Եթե Հայաստանը ցանկանում է առաջարկներ անել տարածաշրջանում հաղորդակցությունների ապաշրջափակման վերաբերյալ, ապա նախևառաջ պետք է դուրս գա Ադրբեջանի, Ռուսաստանի և Հայաստանի փոխվարչապետերի գլխավորած համապատասխան եռակողմ հանձնաժողովից։
Այս մասին 1news.az-ին հայտնել է Հարավային Կովկասի հետազոտական կենտրոնի ղեկավար, քաղաքագետ Ֆարհադ Մամեդովը։
«Սակայն Ադրբեջանը հատուկ ակնկալիք ունի միայն միակ հաղորդակցության՝ Զանգեզուրի միջանցքի վերաբերյալ. այն է՝ այս ճանապարհը պետք է լինի անխոչընդոտ և ունենա միջազգային անվտանգության երաշխիքներ։
Հայաստանի, Ադրբեջանի, Ռուսաստանի ղեկավարների 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ի եռակողմ հայտարարության 9-րդ կետում միջանցքի անվտանգությունն ապահովող կողմի դերը վերապահվել է Ռուսաստանի Դաշնությանը, և Հայաստանի վարչապետն այդ ժամանակ համաձայնել է դրա հետ։
Նա նաև իր համաձայնությունն է տվել հաղորդակցությունների ապաշրջափակման եռակողմ միջկառավարական հանձնաժողովի ստեղծմանը, որի նիստերին հայկական կողմը չի մասնակցել վերջին մեկուկես տարվա ընթացքում։
Համապատասխանաբար, որպեսզի Բաքուն լուրջ ընդունի Երևանի առաջարկները հաղորդակցությունների ապաշրջափակման երկկողմ ձևաչափի վերաբերյալ, հայկական կողմը, տրամաբանորեն, պետք է դուրս գա եռակողմ հանձնաժողովից», – ասել է Մամեդովը։
Նա ընդգծել է, որ Բաքվի դիրքորոշումը հետևյալն է՝ ապահովել Նախիջևանի հետ անարգել կապը, ինչպես նաև միջազգային վերահսկողությունը, որին համաձայն է Ադրբեջանը, և որի ներքո էլ կլինի ճանապարհի անվտանգությունը։ «Ինչ ձևով և ում կողմից դա կարվի, բոլորովին այլ հարց է», – ասել է քաղաքագետը։
«Բացի այդ, կա նաև խաղաղության պայմանագրի հարցը։ Այսինքն՝ առանց խաղաղության պայմանագրի, ապաշրջափակման գնալը, առնվազն, անհամատեղելի է թվում, չնայած ամեն ինչ հնարավոր է, եթե անարգել մուտքի և միջազգային վերահսկողության առաջարկները բավարարեն Բաքվին։ Սակայն մենք պետք է հասկանանք, որ դա անմիջապես տեղի չի ունենա, քանի որ մեկ անգամ չէ, որ արտահայտվել է այն միտքը, որ առանց Զանգեզուրի միջանցքի, Հայաստանի հետ այլ հաղորդակցություններ չեն բացվի, և այս ճանապարհը բացելու համար անհրաժեշտ է առնվազն երկու տարի», – եզրափակել է Մամեդովը։
Չնայած 2020 թվականի հրադադարի համաձայնագիրը նախատեսում էր Ռուսաստանի վերահսկողությունը, Հայաստանը այժմ պնդում է երթուղու նկատմամբ լիակատար ինքնիշխանություն ունենալ։
Սակայն Բաքուն կասկածամիտ է և հրաժարվում է ներդրումներ կատարել այն երթուղու վրա, որը, օրինակ, խոցելի է համարում Հայաստանում իշխանափոխության դեպքում։ Հետևաբար, Ադրբեջանը պահանջում է երրորդ կողմ՝ կայունության երաշխավոր։ Թուրքիան աջակցում է դրան, չնայած Հայաստանը հույս ունի, որ Անկարան ի վերջո կճանաչի Երևանի ինքնիշխանությունը երթուղու նկատմամբ։