Ի՞նչ է կանխատեսվում Հայաստանի տնտեսության համար այս տարի եւ եկող տարի
Համաշխարհային բանկը օրերս հանդես է եկել Եվրոպայի եւ Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանի տնտեսական կացության վերաբերյալ հայտարարություններով եւ նոր կանխատեսումներով: Ըստ ՀԲ-իՙ համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամից եւ եվրոգոտում ճգնաժամային որոշ դրսեւորումներից հետո զարգացող շուկաներ ունեցող այս երկրների տնտեսությունները սկսել են վերականգնվել: Տնտեսական աճի միջին տեմպն այստեղ 2013-ին կանխատեսվում է 2,2 տոկոս, 2014-ին` 3,1 տոկոս: Միեւնույն ժամանակ, Համաշխարհային բանկի ներկայացուցիչները նշել են, որ այս տարածաշրջանի տնտեսությունը վերականգնվում է ամենադանդաղ տեմպերով եւ դեռեւս խոցելի է արագ փոփոխվող համաշխարհային տնտեսության ռիսկերի առջեւ:
Եվրոպայի եւ Կենտրոնական Ասիայի գծով ՀԲ փոխնախագահ Լորա Տակն ասել է, որ երկու նորություն ունի` լավ եւ վատ: Լավն այն է, որ եվրոգոտում ճգնաժամի ռիսկը նվազել է եւ այն աստիճանաբար դուրս է գալիս լճացումից, ինչը համապատասխան ազդեցություն է ունենում Եվրոպայի եւ Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանի վրա, իսկ վատն այն է, որ նոր ֆինանսական ռիսկերը, այդ թվումՙ ԱՄՆ-ից եկող, զսպում են առանց այն էլ ոչ այնքան վստահ տնտեսական աճի վերականգնման տեմպերը:
Ինչ վերաբերում է անմիջապես մեր տարածաշրջանին` ԱՊՀ երկրներին, ինչպես նաեւ Թուրքիային, ապա, ՀԲ գնահատմամբ, եվրոգոտուց ամենաքիչ կախվածության արդյունքում այստեղ ավելի վստահ տնտեսական աճ է արձանագրվում: 2012-ին ԱՍՊՀ երկրների միջին տնտեսական աճը 3,4 տոկոս է կազմել: ԱՊՀ երկրների համար կանխատեսվում է, որ տնտեսական աճի տեմպը 2013-ին կկազմի 2,4 տոկոս, չնայած Ռուսաստանի աճի տեմպի մինչեւ 1,8 տոկոս դանդաղելուն: 2014-ի համար էլ ԱՊՀ-ում կանխատեսվում է 3,5 տոկոս տնտեսական աճ, իսկ միայն Ռուսատսանում` 3,1 տոկոս:
Իսկ ի՞նչ է տեղի ունենում Հայաստանի տնտեսական աճի հետ եւ ինչպիսի՞ն այն կլինի այս տարի եւ 2014-ին: 2012 թվականը մեր երկիրն ունեցավ վերոնշյալ տարածաշրջանի երկրների համեմատ ամենաբարձր տնտեսական աճը` 7,2 տոկոս: Այս տարի նույնպես նման աճ ապահովելու խնդիր էր դրել կառավարության առջեւ երկրի նախագահը: Ինչը, սակայն, ակնհայտ է, որ անիրատեսական է: Կառավարության արտահերթ նիստում վարչապետը հայտարարեց, որ 2014-ի բյուջեի հիմքում դրվելու է 5,2 տոկոս տնտեսական աճի ցուցանիշը: Եկող տարվա համար սա էլ կարող է հավակնոտ համարվել, քանի որ, ինչպես արդեն նշեցինք, ԱՊՀ երկրների համար Համաշխարհային բանկը եկող տարի կանխատեսում է 3,5 տոկոս տնտեսական աճ: Այսինքն, 2014-ին 5,2 տոկոս տնտեսական աճի ապահովման դեպքում կարող ենք խոսել լավ արդյունքի մասին: Սա եկող տարի:
Այս տարվա համար, Համաշխարհային բանկի կանխատեսումների համատեքստում, Հայաստանի տնտեսական աճի ավելի ցածր ցուցանիշը 2014-ին կանխատեսվողի համեմատ, բնական կարող է թվալ: Եթե ԱՊՀ երկրների համար այս տարի ՀԲ-ն կանխատեսում է միայն 2,4 տոկոս աճ, ապա Հայաստանի տնտեսության համար կանխատեսում է արդեն 4,1 տոկոս տնտեսական աճ: Եթե համադրենք, դարձյալ կտեսնենք, որ այս ցուցանիշը նկատելիորեն բարձր է ԱՊՀ երկրների համար կանխատեսվողից: Միեւնույն ժամանակ, ակնհայտ է, որ այն շատ հեռու է ի սկզբանե նպատակադրված 7 տոկոս աճից, ինչը կառավարությունը բացատրում է արտաքին գործոններով:
Նկատի ունենալով այս ցուցանիշներն ու կանխատեսումները, կարելի է փաստել, որ այս տարին ԱՊՀ տարածաշրջանի երկրների տնտեսական աճը դանդաղել է 2012-ի նկատմամբ, ինչը, բնականաբար, ազդելու է նաեւ Հայաստանի տնտեսական աճի ցուցանիշի վրա: Միաժամանակ, 2014-ին ԱՊՀ երկրների համար կանխատեսվում է այնքան աճ` 3,5 տոկոս, գրեթե որքան եղել է 2012-ին` 3,4 տոկոս: Սակայն եթե 2012-ին ԱՊՀ այս ցուցանիշի դեպքում մեր երկրի տնտեսական աճը կազմել էր 7,2 տոկոս, ապա 2014-ին` նպատականադրված է 5,2 տոկոս: ԱՊՀ նույն տնտեսական աճի պարագայում մեզ մոտ այդ ցուցանիշը 2 տոկոսային կետով 2014-ին 2012-ի համեմատ ավելի ցածր է լինելու, ինչն անհասկանալի է եւ լրացուցիչ պարզաբանումների կարիք ունի: Հավանական է, որ այս պահին մեր տնտեսությունը պարզապես ունակ չէ ավելի արագ աճ ունենալու, եւ քաղաքական ցանկություններն ու հավակնությունները պետք է համապատասխանեցնել մեր ռեսուրսներին: