Ո՞րն է, Նիկոլ, մեր հայրենիք

Տոմսակ

Վերջապես գտնվեց մեկը, որը բացեց մեր աչքերը, արթնացրեց մեզ դարավոր թմբիրից, եւ մենք՝ տավուշցիներս, վարդենիսցիներս, լոռեցիներս, կոտայքցիներս, զանգեզուրցիներս, երեւանցիներս, բոլորս, բոլորս, նույնիսկ արցախցիներս հասկացանք, թե ո՞րտեղ է գտնվում մեր հայրենիքը, որտե՞ղ ենք ապրում մենք, ունե՞նք հայրենիք ընդհանրապես, թե՞ ապրում ենք ուրիշի հողում, զավթել ենք այն, թյուրիմացաբար կադաստրի քարտեզ ենք ձեռք բերել, քարտեզներ՝ կեղծված, ու հիմա ժամն է այդ բոլորը վերադարձնելու։ Օրն է վերջին դատաստանի, արդարությունը պետք է հաստատվի ի վերջո։ Ուրարտացիներ, երվանդունիներ, արշակունիներ, բագրատունիներ, ռուբինյաններ, մելիք-մուլիքներ չկան, դրանք բոլորը հոգեկան, ոգեկան, շոգեկան ցնորամիտների հիվանդ երեւակայության արդյունք են։ Հազար անգամ ճիշտ են Թոմանն ու Դաուսեթը՝ Մովսես Խորենացին կեղծարար է, նա խարդախ է, նմանապես՝ մյուս պատմիչները, ներառյալ Մարը, Թոյնբին, Քրիստոֆըր Ուոքըրը, Իվ Թեոնոնը, բոլոր բոլորը։

Ճիշտ ժամանակին եկավ նա, առանց արտաքին որեւէ ուժի օգնության, ինքնաբուխ, ինքնաստեղծ, որպես Աստծու պարգեւ ու Մեսիա, որպես նոր Մովսես, որ ժողովրդին առաջնորդում է դեպի Ավետյաց երկիր, որի տեղը հայտնի չէ…

Դրա համար էլ նա, մե՜ծ Կորիֆեյը, հայտնեց, որ սկսում է զրո կետից, ի՛ր կետից, առանց իմանալու, թե ո՞ւր է այդ կետը, որտե՞ղ է կանգնած ինքը։ Հավանաբար ինքն էլ չգիտի։ Քանզի ուր էլ կանգնի, իր իսկ համոզմամբ, իրենը չէ, մերն էլ չէ։ Բա ո՞ւմն է։ Բնականաբար թուրք-թաթարներինը։ Ու որպես ինքնապաշտպանություն, նա, Նիկոլը, որոշեց հետեւել Արտաշես Աշխարհակալ թագավորի օրինակին՝ արդեն 50-ից ավել սահմանաքարեր տնկելով Տավուշում, ներսի կողմից ARM, դրսի կողմից AZE գրությամբ, դրանով շուռ տալով Արտաշես արքայի նշանաբանը՝ «Սահման քաջաց՝ զէնն իւրեանց»։ Իր սահմանը ներսում է, այսինքն այնտեղ՝ որտեղ հասնում է իր զենքը՝ ոստիկանություն, ԱԱԾ, եւայլն։

*           *           *

Վերնագրիս համար թող ների ինձ Հովհաննես Շիրազը. Բաբոյի փոխարեն, որ ամեն ինչ գիտեր մեր երկրի սահմանների, բա՜րձր երկնքի, Ալագյազ ու Մասիս սարերի մասին, դավաճանի եւ ուրացողի անունը դնելու համար։ Շիրազի Բաբոն, որն ապրում էր եւ ապրում է իրակա՛ն, շոշափելի, շնչող, ապրո՛ղ Հայրենիքում, թքելու է Ուրացողին եւ ասելու է՝ կորի՛ր իմ երկրից, իմ հայրենիքից, իմ պետությունից, Նիկո՛լ Փաշինյան։

Հակոբ Ավետիքյան