Ազգ

Day:Սեպտեմբերի 28, 2013

  • ԳԻՆՈՒ ՈՐԱԿԻ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ՑՈՒՑԱՆԻՇՆԵՐԸ ՌՈՒՍԱԿԱՆ ՇՈՒԿԱՅՈՒՄ

    ԳԻՆՈՒ ՈՐԱԿԻ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ՑՈՒՑԱՆԻՇՆԵՐԸ ՌՈՒՍԱԿԱՆ ՇՈՒԿԱՅՈՒՄ

    Վ. ՊՈՂՈՍՅԱՆ

    Մահակի եւ բլիթի քաղաքականությունը, թվում էր, թե մնացել է անցյալում, բայց այսօրվա, հատկապես հզորների պարագայում, այդօրինակ պարզունակ միջոցն ամենակիրառականն է: Նկատի ունեմ այն հզորներին, որոնց հզորությունը զենք ու զինամթերքն է, մտածելակերպն էլ` հազարամյակի փոշով է պատված:

    Սեպտեմբերի սկզբին Ռուսաստանը հանկարծ հիշեց, որ իր շուկայում մոլդովական գինին պետք է ստուգել: Ռուսաստանի գլխավոր սանիտարական բժիշկ Գենադի Օնիշչենկոն հիշեց, եւ մոլդովական գինու եւ գինեգործության մյուս ապրանքատեսակների համար ռուսական սահմանը փակվեց: Օնիշչենկոն իր որոշումը պատճառաբանեց գինեգործական ապրանքի անբավարար որակով, նաեւ մոտեցմամբ, թե «Ռուսաստանը մտադիր չէ դայակի դեր կատարել մոլդովական տնտեսության համար»:

    Որ մոլդովական գինում կամ կոնյակում կարող են վնասակար նյութերի չափաբաժինները նորմաներից բարձր լինել, մեր վիճարկելիքը չէ, սակայն երբ այդ մասին ընտրովի, երբ հարմար է կամ անհրաժեշտ, հիշում են ռուսաստանյան համապատասխան հաստատությունները, ակամա միտքդ է գալիս 2006-ին վրացական գինու ոդիսականը: Իսկ վերջինի ռուսաստանյան շուկա մուտքի արգելափակումը, որքան էլ հիմնավոր էր (Վրաստանում պարզապես անհնար էր այնքան գինի ու կոնյակ արտադրել, որքան արտահանվում էր Ռուսաստան- Վ.Պ.), այդուհանդերձ, եւ ամենից առաջ, քաղաքական որոշում էր, որը տեղի ունենում է նաեւ Մոլդովայի դեպքում:

    Վրացական գինին երկար ժամանակ Վրաստանի նախագահ Միխեիլ Սաակաշվիլու հետ, նրա անձնական ճամպրուկում, այս ու այն երկիր էր տարվում, որ վաճառքի դուրս բերվեր: Սակայն վերջին վրաց-ռուսական զարգացումները նորից վրացական գինու ճամփան Ռուսաստան բացել են, այն էլ` բավականին լայն դռնով արտահանվելու համար:

    Ռուսական շուկան ոչ միայն կրկին ընդունեց վրացական գինեգործության արտադրանքը, այլեւ ընդամենը երկու օր առաջ Ռոսպոտրեբնադզոր կոչվող հաստատությունը վրացական 31 ընկերությունների համար գինի մատակարարելու արգելքը հանել է: Նաեւ վրացական երեք ընկերություններ կարող են Ռուսաստան հասցնել իրենց հանքային ջրերը: Ընդհանուր առմամբ, վրացական 91 գինեգործական, 7 հանքային եւ խմելու ջրերի, 1 գարեջրագործական ընկերություններ ունեն Ռուսաստան արտահանման թույլտվություն: Արդյո՞ք դա նշանակում է, որ Վրաստանը մտնում է ապագայի Ռուսաստանի համար ընդունելի հուն` ցույց կտա ժամանակը:

    Մոլդովայի եւ Վրաստանի նկատմամբ այս մոտեցումների պարզ համադրությունը մի փաստ ցցուն է դարձնում, որ Ռուսաստանում այս կամ այն երկրի ապրանքի նկատմամբ հետաքրքրություն է ցուցաբերվում, երբ այդ երկիրն «իրեն լավ չի պահում»: Այս համատեքստում հետաքրքրական է «Հետք» կայքէջի երեկվա տեղեկատվությունը, որ սեպտեմբեր ամսին Ռուսաստանի տարածքում հայկական մի քանի ընկերությունների արտադրության սննդամթերքի վաճառքի վրա դրվել է խիստ հսկողություն:

    Սեպտեմեբրի 5-ին խիստ հսկողություն է սահմանվել հայկական «Որդի Արմեն» ՍՊԸ-ի արտադրության կաթնամթերքի, իսկ սեպտեմբերի 13-ին` «ԲԱԿՍՍ» ՍՊԸ-ի ծովամթերքի վրա:

    Հայկական երկու այլ ընկերությունների որոշ արտադրատեսակների վաճառքն այժմ պարզապես արգելված է: 2013թ. օգոստոսի 30-ից արգելանք է դրվել «Կոնստանտին եւ քույրեր» ՍՊԸ-ի, իսկ հուլիսի 15-ից` «ԳՈՍ» ՓԲԸ-ի արտադրության ծովամթերքի վրա` դրանցում վտանգավոր բակտերիաների առկայության հիմքով: Վերջին ընկերության արտադրանքի վրա դեռեւս խիստ հսկողություն է սահմանվել 2012թ. օգոստոսի 31-ին, ապա 2013թ. հունիսի 19-ին: Ի վերջո, ընկերության` Ռուսաստան արտահանած կենդանի խեցգետինների վաճառքն արգելվել է:

    Այսինքն` տնտեսական պատժամիջոցները, որ գործադրվում են Մոլդովայի ու Վրաստանի հանդեպ, եւ որոնց միջազգային արձագանքը շատ բարձր է, գործում են նաեւ հայկական ընկերությունների պարագայում, բայց մի տեսակ սուսուփուս…

  • ԳՅՈՒՄՐԻՈՒՄ ԷՐ ՂԱԶԱԽՍՏԱՆԻ ԴԵՍՊԱՆԸ

    Գ. Մ.

    Իրար հետ ընդհանուր սահման չունեցող Հայաստանի եւ Ղազախստանի միջեւ տնտեսական համագործակցությունը ոչ այնքան ակտիվ է զարգանում, քանի որ չկա տրանսպորտային ուղիղ հաղորդակցություն: Եթե Աբխազիայով երկաթուղային միջանցք բացվի, ապրանքաշրջանառությունը երկու երկրների միջեւ կտրուկ կաճի: Երեկ Գյումրու մանկավարժական ինստիտուտում եվրասիական ինտեգրացիայի զարգացման խնդիրներին նվիրված գիտաժողովին մասնակցելուց հետո այս մասին լրագրողներին ասել է մեր երկրում Ղազախստանի Հանրապետության արտակարգ եւ լիազոր դեսպան Այիմդոս Բոզժիգիտովը:

    Դեսպանի գնահատմամբ, Մաքսային միության անդամ համարվող Ղազախստանը կարող է զարգացնել Հայաստանին հացահատիկի, մետաղագործական, քիմիական արդյունաբերության եւ այլ ապրանքների մատակարարումը, իսկ Հայաստանից կարող են Ղազախստան արտահանվել, մասնավորապես, շինարարական հարդարման նյութեր, քարեր, թանկարժեք քարեր:

    Գյումրի այցի շրջանակներում Ղազախստանի դեսպանին ընդունել է Շիրակի մարզպետ Ֆելիքս Ցոլակյանը: Ողջունելով հյուրին, մազպետը նրան ներկայացրել է Շիրակի մարզն ու այստեղ առկա խնդիրները, դրանց լուծման ուղղությամբ կատարված աշխատանքն ու անելիքները:

    «Վերջին 20 տարիներին,- , մարզպետին շնորհակալություն հայտնելով ընդունելության համար, ասել է դեսպան Բոզժիգիտովը,- Հայաստանին եւ Ղազախստանին հաջողվել է բարեկամական հարաբերությունների բարձր մակարդակ հաստատել: Ես ուրախ եմ, որ հիմա արդեն կարող ենք խոսել նաեւ միջմարզային մակարդակով փոխգործակցության մասին»:

  • ԱԳ ՆԱԽԱՐԱՐ ԷԴՎԱՐԴ ՆԱԼԲԱՆԴՅԱՆԻ ՆՅՈՒՅՈՐՔՅԱՆ ՀԱՆԴԻՊՈՒՄՆԵՐԻ ՕՐԱԿԱՐԳԻՑ

    Վ. Պ.

    Սեպտեմբերի 26-ից աշխատանքային այցով Նյու Յորքում գտնվող Հայաստանի արտգործնախարար Էդվարդ Նալբանդյանի օրակարգի առաջին կետը ԵՄ արտաքին քաղաքականության եւ անվտանգության հարցերի բարձր ներկայացուցիչ Քեթրին Էշթոնի, ընդլայնման եւ եվրոպական հարեւանության քաղաքականության հարցերով հանձնակատար Շտեֆան Ֆյուլեի եւ Արեւելյան գործընկերության նախաձեռնության անդամ երկրների արտգործնախարարների հանդիպմանը մասնակցությունն է եղել: Հանդիպման ընթացքում արծարծվեցին Արեւելյան գործընկերության Վիլնյուսի գագաթաժողովի նախապատրաստական աշխատանքները:

    Ըստ ԱԳՆ հաղորդագրությանՙ Հայաստանի արտգործնախարարի եւ Շվեյցարիայի արտաքին հարաբերությունների դաշնային դեպարտամենտի ղեկավար Դիդյե Բուրխալտերի հանդիպմանը քննարկվել են 2014թ. ԵԱՀԿ-ում շվեյցարական նախագահության առաջնահերթությունները:

    ՄԱԿ-ի կենտրոնակայանում Նալբանդյանը Հայաստանի անունից ստորագրել է «Միգրանտ աշխատողների եւ նրանց ընտանիքների անդամների իրավունքների պաշտպանության մասին միջազգային կոնվենցիան»:

    Նույն օրը Սեւծովյան տնտեսական համագործակցության կազմակերպության նախագահության շրջանակներում Նյու Յորքում տեղի է ունեցել ՍՏԾՀ անդամ երկրների արտգործնախարարների ոչ պաշտոնական հանդիպումը, որը վարել է կազմակերպությունը նախագահող Հայաստանի ԱԳ նախարար Էդվարդ Նալբանդյանը: Հանդիպման մասնակիցները անդրադարձան նաեւ հոկտեմբերի 4-ին Երեւանում կայանալիք տեղեկատվական եւ հաղորդակցման տեխնոլոգիաների հարցերով բարձրաստիճան հանդիպման նախապատրաստական աշխատանքներին:

    Նալբանդյանը հանդիպել է նաեւ ԵԱՀԿ գլխավոր քարտուղար Լամբերտո Զանիերին, մտքեր են փոխանակել ԵԱՀԿ օրակարգային հարցերի, ղարաբաղյան հիմնախնդրի խաղաղ կարգավորման գործընթացի վերաբերյալ:

    Նույն օրը ՄԱԿ-ում ՀՀ մշտական ներկայացուցչությունում Նալբանդյանը հանդիպել է Վանուատուի փոխվարչապետ, արտգործնախարար Էդվարդ Նիպակե Նատապեիի հետ, ստորագրել են դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման համատեղ հայտարարությունը:

    Կոսովոյի արտաքին քաղաքական գերատեսչության ղեկավար Էնվեր Հոջայի հետ հանդիպմանն էլ Նալբանդյանին ներկայացվել է ԵՄ հովանու ներքո Սերբիայի հետ հաշտեցման գործընթացը: Հայաստանի ԱԳ նախարարը նշել է, որ թեեւ Հայաստանը չի ճանաչել Կոսովոն, սակայն նման կարգի հանդիպումները օգտակար են մտքերի փոխանակման համար:

  • ՇԻՆԴԼԵՐԸ, ԼԵՄԿԻՆԸ ԵՎ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԱՐՑԸ

    Հ. ԾՈՒԼԻԿՅԱՆ

    Կալիֆոռնիա համալսարանից (UCLA) խմբագրությանը հասցեագրված հաղորդագրությունը տեղեկացնում է, որ հոկտեմբերի 1-ին Չեփմեն համալսարանի (Օրենջ, Կալիֆոռնիա) Ուալաս ամենայն հավատաց մատուռի «Fish Interfaith» կենտրոնում Էլոն համալսարանի պատմության եւ Էլոնի իրավաբանական ֆակուլտետի իրավագիտության պատմության դոկտոր, պրոֆեսոր Դեյվիդ Կրոուին դասախոսություն է կարդալու «Օսկար Շինդլերը, Ռաֆայել Լեմկինը եւ ցեղասպանության հարցը» թեմայով:

    Նա փորձելու է բացահայտել կապը փրկարար դարձած նացիստական կուսակցության անդամի, ցեղասպանությունը շրջանառության մեջ դնող Լեհաստանից հրեա փաստաբանի եւ սադիստական մոլուցքով ցեղասպանություն իրականացնող նացիստ Ամոն Գոթի միջեւ: Դաժան հրամանատար, Էսէսի հաուպշտուրմֆյուրեր Ամոն Գոթի անվան հետ է սերտորեն կապված Պլաշովի համակենտրոնացման եւ հարկադրական աշխատանքի ճամբարը: 1943-ի մարտին Օսկար Շինդլերը կարողանում է համոզել Գոթին, որ իր գործարանին կից կառուցի սեփական ենթաճամբարը: Այդ քայլով էլ նրան հաջողվում է Գոթի դաժանություններից եւ անկանխատեսելի սպանություններից փրկել ավելի քան 1100 հրեաների կյանքը:

    Պատերազմից հետո Գոթին առաջինը մեղադրանք ներկայացրին, դատեցին եւ մեղավոր ճանաչեցին զանգվածային սպանությունների համար: Երկու տարի անց միայն ՄԱԿ-ն ընդունեց ցեղասպանության ոճրագործությունը կանխելու եւ պատժելու կոնվենցիան:

    Պրոֆ. Դեյվիդ Կրոուին նաեւ Կոլումբիա համալսարանի ազգությունների ուսումնասիրությունների ասոցիացիայի պատվավոր նախագահն է: 1990-2004 թվերին անդամ էր Մ. Նահանգների Հոլոքոսթի հուշաթանգարանի կրթական հանձնաժողովի: Նրա հեղինակած գրքերի թվում են «Պետությունների ոճրագործություններն անցյալում եւ ներկայում: Կառավարական հովանավորչությամբ գործադրված վայրագությունները եւ միջազգային իրավական արձագանքները» (2001 թ.), «Արեւելյան Եվրոպայի եւ Ռուսաստանի գնչուների պատմությունը» (Բ. հրատարակություն, 2007 թ.), «Հոլոքոսթը, արմատները, պատմությունը եւ հետեւանքները» (2008 թ.):

    Այս տարի Պալգրեյվ Մակմիլան հրատարակչությունը լույս է ընծայելու նրա «War Crimes, Genocide and fustice: A Global History» (Պատերազմական ժամանակների ոճրագործություններ, ցեղասպանություն եւ արդարադատություն: Գլոբալ պատմություն» ուսումնասիրությունը:

    Վերոնշյալ դասախոսությանն իր մեկնաբանություններով մասնակցելու է նաեւ Կալիֆոռնիա համալսարանի հայկական եւ միջինարեւելյան պատմական ուսումնասիրությունների ամբիոնի պատվավոր պրոֆեսոր, դոկտ. Ռիչարդ Հովհաննիսյանը:

  • ՈՉ ԱՎԱՆԴԱԿԱՆ «ՊԱՏՎՈ ՑՈՒՑԱԿԸ»

    ՈՉ ԱՎԱՆԴԱԿԱՆ «ՊԱՏՎՈ ՑՈՒՑԱԿԸ»

    ՕԴԵԹ ԲԱԶԻԼ, Բուկինգհեմշիր, Միացյալ Թագավորություն, Թարգմ. Հ. Ծ.

    Ավանդույթ է դարձել, որ նոր տարվա նախաշեմին բրիտանական կառաարությունը ամեն տարի հրատարակում է ցանկը այն հարգարժան մարդկանց, ովքեր իրենց նպաստն են բերել Բրիտանիայի բարօրությանը եւ անհատական բացառիկ հաջողություններ են արձանագրել գիտության տարբեր ոլորտներում: Շատ բրիտանացիներ արժանացել են այդ ցուցակում լինելու պատվին:

    Այս հոդվածում նշված «պատվո ցուցակը», սակայն, ոչ մի առնչություն չունի բրիտանական կառավարության հետ: Չի առնչվում նաեւ որեւէ մեկի բարօրությանը նպաստող դրական նվաճումներին: Այս մեկը հրապարակվել է Ադրբեջանի կառավարության կողմիցՙ ոչ թե պարզելու կամ գնահատելու, այլ պարզապես թշնամանքով առանձնացնելու բոլոր նրանց, ովքեր Ադրբեջանում «սեւ ցուցակի» մեջ են եւ հայտարարված են «անցանկալի» անձ (persona non grata):

    Պատիվ ունեմ ընդգրկված լինելու այդ ցուցակում եւ լրագրող չլինելովՙ ներկայացված լինել որպես լրագրող: Ինձ համար իսկապես պատիվ է իմ անունը տեսնել շատ հարգված եւ միջազգային ճանաչման արժանացած անձնավորությունների կողմքին: Նրանց թիվը այդ ցուցակում հասնում է 335-ի, կազմելով «բախտավորների մի յուրահատուկ ընկերակցություն»:

    Ադրբեջանական այդ «պատվո ցուցակում» ընդգրկված են տարբեր խավերի ու տարբեր մասնագիտությունների մարդիկՙ լրագրողներ, քաղաքագետներ, գրողներ, արվեստագետներ, պատմաբաններ, գիտնականներ, բարերարներ, դիվանագետներ, օպերային երգիչներ եւ այլք, աշխարհի ամենատարբեր կողմերիցՙ Ճապոնիայից մինչեւ Արգենտինա եւ նույնիսկ հարեւան Թուրքիայից, հաստատելով այն ճշմարտությունը, որ Ադրբեջանը թշնամիներ ունի անխտիր ամբողջ աշխարհում:

    Իսկ ի՞նչն էր այդ թշնամական ցուցակում ընդգրկված 335 մարդկանց միավորում: Մի՞թե կարող է օպերայի երգիչը վտանգավոր թշնամի լինել Ադրբեջանին, եթե երգում է Ղարաբաղում, կամ խորհրդարանականը, որ Ղարաբաղ է այցելումՙ քննարկելու հակամարտության խաղաղ լուծում գտնելու միջոցներըՙ դիվանագիտական եւ ոչ թե ռազմական հնարավորությունները: Որո՞նք են այն չափանիշները, որոնց առկայության դեպքում մարդիկ ընդգրկվում են այդ ցուցակում:

    Ես անձամբ այն կարծիքին եմ, որ մեզՙ 335 անձնավորություններիս նման ցուցակում ընդգրկելու փոխարեն Ադրբեջանի կառավարությունը ավելի ճիշտ կվարվի, եթե մեզ Բաքու հրավիրի եւ հյուրասիրի «նավթա-խավիարային դիվանագիտությամբ», ինչպես սովոր է անել մարտավարական կարեւոր անձնավորությունների հետ, ցույց տա բարեկիրթ վերաբերմունք, հարգանք, սիրալիրություն եւ փորձի իր տեսակետները ներկայացնել մեզՙ համբերությամբ, առավել դատողությամբ եւ ճշմարտացիորեն:

    Ես ադրբեջաներենին չեմ տիրապետում, բայց հրատարակված նկարներից պարզեցի, որ այդուհանդերձ երկու շատ կարեւոր անձնավորություններ դուրս են մնացել Ադրբեջանի թշնամիների այդ ցուցակից: Դրանք Ռամիլ Սաֆարովի եւ Իլհամ Ալիեւի անուններն են: Այդ երկու անձնավորությունները շատ ավելի մեծ վնաս են հասցրել Ադրբեջանին, քան որեւէ երգիչ, բարերար, դիվանագետ կամ քաղաքական գործիչ:

    Անմեղ հային քնած ժամանակ դաժանորեն սպանելով եւ հետագայում պատիվների արժանանալովՙ Ռամիլ Սաֆարովը ապացուցեց աշխարհին, որ սպանելը եւ հանցագործությունը ընդունված եւ խրախուսված նորմաներ են Ադրբեջանում: Նա պետք է պատվավոր տեղ գրավի այդ ցուցակում, քանի որ իր հանցագործությամբ նա ավելի խաթարեց Ադրբեջանի հեղինակությունը, քան ցուցակում նշված 335 անձնավորությունները միասին կարող էին անել:

    Իսկ նախագահ Իլհամ Ալիեւի անունը գուցե Սաֆարովից առաջ դրվի ցուցակում, քանի որ նա էր, որ գնեց Սաֆարովի ազատությունը «նավթա-դոլարա-խավիարային դիվանագիտությամբ»: Ավելին, նա էր, որ միջազգային հանրությանը ցույց տվեց, որ հանցագործությունը գնահատվում եւ խրախուսվում է Ադրբեջանում: Եվ հիմա, երրորդ անգամ նախագահ ընտրվելու նախաշեմին, ինչը ավելի շատ կշեղի մարդկանց ուշադրությունը ներքին խնդիրներից եւ անկարող կդարձնի նրանց ընդդիմադիր խմբավորում կազմելու, քան մի նոր ագրեսիայի սանձազերծումն ընդդեմ Ղարաբաղի:

    Իր ժողովրդին պատերազմի մեջ ներքաշելու եւ աշխարհին ցույց տալու համար, որ բոլոր ադրբեջանցիներն են Սաֆարովի նման մարդասպաններ (չնայած ես չեմ հավատում դրան), Ալիեւը արժանի է ամենաառաջին տեղը զբաղեցնելու այդ ցուցակում:

    Ես ուրախ եմ եւ երախտապարտ, որ Հայաստանի եւ Ղարաբաղի կառավարությունները իրենց զանգվածային լրատվամիջոցները օգտագործում են խրախուսելու համար միջազգային ճանաչման արժանացած անձնավորությունների այցելությունները Հայաստան եւ Ղարաբաղ: Դրանով նրանք բարի կամեցողների եւ բարեկամների մի լավ խումբ են կազմավորում:

    Թող այդ երկուՙ «Հայաստանի եւ Ղարաբաղի բարեկամների» եւ «Ադրբեջանի թշնամիների» ցուցակները օր օրի մեծանանՙ ներառելով հազարավոր նոր անուններ, որպեսզի վերստին հրատարակվելու դեպքում (միգուցե հաջորդ տարի) աշխարհը տեսնի Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ գոյություն ունեցող քաղաքակրթական տարբերությունը:

    Ադրբեջանի կառավարության հրատարակած ցուցակը կարելի է տեսնել այցելելով «http://mfa.gov.az/files/file/Arzvolunmaz%20Shexslerin%Siyahisi-2013-pdf» կայքը:

    Նկար 1. Բարոնուհի Քերոլայն Քոքս

  • ԿՐԱԿԵԼ ԵՆ ԷՐԴՈՂԱՆԻ ՊԱՀԱԿԱԽՄԲԻ ՎՐԱ

    Պ. Ք.

    Սեպտեմբերի 27-ին մի անհայտ անձնավորություն կրակ է բացել Ստամբուլի օդանավակայանից դեպի քաղաք վարչապետ Էրդողանի անցումը նախապատրաստող նրա պահակախմբի վրա: Ինչպես հաղորդում է CNN Turk հեռուստաալիքը, հրաձգությունից ոչ ոք չի տուժել:

    Միջադեպը տեղի է ունեցել Մուստաֆա Քեմալի կամրջի շրջանում: Հրաձգության պատճառով վարչապետի ավտոշարասյան երթուղին փոխվել է. նա քաղաք է մուտք գործել տվյալ վայրը շրջանցելով:

    Քննիչներն անմիջապես մեկնել են միջադեպի վայր: Կամրջից հարյուր մետր հեռու հայտնաբերվել է արձակված 7 գնդակի պարկուճ: Ոստիկանությունը սկսել է դեպքի քննությունը եւ կասկածյալի (կամ կասկածյալների) որոնումները:

    Ավելի վաղ Թուրքիայի իշխանությունները հայտարարել էին, թե Էրդողանի պահակախումբը կանխել է նրա դեմ ուղղված մի քանի մահափորձ: Մասնավորապես հաղորդվել էր, որ 2011-ին անհայտ անձինք հարձակվել են վարչապետի շքախմբի վրա եւ սպանել մեկ ոստիկանի:

  • ՌԴ-ԱՄՆ ՀԱՄԱՁԱՅՆՈՒԹՅՈՒՆ ՄԱԿ-ՈՒՄ ՍԻՐԻԱԿԱՆ ԲԱՆԱՁԵՎԻ ԱՌԹԻՎ

    ՌԴ-ԱՄՆ ՀԱՄԱՁԱՅՆՈՒԹՅՈՒՆ ՄԱԿ-ՈՒՄ ՍԻՐԻԱԿԱՆ ԲԱՆԱՁԵՎԻ ԱՌԹԻՎ

    Պ. Ք.

    ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդում Ռուսաստանը եւ ԱՄՆ-ը համաձայնության են հասել Սիրիային առնչվող բանաձեւի նախագծի առթիվ: Այդ մասին հաղորդում է ՌԻԱ գործակալությունըՙ վկայակոչելով ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովի հայտարարությունը:

    Բանաձեւի նախագիծը չի ենթադրում ուժի կիրառություն քիմիական զենքի օգտահանման արարողակարգերի խախտման դեպքում: Լավրովը մանրամասնել է, որ եթե տեղի ունենան խախտումներ, ապա դրանք լրացուցիչ կարգով կքննարկվեն ՄԱԿ-ի ԱԽ-ում, եւ արտաքին ռազմական միջամտության համար կպահանջվի եւս մեկ բանաձեւ:

    Լավրովը նաեւ նշել է, որ բանաձեւը համագործակցության կոչ է անում ոչ միայն Բաշար Ասադի կառավարությանը, այլեւ ապստամբների խմբավորումներին:

    ՌԴ արտգործնախարարը հայտնել է, որ ՄԱԿ-ի ԱԽ-ում փաստաթղթի տեքստը քննարկվում է սեպտեմբերի 27-ից:

    Սեպտեմբերի սկզբներին Սիրիայի կառավարությունը համաձայնել էր միջազգային վերահսկողության ներքո լիովին ոչնչացնել երկրի քիմիական զենքի պաշարները: Դամասկոսը Մոսկվայի առաջարկած այդ քայլին դիմել էր ԱՄՆ-ի ռազմական միջամտությունից խուսափելու նպատակով: Ամերիկացիները Բաշար Ասադի վարչակարգին էին մեղադրում շուրջ 1400 զոհ պատճառած օգոստոսի 21-ի քիմիական գրոհի համար: Նախագահ Բաշար Ասադը CNN-ին տված հարցազրույցում ասել էր, թե Սիրիայի քիմիական զենքի ոչնչացման համար կպահանջվեն առնվազն 1 տարի եւ 1 մլրդ դոլար: Սակայն «Վաշինգտոն փոստ» թերթը սեպտեմբերի 27-ին, ամերիկացի եւ ռուսաստանցի մասնագետներին վկայակոչելով, գրեց, որ Դամասկոսի քիմիական զենքի պաշարները հնարավոր է ոչնչացնել 9 ամսում:

  • ԱՄՆ-Ը ԵՎ ԵՎՐՈՊԱՆ ԳՐՈՀՈՒՄ ԵՆ ԻԼՀԱՄ ԱԼԻԵՎԻ ԴԵՄ

    ՎԱՀՐԱՄ ԱԹԱՆԵՍՅԱՆ

    ԵԱՀԿ անդամ երկրների ներկայացուցիչների հետ Վարշավայում հանդիպմանը Միացյալ Նահանգների փոխպետքարտուղարի ժողովրդավարության եւ մարդու իրավունքների հարցերով օգնական Թոմաս Մելիան անդրադարձել է Ադրբեջանում համացանցի միջոցով «զրպարտություն տարածելու համար» քրեական պատասխանատվություն սահմանելու օրենսդրական փոփոխությանը, որն ուժի մեջ է մտել 2013թ. մայիսին:

    ԱՄՆ պետքարտուղարության պաշտոնյան հատկապես ընդգծել է «Ազատություն» ռադիոկայանի ադրբեջանական ծառայության աշխատակից Խադիջե Իսմայիլովայի դեմ բռնությունները: Հիշեցնենք, որ Իսմայիլովան լրագրողական հետաքննություն էր անցկացրել իշխող ընտանիքի անդամների գույքի եւ ունեցվածքի հարցով, որից հետո ադրբեջանական հատուկ ծառայությունները համացանցում տարածել էին նրա ինտիմ կյանքին վերաբերող տեսահոլովակ, ապա մտացածին մեղադրանքով դատարանը լրագրողուհուն դատապարտել էր «200 ժամվա հանրօգուտ աշխատանքի»:

    «Նույն վիճակում են նաեւ մի քանի բլոգերներ, եւ մենք իշխանություններին (Ադրբեջանի-Վ. Ա.) հետեւողականորեն կոչ ենք անում հետաքննելու բոլոր այդ փաստերը, ինչպես նաեւ այն խոչընդոտները, որ հարուցվել են Ադրբեջանում «Ազատություն» ռադիոկայանի հեռարձակման հարցում»,- ասել է Թոմաս Մելիան: Ավելորդ չէ նկատել, որ սեպտեմբերի սկզբին ադրբեջանական կողմը հրաժարվել էր նախագահական ընտրությունների հետ կապված իրավիճակը դիտարկելու նպատակով Բաքու Թոմաս Մելիայի գլխավորած պատվիրակության այցն արտոնելուց, ինչը հարուցել էր Վաշինգտոնի դժգոհությունը:

    Երեկ հայտնի է դարձել նաեւ, որ ԵԽԽՎ աշնանային նստաշրջանում քվեարկության կդրվի «Կոռուպցիա. սպառնալիք օրենքի գերիշխանությանը» անվանումով բանաձեւ, որի հեղինակն էստոնացի պատգամավոր Մաիլիս Ռեպսն է: «Թուրան» գործակալության Ստրասբուրգի աղբյուրների փոխանցմամբ, «բանաձեւում Ադրբեջանի մասին առկա են չափազանց սուր ձեւակերպումներ»:

    Այսպես, բանաձեւի հոդված 34-ը լիովին նվիրված է «գյուլարգեյթ» սկանդալային պատմությանը: Խոսքը վերաբերում է Ադրբեջանի միջազգային համալսարանի, որի գործունեությունը դադարեցված է, նախկին ռեկտոր, Ֆրանսիայում որպես քաղաքական վտարանդի բնակվող Էլշադ Աբդուլլաեւի անցյալ տարվա սեպտեմբերի 25-ին համացանցում տեղադրած հոլովակին, որը նրա եւ Միլլի մեջլիսի պատգամավոր Գյուլար Ահմեդովայի զրույցի տեսագրությունն է, ինչից պարզ է դառնում, որ Ահմեդովան Աբդուլլաեւին խոստանում է 1 մլն դոլար «փոխհատուցման» դիմաց նրան «դարձնել խորհրդարանի պատգամավոր»:

    Նախագահական ընտրություններից մի քանի օր առաջ ԵԽԽՎ-ում այսպիսի ձեւակերպումներով բանաձեւի քննարկումն իսկ նախանշան է, թե Եվրոպայում առհասարակ ինչ «վստահություն» ունեն ադրբեջանական ընտրությունների հանդեպ: Բայց դա դեռ բոլորը չէ: Բանաձեւ հոդված 30-ը «լիովին կոռումպացված» է որակում Ադրբեջանի «ողջ իրավապահ համակարգը»: Իսկ հոդված 36-ն անդրադառնում է Եվրոպայում ադրբեջանական «խավիարային դիվանագիտությանը»:

    Այս ընդգծումը հետաքրքրական է նրանով, որ ԵԽԽՎ բանաձեւի նախագծում հստակ ասված է, ինչպես «Թուրան»-ի աղբյուրներն են վստահեցրել, որ Ադրբեջանը «խավիարային դիվանագիտություն» է իրականացնում, «որպեսզի ԵԽ-ում եւ ԵԽԽՎ-ում ընդդիմանա (Ադրբեջանում) մարդու իրավունքների եւ քաղբանտարկյալների հետ կապված քննադատական հաշվետվություններին»:

    Փաստորեն, ԵԽԽՎ բանաձեւի նախագծում արձանագրված է, որ ադրբեջանական կողմը սեփական կոռումպացվածությունը փորձում է տարածել նաեւ եվրոպական կառույցներում, որպեսզի խուսափի քննադատությունից կամ ընդունվեն իր տեսակետներին մոտ փաստաթղթեր:

    Այնուհետեւ բանաձեւի նախագծում ընդգծված է, որ Ադրբեջանը չի միացել կոռուպցիոն հանցագործությունների համար պատասխանատվության միջազգային կոնվենցիային: Իսկ դա նշանակում է, որ այդ երկրում կոռուպցիայի դեմ պայքարի քաղաքական նպատակադրվածությունը բացակայում է: Ուշագրավ է, որ նախօրեին ընդդիմության նախագահի թեկնածու Ջամիլ Հասանլին եւս մեկ անգամ Ադրբեջանի «թիվ մեկ կոռուպցիոներ» է անվանել Իլհամ Ալիեւին, որը «երկիրը կառավարում է ինչպես սեփական բիզնես-հոլդինգ»:

    Ստացվում է, որ ԵԽԽՎ-ի եւ Ադրբեջանի նախագահի ընդդիմադիր թեկնածուի գնահատականները նույնական են: Սպասենք, թե նույն Եվրոպայի խորհուրդն ինչ գնահատական կտա Ադրբեջանի նախագահական «ընտրություններին», ինչպիսին կլինի նույն հարցում Սպիտակ տան վերաբերմունքը: Առայժմ Ադրբեջանի նախընտրական իրավիճակին «դրական գնահատական» տվել են այդ երկրի ԿԸՀ-ն եւ… ԱՊՀ դիտորդական առաքելությունը:

  • ՀԱՅԱՍՏԱՆԻՆ ՎԻԼՆՅՈՒՍՈՒՄ ԹԱՆԱՔ ՀԱՐԿԱՎՈՐ ՉԻ ԼԻՆԻ

    Վ. ՊՈՂՈՍՅԱՆ

    Նոյեմբերի վերջին Վիլնյուսում կայանալիք Արեւելյան գործընկերության գագաթաժողովին ընդառաջ մի այնպիսի իրավիճակ է ստեղծվել, երբ հայկական կողմը այսպես կոչված գնդակը համարում է եվրոպական դաշտում, Եվրոմիության կողմից էլ սպասում են, թե ինչ կասի Հայաստանը: Ամեն դեպքում, Վիլնյուսում Հայաստանի հետ որեւէ տարբերակով որեւէ տեսակի փաստաթղթի ստորագրումը, որին գրեթե չորս տարի պատրաստվում էին Հայաստանը եւ Եվրոմիությունը, նախատեսված միջոցառումների ցանկում չէ:

    Սեպտեմբերի 26-ին ԵՄ արտաքին քաղաքականության եւ անվտանգության հարցերով բարձր ներկայացուցիչ Քեթրին Էշթոնն ու ընդլայնման եւ եվրոպական հարեւանության քաղաքականության հարցերով հանձնակատար Շտեֆան Ֆյուլեն ԵՄ-ում նախագահող Լիտվայի արտգործնախարար Լինաս Լինկեւիցիուսի հետ Նյու Յորքում հանդիպել են Արեւելյան գործընկերության երկրների ԱԳ նախարարների հետ: Եվրոպական հանձնաժողովի պաշտոնական կայքէջի համաձայնՙ քննարկել են Վիլնյուսի գագաթաժողովից առաջ իրավիճակը:

    Այս հանդիպման մասին տեղեկացնում է նաեւ Հայաստանի արտգործնախարարությունը: Ըստ վերջինի հաղորդագրությանՙ սեպտեմբերի 26-ին արտգործնախարար Էդվարդ Նալբանդյանի` Նյու Յորք մեկնարկած աշխատանքային այցելության ընթացքում օրակարգի առաջին կետը Քեթրին Էշթոնի, Շտեֆան Ֆյուլեի եւ Արեւելյան գործընկերության երկրների արտգործնախարարների հանդիպմանը մասնակցությունն էր: Հանդիպման ընթացքում, ըստ Հայաստանի ԱԳ նախարարության, արծարծվել են Արեւելյան գործընկերության Վիլնյուսի գագաթաժողովի նախապատրաստական աշխատանքները:

    Թե Հայաստանն այդ արծարծված աշխատանքներին ինչպիսի մասնակցություն է ունենալու, դժվար է գուշակել, հատկապես որ այդ մասին մամուլի հաղորդագրության մեջ ոչ մի բառ չկա: Այդ մասին նշված չէ նաեւ Եվրոպական հանձնաժողովի հաղորդագրության մեջ, սակայն այլ երկրների պարագայում նշումների առկայությունը վկայում է, որ Հայաստանը Վիլնյուսում, գոնե այս պահի դրությամբ, անելիք չունի` բացի թերեւս զուտ մասնակցության ձեւաչափից:

    ԵՀ կայքէջը տեղեկացնում է, որ Էշթոնն ու Ֆյուլեն իրենց գործընկերներին վստահեցրել են Արեւելյան գործընկերության համընդհանրության առնչությամբ` հաշվի առնելով ընդհանուր արժեքներն ու անհրաժեշտ բարեփոխումներ իրականացնելու գործընկեր երկրների հանձնառությունը:

    «Այս ամենի կոնկրետ արտահայտությունը պետք է լինի Արեւելյան գործընկերության վիլնյուսյան գագաթաժողովը` Ուկրաինայի հետ Ասոցիացման համաձայնագրի ստորագրման եւ Վրաստանի ու Մոլդովայի հետ համաձայնագրերի նախաստորագրման հետ միասին», ասվում է եվրոպական հաղորդագրության մեջ` ակնհայտորեն բաց թողնելով Հայաստանի պարագան:

    Էշթոնն ու Ֆյուլեն ընդգծել են նաեւ ԵՄ վճռականությունը` գտնելու ուղիներ մյուս գործընկերներ (մնացին Հայաստանը, Բելառուսն ու Ադրբեջանը, որոնցից վերջին երկուսի պարագայում Ասոցիացման համաձայնագրին առնչվող ոչ մի քայլ չի արվում- Վ.Պ.) երկրների հետ համագործակցության ամրապնդման համար: Եվրոպացի դիվանագետները շեշտել են, որ Ասոցիացման համաձայնագրերից շահում են ոչ միայն ԵՄ հարեւանները, այլեւ հարեւանների հարեւանները, եւ որ անընդունելի են ճնշումները նրանց նկատմամբ, ովքեր ցանկանում են համաձայնագրեր ստորագրել ԵՄ-ի հետ:

  • ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱԿԱՆ ԺՈՂՈՎԸ` ԵՂԲԱՅՐԱԿԱՆ ՍԻՐՈՎ ՀԱՄԱԽՄԲՄԱՆ ՀՆԱՐԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆ

    ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱԿԱՆ ԺՈՂՈՎԸ` ԵՂԲԱՅՐԱԿԱՆ ՍԻՐՈՎ ՀԱՄԱԽՄԲՄԱՆ ՀՆԱՐԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆ

    ՄԱՐԻԵՏԱ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ

    Սեպտեմբերի 24-27-ը Մայր աթոռում տեղի ունեցած Հայաստանյայց առաքելական եկեղեցու եպիսկոպոսաց ժողովը, որին մասնակցում էին 62 արքեպիսկոպոս եւ եպիսկոպոս, օրհնությամբ եւ նախագահությամբ Գարեգին Բ Ամենայն հայոց կաթողիկոսի եւ Արամ Ա Մեծի տանն Կիլիոկիո կաթողիկոսի, ավարտվել է, եպիսկոպոսաց դասը գոհունակ է ժողովի արդյունավետ ընթացքից` երախտագիտություն հայտնելով Գարեգին Բ Ամենայն հայոց կաթողիկոսին եւ Արամ Ա Մեծի տանն Կիլիկիո կաթողիկոսին Մայր աթոռում եպիսկոպոսներին եղբայրական սիրով համախմբման հնարավորության համար: Եկեղեցու առջեւ ծառացած զանազան մարտահրավերները եւ հայ ժողովրդին հուզող հարցերը, դրանց առնչությամբ Հայ եկեղեցու տեսակետներն ու մոտեցումներն այսուհետեւ էլ կճշտվեն եպիսկոպոսաց ժողովների պարբերական գումարմամբ, հաջորդն արդեն իսկ նշանակված է 2014 թվականի աշնանը:

    Ներկա ժողովի արդյունքները երեկ ներկայացվեցին Մայր աթոռում կայացած մամլո ասուլիսում` նախ Վահրամ քահանա Մելիքյանի ` եպիսկոպոսական ժողովի մամլո դիվանի հաղորդագրության ընթերցմամբ, ապա եւ եպիսկոպոսական ժողովի գլխավոր օրակարգերի վերաբերյալ Նարեկ արքեպիսկոպոս Ալյեմեզյանի ու Արշակ եպիսկոպոս Խաչատրյանի պարզաբանումներով:

    Սեպտեմբերի 24-ին սրբադասման ավանդության վերականգնման հարցը քննության առնելուց հետո եպիսկոպոսսական ժողովը որոշել է որդեգրել Հայոց ցեղասպանության նահատակների հավաքական սրբադասման սկզբունքը եւ հանձնարարել սրբադասման հանձնախմբին` շարունակել նահատակների անհատական եւ խմբային սրբադասման ուսումնասիրությունը` եպիսկոպոսաց առաջիկա ժողովներին ներկայացնելու համար: Ընդ որում` մշակվելու են սրբադասման կանոնակարգը եւ արարողակարգը, որը նույնպես պետք է 2014 թվականին գումարվելիք եպիսկոպոսական ժողովին ներկայացվի: Ապա եւ` ժողովի կողմից որդեգրվելուց հետո հղվի երկու հայրապետներին, որպեսզի նրանք հայրապետական կոնդակով հռչակեն սրբադասում: Դրան համաձայնՙ հատուկ արարողակարգ կհաստատվի, շարական կխմբագրվի, սրբապատկեր կպատրաստվի:

    Լրագրողների հետաքրքրասիրությանն ի պատասխան` Նարեկ արքեպիսկոպոսը իրարից չանջատեց ազգային պահանջատիրությունն ու սրբադասման հոգեւոր ոլորտը: Արշակ եպիսկոպոսը սրբադասման քաղաքական հետեւանքների մասին խոսելիս նշեց, որ այն թեեւ կրոնական-հոգեւոր ակտ է, սակայն կարող է քաղաքական ածանցումներ ունենալ, եւ այդ ռիսկերը ժողովի ժամանակ փորձել են գնահատել: Բոլոր դեպքերում եւ անկախ ամեն տեսակի շահարկումներից մեր եկեղեցին պետք է արտահայտի իր վերաբերմունքը ցեղասպանության զոհերի հիշատակի եւ նրանց հոգիների հանգստության ի սեր: Զուգորդելով կրոնական եւ քաղաքական ասպեկտները` նա նաեւ ընդգծեց, որ որեւէ ոճրագործություն նրա հեղինակի պատասխանատվության հարց է առաջացնում, եւ ներողամտության արժանանալու համար երեք գործողություններ են պետք. մեղքի խոստովանություն, հատուցում, եւ այլեւս չկրկնելու նախապայման. «Սա նաեւ հոգեւոր-կրոնական տեսակետից ամբողջական ներդաշնակ է մեր ժողովրդի, մեր ազգի դրսեւորած վարքագծին ցեղասպանության ճանաչման հարցում», ասաց Արշակ եպիսկոպոսը:

    Ժողովում մեր եկեղեցու առաջին երկու խորհուրդների` Մկրտության եւ Դրոշմի արարողակարգերի խնդիրները քննարկելով ընդունվել է միօրինակ բնագիր: Սակայն այս ուղղությամբ աշխատանքները շարունակվելու են: Երկար ժամանակ է, որ ուսումնասիրվում են Մկրտության ծեսն ու հարակից հարցերը: Հաճախ թե՛ քահանաները, թե՛ ժողովրդի մի ստվար հատված տեղյակ չեն, թե այս կամ այն իրավիճակում ինչպես պետք է վարվել: Ու չնայած կանոնական եւ բարեպաշտական հարուստ ավանդույթ կա այդ առումով, բայց կարծես խզում է առաջացել Մկրտության ամբողջական արարողության եւ մեր կյանքի պայմանների միջեւ, այնպես որ պետք է ներդաշնակեցնել եւ համապատասխանեցնել դրանք: Ըստ բանախոսների` հարցն արդիական է, եւ Մկրտության արդիականացումը ճանապարհներից մեկն է մարդկանց եկեղեցուն կապելու: Նույն խնդիրն է նաեւ ծիսական լեզվի հետ կապված, որի վերաբերյալ բուռն քննարկումները նույնպես հանգեցրել են նրան, որ հավելյալ ուսումնասիրություններ են հանձնարարվել: Ծեսի լեզվի հետ կապված հարցը դիտարկվում է երկու մարտահրավերների տեսակետից. եկեղեցին պահպանողական արժեքներ կրող հաստատություն է, բայց մյուս կողմից` կան նաեւ ժամանակակից կյանքի մարտահրավերները: Երբեմն ծեսի լեզվի անմատչելիության մասին արձագանքներ են լինում, մի զանգված էլ պահանջում է հատկապես գրաբարը պահպանել: Բանախոսները բերեցին կաթոլիկ եկեղեցու օրինակը, երբ ծեսի կրճատումն ու մատչելիությունը նոր զանգվածներ չեն ապահովել դեպի եկեղեցի: Բայց` եկեղեցու առաքելությունն է գտնելու խելամիտ եւ օպտիմալ լուծում, որով կպահպանվի եւ ավանդույթը, նաեւ մատչելի կլինի ծիսական լեզուն ժողովրդին: Հենց դրա համար լրացուցիչ քննարկումների անհրաժեշտություն է ծագել` համապարփակ ուսումնասիրելու եւ վերջնական լուծում առաջարկելու:

    Եպիսկոպոսական ժողովն արդյունքներն ափոփելիս անդրադարձ է արել մեր ժողովրդի ազգային, եկեղեցական կյանքում առկա ընկերային, տնտեսական, ժողովրդագրական եւ տարաբնույթ այլ մարտահրավերներին, որոնց ընդառաջ հաստատվել է հիմնադրամ` Հայաստանի, Արցախի եւ սիրիահայության կարիքավոր զավակներին աջակցություն ցուցաբերելու համար:

    Հիմնադրամի գործունեության մեկնարկը հաստատվել է 2 միլիոն ԱՄՆ դոլար նախնական դրամագլխով, ապա եւ ստեղծվել է հանձնախումբ` հիմնադրամի ընթացիկ աշխատանքները կազմակերպելու համար:

    Մամուլի այն հրապարակումները, որ հրավիրյալ եպիսկոպոսներից 10-ի բացակայությունը նշանակում է բոյկոտ, Արշակ եպիսկոպոս Խաչատրյանը անհեթեթ համարեց. տարբեր ժողովներին միշտ էլ տարբեր պատճառներով որոշակի բացակայություններ լինում են: Ըստ նրա` 72-ից 62-ի ներկայությունն արդեն իսկ խոսուն վկայություն է, քվորումն ապահովված էր, եւ այլ մեկնաբանություն լինել չի կարող: