Category: 24 Մայիսի, 2019

  • 12-й АСТАНИНСКИЙ ЭКОНОМИЧЕСКИЙ ФОРУМ: ЛЮДИ, ГОРОДА, ЭКОНОМИКИ

    12-й АСТАНИНСКИЙ ЭКОНОМИЧЕСКИЙ ФОРУМ: ЛЮДИ, ГОРОДА, ЭКОНОМИКИ

    АРМЕН МАНВЕЛЯН, к.и.н.

    Каким будет мир в XXI веке, по какой экономической модели он будет развиваться, какими будут приоритеты будущего, насколько важны информационные технологии и образование для молодежи? Ответы на эти и аналогичные вопросы должны были следовало бы дать на 12-м экономическом форуме, который вновь состоялся в столице Казахстана Нур-Султане (бывшая Астана).

    Интерес к ставшему периодическим форуму был настолько велик, что на него прибыли гости из более чем 100 стран мира – большое количество предпринимателей, экспертов, специалистов и журналистов. В течение двух дней работы форума были предусмотрены выступления более 200 экспертов в более чем 50 различных семинарах. В столицу Казахстана прибыли более 500 бизнесменов, которые подписали контракты и соглашения о выгодной работе и строительстве совместных предприятий.

    От Астаны к Нур-Султану: Будущее за городами

    Новая столица Казахстана впечатляет. Расположившийся вдоль реки Ишим город действительно восхищает современными строениями – зданиями, театрами, гостиницами, распложенными вдоль берега реки длинными парками, зонами отдыха.

    Кажется, что здесь все создано для работы, отдыха и развлечений. И именно в этом прекрасном городе проходила та напряженная работа, целью которой было понять, как будет развиваться мир в течение следующих лет.

    Астанинский экономический форум стал той важной площадкой, на которой ежегодно обсуждаются основные направления экономического и научного развития мира. В этом плане эта встреча не стала исключением, и форум под названием ,Вдохновляющий рост, люди, города и экономикиե был направлен на понимание направления развития мировой экономики.

    Форум стал, пожалуй, самым важным событием, которое состоялось в первый день, когда в церемонии открытия приняли участие руководители ряда государств и международных организаций. Первым выступил экс-президент Казахстана, или, как они сами представляли – первый президент Казахстана Нурсултан Назарбаев.

    Он представил сложнейший путь, ведущий к восстановлению и становлению Казахстана, который он прошел после распада СССР. По словам экс-президента, Казахстан вышел из Советского Союза с тяжелым наследием: Семипалатинский полигон, где проводились ядерные испытания, слабая экономика, которая была направлена ​​только на экспорт сырья, и так далее.

    Первый президент Казахстана подчеркнул, что за прошедший период был построен принципиально новый тип государства, где развивается перерабатывающая промышленность, промышленность и так далее. За годы независимости в Казахстане было построено много дорог, получила развитие железная дорога.

    Инвестиции в инфраструктуру государства составили 30 миллиардов долларов, и результате этого было построено 14 тысяч километров автодорог, 3 тысячи километров железных дорог и так далее. Сегодня Казахстан соединяет Китай и Россию, Иран и Азербайджан Каспийским морем соединяет с Западом и так далее.

    По словам Назарбаева, эти действующие автомобильные и железнодорожные системы уже приносят пользу государству, кроме этого, Казахстан добычу нефти довел до 90 миллионов тонн, что является важнейшим источником его доходов. Следующим важным направлением для этого государства является сельское хозяйство. Казахстан обладает огромным неиспользованным потенциалом сельскохозяйственных мощностей, что является важным проектом будущего.

    Говоря о тенденциях глобального экономического развития, первый президент Казахстана отметил, что девиз проходящего в этом году форума – ,Люди, города, экономикаե. Сегодня 55% населения мира живет в городах, а в будущем 7 из 10 человек будут горожанами. Создание мировых мегаполисов, характерных для Соединенных Штатов и, особенно, для Китая – новый процесс, который станет доминирующим в экономическом развитии этих стран.

    Назарбаев отметил, что именно для этой цели была построена и расширена Астана, население которой составляет более одного миллиона человек. Первый президент Казахстана подчеркнул роль образования в экономическом развитии страны, особо отметив ту работу, которая была направлена на то, чтобы дать молодежи лучшее образование в стране.

    Мировая экономика и новые тенденции

    Основная цель форума состояла в том, чтобы собраться и обсудить, каким будет мир в XXI веке, какие тенденции будут способствовать экономическому развитию и прогрессу в будущем.

    В частности, во второй части выступления первого президента Казахстана были затронуты именно эти темы. Он отметил, что одной из причин замедления глобального экономического роста является напряженность, существующая между Россией, США, Китаем и Европой.

    Эта напряженность, по словам Назарбаева, для мировой экономики стоит потерь в размере 0,8% в год. То есть, только по этой причине государства теряют часть своего потенциала развития.

    Рост населения больше не может являться основным фактором экономического роста, здесь отмечается важность динамики роста производительности – первоочередными являются цифровые технологии. По мнению Назарбаева, необходимо непрерывно подчеркивать важность человеческого капитала, образования: примерно 350 миллионов человек в мире до 2030 года должны пройти переподготовку, чтобы соответствовать требованиям экономики будущего.

    Для сохранения роста и динамики экономического развития важно сотрудничество между США, Китаем, Россией и Европой. Отмечается важность сотрудничества крупнейших экономических союзов – ЕС, ЕАЭС, ШОС (Шанхайская организация сотрудничества) и АСЕАН.

    Президент Всемирного банка Кристин Лагард, коснувшись проблемы замедления экономического роста, сказала, что это связано с торговой войной между США и Китаем. Она отметила, что замедление роста 70% мировой экономики – новый вызов, решение которого следует рассматривать в рамках реализации проектов, нацеленных на будущее.

    Президент Всемирного банка отмечает важность ориентированного на будущее образования и тех инфраструктур, которые позволят связать разные экономики – для противостояния этим вызовам. Госпожа Лагард также отмечает значимость борьбы с коррупцией – как важное условие экономического роста.

    По словам Лагард, активизация роли женщин и других экономически активных групп также является одним из условий экономического роста. Однако приоритетом является оцифровка мировой экономики, что, по мнению Всемирного банка, позволит снизить темпы экономического спада, и даже придаст положительную динамику.

    Говоря о развитии мировой экономики, президент Армении Армен Саргсян подчеркнул, что XXI век только начинается, поскольку на существующие вызовы можно ответить только посредством определения повестки оцифровки. Искусственный интеллект изменит мир, подчеркнул президент Армении, ему принадлежит будущее, цифровые технологии расширят мировую экономику, создадут новые сегменты и новые направления, и эти изменения начинаются с образования.

    Мы маленькая страна, но мировая нация, подчеркнул Армен Саркисян . ,Мы являемся частью XXI века, интегрированы на международном уровне. И я призываю всех сделать то же самое – быть глобально интегрированными, созидательными и устойчивыми к изменениям. Поскольку этот мир будет меняться каждый день, мы должны быть готовы к этому. Все начинается с молодого поколения и образования. Все начинается с виденияե, – подчеркнул президент Армении.

    12-й экономический форум в Астане – та площадка, которая стала важнейшим центром обсуждения новых экономических направлений и выявления новых вызовов. В результате двухдневных дискуссий было собрано достаточно материалов для понимания глобальных тенденций экономического развития, подготовки к ним и начала дискуссий в этом направлении.

    Ясно одно: к новым вызовам – оцифровке мировой экономики, искусственному интеллекту, новым мировым коммуникационным системам необходимо готовиться уже сегодня, и в центре этого – образование, без которого невозможно противостоять и подготовиться к рискам, возможностям будущего.

    Редакция “Азг” выражает свою благодарность посольству Казахстана в Республике Армения за организацию участия нашего сотрудника в Астанинском экономическом форуме.

  • ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԱԿՆԱԲՈՒԺԱԿԱՆ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՄԱԺՈՂՈՎ-II. ԵԶԱԿԻ ԱՌՑԱՆՑ ՀԵՌԱՐՁԱԿՈՒՄ ՎԻՐԱՀԱՏԱՐԱՆԻՑ

    ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԱԿՆԱԲՈՒԺԱԿԱՆ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՄԱԺՈՂՈՎ-II. ԵԶԱԿԻ ԱՌՑԱՆՑ ՀԵՌԱՐՁԱԿՈՒՄ ՎԻՐԱՀԱՏԱՐԱՆԻՑ

    ՋՈՐՋ ՉԱԽԱԼՅԱՆ

    Անցած շաբաթ եւ կիրակի Երեւանում անցավ ՀՀ առողջապահության նախարարության աջակցությամբ Հայաստանի երիտասարդ ակնաբույժների ընկերակցության (AYO, հիմնադիր եւ նախագահՙ պրոֆեսոր Արտաշես Զիլֆյան ) եւ Համահայկական ակնաբուժական ընկերակցության կողմից կազմակերպած Երկրորդ հայկական ակնաբուժական միջազգային համաժողովը։

    Բժշկական աշխարհում այս ուշագրավ իրադարձության մասին խոսեցինք պրոֆեսոր Զիլֆյանի հետ, որն ասաց.

    – Մինչեւ օրս ակնաբուժական համաժողովները սովորաբար անցկացվում էին ակնաբուժական կլինիկաներում, որոնց մասնագետները, զբաղված լինելով իրենց ամենօրյա գործնական աշխատանքով, ըստ էության, բավականաչափ ժամանակ չէին կարողանում հատկացնել գիտական ​​գործունեությանը, եւ կոնֆերանսները անցկացվում էին անկանոն կերպով եւ սահմանափակ լսարանի համար։

    Այնպես որ մենք որոշեցինք այս բացը լրացնել. մեկ տարի առաջ անցկացրեցինք առաջին համաժողովը։

    Երկրորդ․կարող է տարօրինակ թվալ, սակայն Հայաստանում մինչ այժմ չի եղել ակնաբուժական մասնագիտացված ամսագիրՙ մենք մեր գիտական ​​հոդվածներն արտասահմանյան ամսագրերում էինք հրապարակում։

    Շուտով ՀՀ առողջապահության նախարարության Առողջապահության ազգային ինստիտուտում կսկսի լույս տեսնել բժշկագիտական ամսագիր, որի խմբագիրն եմ ես եւ որը կունենա տարին մի քանի համար։ Եվ դրանցից մեկը ամբողջությամբ նվիրված կլինի ակնաբուժությանը։

    Այս գիտաժողովում էլ արված բազմաթիվ զեկույցներ կներառվեն հիշյալ ամսագրի առաջին համարում, որը, ինչպես ասացի, շատ շուտով կթողարկվի։

    Համաժողովի առաջին օրը տեղի ունեցավ լիագումար նիստ` հետաքրքրական զեկույցներով եւ շնորհանդեսներով։ Իսկ աշխատանքային օրվա ավարտին եղավ Հայաստանի համար հիրավի աննախադեպ մի իրադարձություն` «Շենգավիթ» բժշկական կենտրոնի վիրահատարանից աչքի մի քանի բարդ վիրահատությունների առցանց հեռարձակում։

    Եվ եթե ​​առաջին համաժողովին մասնակցեցին միայն չորս պրոֆեսորներ արտերկրից, ապա այս անգամ ավելի քան քսան հյուր էին եկել Վրաստանից, Բելառուսից, Լատվիայից, Ռուսաստանից, Ուկրաինայից, Ուզբեկստանից, Ղազախստանից եւ այլ պետություններից։

    Եվ, իհարկե՛, համաժողովի խոսուն նորույթն էր վերը նշված այսպես կոչված աչքի “live” վիրահատությունը։

    Նորություն է նաեւ այն, որ առաջին անգամ համաժողովի հովանու ներքո հավաքեցինք մասնագիտացված բժշկական սարքավորումներ արտադրող առաջատար տարբեր ընկերություններին, եւ առաջին հերթին պետք է նշեմ մեր կոնֆերանսի պլատինե հովանավորների անունները` HOYA, Santen, Leica MICROSYSTEMS, MEDICONTUR։

    «Ազգ».- Լատվիայից դոկտոր Յան Գերթներեն կարեւորեց մի շատ հրատապ խնդիր, այն էՙ երբ այսպես կոչված միջին վիճակագրական մարդը աչքերի խնդիրներ ունի, նա առաջին հերթին դիմում է պոլիկլինիկայի ակնաբույժին… Դե, ավաղ, մեզանում այնպես է ստացվել, որ այնտեղ ոչ միշտ են լավագույն մասնագետներ աշխատում…

    – Այո՛, իսկապես, Դուք անդրադարձաք շատ արդիական մի խնդրի, շատ կարեւոր է ունենալ պատրաստված պոլիկլինիկական ակնաբույժներ, եւ մենք ակտիվորեն աշխատում ենք պոլիկլինիկաների մասնագետների հետ։ Նրանք հիմնականում երիտասարդ բժիշկներ են, որոնց այս պահին կարող եք տեսնել այս համաժողովի լսարանում։

    – Համաժողովին մասնակցում է Համահայկական ակնաբուժական ասոցիացիայի համանախագահ պրոֆեսոր Իվան Ազնաուրյանը…

    – Այո՛, այս ասոցիացիան, որի համանախագահն եմ, շատ կարեւոր է աշխարհում հայ ակնաբույժների ուժերը համախմբելու, մեր բնագավառում նոր, հեղափոխական լուծումներ ստեղծելու համար…

    – Իսկ ի՞նչ կարող եք ասել նորաստեղծ Ակնաբույժների եվրասիական միության մասին` Լատվիայից պրոֆեսոր Իգոր Սոլոմատինի ղեկավարությամբ։

    – Մենք շահագրգռված ենք, որ այս միության հետ սերտ համագործակցություն ունենանք եւ անկեղծորեն ցանկանում ենք, որ այն զարգանա…

    Կոնֆերանսի մասնակիցներից Մոսկվայի Գելմգոլցի անվ․աչքի հիվանդությունների գիտահետազոտական ինստիտուտի աչքի օնկոլոգիայի եւ ռադիոլոգիայի բաժնի ղեկավար, Ռուսաստանի առողջապահության նախարարության աչքի օնկոլոգիայի գծով փորձագետ, պրոֆեսոր Սվետլանա Սահակյանի կարծիքով, ակնհայտ է, որ ակնաբուժությունը Հայաստանում արագ զարգանում է, դա նույնիսկ երեւում է հայաստանցի ակնաբույժների կողմից պրոֆեսոր Սահակյանին խորհրդատվության համար ուղարկված փաստաթղթերից, եւ, ըստ նրա, Հայաստանում այսօր կան աչքի տարաբնույթ հիվանդությունների ախտորոշման բոլոր մեթոդները, ներառյալ իրՙ հատուկ ուղղությունըՙ տեսողության օրգանների օնկոլոգիան։

    Ինչո՞ւմ է այսպիսի համաժողովների արժեքը ` գործնական եւ գիտական։

    Սվետլանա Սահակյանն ասում է. «Արժեքը շատ մեծ է, քանի որ տարբեր երկրներից եկող առաջատար մասնագետները գալիս են այստեղ, կիսում են իրենց փորձը, հարստացնում միմյանց … Եվ դրա արդյունքում ծնվում են ամենատարբեր գիտական նախագծեր, որոնք հաճախ ապշեցուցիչ բացահայտումների են բերում…»։

  • ԸՆԹԱՑԻԿ ՏԱՐՎԱ ՇԻՆԱՐԱՐԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔԵՐԻ ՄԵԿՆԱՐԿԸ ՏՐՎԵԼ Է ՓԱՐՊԻ ԳՅՈՒՂԻՑ

    Մետաղական վագոն-տնակներից, կիսակառույցներից եւ հուսահատությունից ընտանիքներին հանելու նպատակը շարունակում է իրագործվելՙ համակարգված ծրագրի տեսքով: ՎիվաՍել-ՄՏՍ-ը եւ «Ֆուլեր տնաշինական կենտրոնը» ընթացիկ տարվա շինարարությունն սկսել են Փարպի գյուղից: Կողմերի գործակցությամբ իրականացվող բնակարանաշինության ծրագիրն անապահով ընտանիքներին հնարավորություն է տալիս սեփական ուժերով, ինչպես նաեւ կամավորների աջակցությամբՙ կառուցել հարմարավետ բնակարան: Ծրագիրն էապես նպաստում է այդ ընտանիքների կյանքի որակի բարելավմանը:

    Կնյազյանները տեւական ժամանակՙ 20 տարի, ապրում են մետաղական վագոն-տնակում: Նրանք այստեղ են տեղափոխվել ամուսնությունից հետո եւ ապրել տարրական պայմանների բացակայության պայմաններում: Ընտանիքի հայրըՙ Սերգոն, փորձել է տուն կառուցել, սակայն անավարտ շինարարությունը կիսակառույց պատերից այն կողմ չի անցել: Ֆինանսական ռեսուրսների բացակայությունն ու առկա բազմաթիվ խնդիրները հաղթել են գործադրվող ջանքերին: Ընտանիքը շարունակել է ապրել մետաղյա տնակումՙ փայփայելով մի օր տուն ունենալու երազանքը:

    «Ես եւ որդիս շատ ենք աշխատում ընտանիքի ամենօրյա կարիքները հոգալու համար: Սակայն տան շինարարությունը շարունակել չենք կարողանում: Ապրում ենք առանց որեւէ պայմանների. տնակում չկա ո՛չ լոգարան, ո՛չ խոհանոց: Միայն խոնավությունՙ անձրեւից հետո, եւ սառը պատեր: Ձեր աջակցության շնորհիվ կիրականանա ընտանիքիսՙ տուն ունենալու վաղեմի երազանքը»,- ասել է ընտանիքի հայրըՙ Սերգոն :

    Գործընկեր կառույցների ղեկավարներն ու աշխատակիցները կամավորության սկզբունքով միացել են շինարարությանըՙ տուն կառուցող ընտանիքին վերադարձնելով լուսավոր ապագայի հույսը:

    «Սկսում ենք տարվա առաջին շինարարությունը: Այս ընտանիքիՙ տարիների սպասումն իրականացնելու են մարդիկ, որոնց միավորել է հայրենակցին օգտակար լինելու ցանկությունը: Դա ծրագրի կարեւոր ձեռքբերումներից մեկն է: Ուրիշին օգնելու սրտացավությունը, այդ հոգատարությունը, կամքն ու նպատակը շատ կարեւոր ենՙ կառուցվող տան համար: Համոզված եմ, որ դրական այս էներգիան ուրախությամբ ու լույսով է լցնելու տունը: Եվ եթե բոլորը միավորվեն մեկը մյուսին օգտակար լինելու համարՙ լավ երկիր կունենանք»,-ասել է ՎիվաՍել-ՄՏՍ-ի գլխավոր տնօրեն Ռալֆ Յիրիկյանը :

    «ՎիվաՍել-ՄՏՍ-ի հետ համատեղ իրականացվող բնակարանաշինության ծրագրի շնորհիվ, Կնյազյանների ընտանիքը կզգա սեփական տանիք ունենալու բերկրանքը: Անչափ կարեւորում եմ նաեւ կամավորական աշխատանքներով աջակցություն ցուցաբերելը: Մեր նպատակն է աջակցել տան կառուցման հարցում եւ ներշնչել հավատՙ ապագայի հանդեպ»,-ասել է Հայաստանի «Ֆուլեր տնաշինական կենտրոնի» նախագահ Աշոտ Եղիազարյանը::

  • 30 ՏԱՐՎԱ ՎԱԳՈՆ-ՏՆԱԿԸ ՄԻՆՉԵՎ ՏԱՐԵՎԵՐՋ ԿՄՆԱ ԱՆՑՅԱԼՈՒՄ

    30 ՏԱՐՎԱ ՎԱԳՈՆ-ՏՆԱԿԸ ՄԻՆՉԵՎ ՏԱՐԵՎԵՐՋ ԿՄՆԱ ԱՆՑՅԱԼՈՒՄ

    Տարբեր մարզերում բնակվող, սոցիալապես անապահով ընտանիքներն այս օրերին իրազեկվում են բնակարանաշինության ծրագրում ընդգրկված լինելու մասին: Սպիտակում, 30 տարի վագոն-տնակում բնակվող Սահակյանները հայտնվել է գործընկեր կառույցներիՙ ՎիվաՍել-ՄՏՍ-ի ու Հայաստանի «Ֆուլեր տնաշինական կենտրոնի» ուշադրության կենտրոնում:Սերյոժան 88-ի երկրաշարժից ոչինչ չի հիշում. այդ ժամանակ նա երեք տարեկան է եղել: Ավերված տան, հոր եւ եղբոր կորստի մասին գիտի մոր պատմություններից: Ավելի քան 30 տարիՙ վաղ մանկությունից, վագոն-տնակում է ապրում: Երկու երեխայի հայր դարձած երիտասարդը փորձել է լուծում գտնել. գլանաձեւ վագոնին ավելացել է եւս մեկը, սակայն մետաղյա տարածքը մնացել է ճնշող ու ապրելու համար անընդունելի: Վագոն-տնակում այժմ ապրում են 5 հոգով:Սերյոժան երազում է կառուցել իր մանկության տունը: Տարիներ առաջ, նույն տարածքում շինարարական աշխատանքներ է նախաձեռնել: Նպատակն իրականացնելու համարՙ ստիպված է եղել բազմիցս արտագնա աշխատանքի մեկնել: Սեփական ձեռքերով, բարեկամների եւ ընկերների աջակցությամբ, տարիների ընթացքում նրան հաջողվել է կիսով չափ կառուցել տունը: Ավելին անել չի կարողՙ ֆինանսական միջոցների բացակայության պատճառով:ՎիվաՍել-ՄՏՍ-ն ու «Հայաստանի Ֆուլեր տնաշինական կենտրոնը», մինչեւ տարեվերջ կիրականացնեն լոռեցի ընտանիքի տարիների երազանքը: Սահակյաններն ընդգրկվել են ընթացիկ տարվա ծրագրում:«Տարիներ շարունակ, «Հայաստանի Ֆուլեր տնաշինական կենտրոնի» հետ, ձգտել ենք լավ օրվա հույս վերադարձնել 150-ից ավելի ընտանիքի: Մարդիկ տարբեր են իրենց կյանքի պատմություններով, ապրում են տարբեր մարզերում, տարբեր պատճառներով հայտնվել են դժվար վիճակում, բայց ունեն նույն խնդիրը: Յուրաքանչյուրի ոտքի կանգնելու փաստը մեզ ոգեւորել է ոչ պակաս, քան ծրագրից օգտվողներին: Երբ ազդարարեցինք այս տարվա մեկնարկը, աջակցելու լուրը շահառուներից մեկին հայտնեցինք անակնկալ հեռախոսազանգով: Այս ընտանիքի էլ դիմում եմ հեռուստատեսության միջոցով. ամուր եղեք: Մինչեւ տարեվերջ, մեր գործընկերների հետ, իրականություն կդարձնենք նաեւ տարիներիՙ ձեր երազանքը»,-ասել է ՎիվաՍել-ՄՏՍ-ի գլխավոր տնօրեն Ռալֆ Յիրիկյանը :
     

  • ՍԱԼՄԱՆ ԹԱԳԱՎՈՐԸ ՄԵՔՔԱ Է ՀՐԱՎԻՐՈՒՄ ԱՐԱԲ ՂԵԿԱՎԱՐՆԵՐԻՆ

    ՍԱԼՄԱՆ ԹԱԳԱՎՈՐԸ ՄԵՔՔԱ Է ՀՐԱՎԻՐՈՒՄ ԱՐԱԲ ՂԵԿԱՎԱՐՆԵՐԻՆ

    Ա. ՔԵՇԻՇՅԱՆ

    Ինչո՞ւ են փոխանցվել Թրամփի հեռախոսահամարները

    Երբ Իրանի վրա տնտեսական ճնշման հետ մեկտեղ ԱՄՆ-ը սկսեց ուժեղացնել իր ռազմական ներկայությոնը Մերձավոր Արեւելքում, այնտեղ ուղարկեց իր ծովուժի հարվածային խումբը «Աբրահամ Լինքոլն» ավիակրի ուղեկցությամբ, իսկ Քաթարի ավիաբազայում վայրէջք կատարեցին Թ-52 ռմբակոծիչներ, ակնհայտ դարձավ, որ տարածաշրջանում մոտալուտ է ինչ-ինչ իրադարձությունների նախերգանքը:

    Իսրայելի հետախուզության տվյալներ վկայակոչելովՙ ամերիկյան լրատվամիջոցները սկզբում հաղորդեցին, թե Իրանը պատրաստվում է Իրաքում օպերատիվ գործողություններ իրականացնել ԱՄՆ-ին այնտեղից դուրս մղելու նպատակով: Շտապ կարգով պաշտոնական այցով Բաղդադ մեկնեց ԱՄՆ պետքարտուղար Մայք Պոմպեոն: Բայց այն ժամանակ ոչինչ չպատահեց, թեպետեւ բրիտանացի փորձագետները գրել էին Իրանի շուրջը ռազմական ուժերի ծավալման մասին:

    Անսպասելի միջադեպ, այն էՙ դիվերսիա տեղի ունեցավ Արաբական Միացյալ Էմիրությունների Ֆուջեյրա նավահանգստի մոտակայքում, որը գտնվում է Օրմուզի նեղուցից 140 կմ հարավ եւ փաստորեն վերահսկում է Պարսից ծոցի մուտքը: Այդ գործողությունների հետեւանքով տուժեցին տարբեր երկրների պատկանող չորս նավեր: Ըստ որում, զգալի վնաս պատճառվեց սաուդյան երկու նավթատար նավերի, չնայած որ դա չհանգեցրեց զոհերի կամ նավթի արտահոսքի: Այնուհետեւ անօդաչու թռչող սարքերի միջոցով հարձակում կատարվեց սաուդյան Saudi Aramco ընկերության գլխավոր նավթամուղի վրա, որն անցնում է Էր-Ռիադից ոչ հեռու: Ընկերությունը, անվտանգության նկատառումներով, ստիպված եղավ ընդհատել նավթի մատակարարումները:

    Այդ գործողության համար պատասխանատվություն ստանձնեց հուսիտների շիա խմբավորումը: Թեհրանը հայտարարեց, որ ինքը մեղսակից չէ տեղի ունեցած միջադեպին եւ մտահոգություն հայտնեց արտասահմանյան խաղացողների արկածախնդրությունների առնչությամբ, որոնք փորձում են խոչընդոտներ հարուցել Պարսից ծոցի գոտում նավագնացության համար, կոչ արեց անցկացնել միջադեպերի մանրակրկիտ հետաքննություն: Այդուհանդերձ, ինչպես եւ կարելի էր սպասել, Էր-Ռիադը ամեն ինչի համար մեղադրեց Թեհրանին:

    Հետաքրքրական է, որ Պոմպեոն Սոչիում Ռուսաստանի ղեկավարների հետ հանդիպում ունենալուց հետո, որոնց ընթացքում, ի թիվս այլ հարցերի, քննարկվում էր նաեւ Թեհրանի հարցը, բեռնատար նավերի վրա կատարված հարձակումներին Թեհրանի մասնակցության առնչությամբ լրագրողների հարցերին պատասխանեց հետեւյալ կերպ. «Առայժմ մենք չունենք որեւէ կոնկրետ տեղեկություն»: Մինչդեռ, ավելի վաղ, Վաշինգտոնը նավերի համար նախատեսված նախազգուշացում էր հրապարակելՙ հայտարարելով, թե Իրանը եւ նրա արբանյակները կարող են տարածաշրջանում ազդել առեւտրային եւ ռազմական նավերի երթեւեկության վրա:

    Ի դեպ, Գերմանիայի արտաքին քաղաքականության ընկերության ազդեցիկ փորձագետ Սեբաստիան Զոնսը ավելի վաղ նշել էր, որ Էր-Ռիադում զգալիորեն գերագնահատում են Իրանի ազդեցությունը Բահրեյնում եւ հենց Սաուդյան Արաբիայում ապրող շիաների, ինչպես նաեւ Եմենում բնակվող հուսիտների վրա: Նա ուրվագծել էր տարածաշրջանում այսպես կոչված «երրորդ ուժի» դրսեւորումը, որը շահագրգռված է ոչ միայն Սաուդյան Արաբիայի եւ Իրանի բախմամբ, այլեւ Սիրիային նվիրված բանակցությունների եւ Եմենի հետ կապված խորհրդակցությունների ձախողմամբ: «Հայտնի չէ, թե դա որքանով է արդարացված, բայց Սաուդյան Արաբիան իրեն զգում է Իրանին ենթակա ուժերով շրջապատված, որոնք գործում են Բահրեյնում, Եմենում, Սիրիայում եւ Իրաքում: Իրանի հանդեպ սաուդցիների հիվանդագին կասկածամտությունը խանգարում է գտնել Թեհրանի հետ գոնե նվազագույն շփման կետեր եւ անհնար է դարձնում երկու պետությունների պրագմատիկ փոխգործողությունը», հայտարարել էր Զոնսը:

    Ինչպես գրում է գերմանական Tagesanzeiger հրատարակությունը, գլխավոր վտանգն այն է, որ Թեհրանի եւ Էր-Ռիադի դիմակայությունը միջնաժամկետ հեռանկարում սպառնում է վերաճել Պարսից ծոցի չորրորդ պատերազմի, որը 1980 թվականից ի վեր տեղի ունեցած նախորդ երեքին կարող է գերազանցել զոհերի, ավերածությունների ծավալով, ամբողջ տարածաշրջանի համար բացասական հետեւանքներով: Եվ ահա այս պայմաններում Սաուդյան Արաբիայի Սալման թագավորը հանդես է եկել Արաբական պետությունների լիգայի ղեկավարներին եւ Պարսից ծոցի պետությունների համագործակցության խորհրդին ուղղված կոչովՙ մայիսի 30-ին Մեքքայում անցկացնել արտակարգ գագաթաժողով: Հնարավոր է, որ դրան մասնակցեն նաեւ Իսլամական պետությունների կազմակերպության ղեկավարները: Կոչի նախօրեին Սաուդյան Արաբիան եւ Պարսից ծոցի այլ երկրներ ԱՄՆ-ին թույլատրել էին իր զորքերը տեղաբաշխել իրենց տարածքներում, իսկ ռազմանավերըՙ Պարսից ծոցիՙ իրենց պատկանող ջրատարածքներում: Բայց եթե ելնենք նախորդ փորձից, համանման բոլոր գագաթաժողովները ավարտվում են ոչինչ չասող հայտարարություններով, ինչպես դա տեղի ունեցավ Երուսաղեմը Իսրայելի մայրաքաղաք ճանաչելու եւ Գոլանի բարձունքները իսրայելական տարածք հայտարարելու ԱՄՆ-ի որոշումների կապակցությամբ:

    Այս անգամ եւս դժվար թե ինչ-որ բան փոխվի, նույնիսկ այն պայմաններում, երբ խոսում են այսպես կոչված «արաբական ՆԱՏՕ-ի» ստեղծման հնարավորության մասին: Բանն այն է, որ Մերձավոր Արեւելքում ԱՄՆ-ի քաղաքականությունը կորցնում է իր ազդեցությունը: Քիչ հավանական է, որ ԱՄՆ-ը մի նոր պատերազմ սանձազերծի տարածաշրջանում, կարծում է Կովկասի եւ Մերձավոր Արեւելքի հարցերի փորձագետ Ստանիսլավ Տարասովը : Իրանի հարցում ԱՄՆ-ը չի վայելում Եվրոմիության աջակցությունը: ԱՄՆ-Իրան հարաբերությունների վատթարացման պայմաններում Մայք Պոմպեոյի Սոչի կատարած այցը ցույց է տալիս (թեկուզ մարտավարական առումով) երկրի արտաքին քաղաքականությունը փոքր-ինչ փոփոխելու նախագահ Դոնալդ Թրամփի մտադրությունը: Վաշինգտոնում հավանաբար կուզենային, որ Ռուսաստանը որպես միջնորդ հանդես գար Իրանի եւ Սաուդյան Արաբիայի փոխհարաբերությունների կարգավորման գործում:

    Բայց ընդսմին, ԱՄՆ-ը օրակարգից չի հանում Թեհրանի վարչակարգի փոփոխման հարցը, չի հրաժարվում տեղեկատվական պատերազմից եւ լայնընդգրկուն քարոզչական արշավիցՙ պնդելով, թե տարածաշրջանում ահաբեկչության գլխավոր հովանավորը Իրանն է: Խնդիրը նաեւ այն է, որ ԱՄՆ-ին չի հաջողվում (կամ գուցե նա չի ձգտում) ձեւավորել հակաիրանական արաբական դաշինքՙ վախենալով, որ հետագայում այն կարող է ուղղվել Իսրայելի դեմ: Վերջապես, ամերիկացիները չեն կորցնում անդրկուլիսյան պայմաններում Իրանի հետ համաձայնության հասնելու հույսը, որտեղ որոշակի ուժեր հորդորում են «զգույշ լինել Ռուսաստանի հետ»: Ինչպես հաղորդում է CNN հեռուստաալիքը, Սպիտակ տունը ԱՄՆ-ում Իրանի շահերը ներկայացնող Շվեյցարիայի դեսպանությանը փոխանցել է նախագահ Դոնալդ Թրամփի հեռախոսահամարներըՙ ակնկալելով, որ իրանական կողմը կապ կհաստատի Թրամփի հետ:

    Ամերիկացիները վարում են այնպիսի քաղաքականություն, երբ մի կողմից Իրանին պահում են քաղաքական եւ հոգեբանական լարվածության մեջ, իսկ մյուս կողմից չեն ուզում, որ արաբական պետությունները արմատական շրջադարձ կատարեն արեւմտյանից դեպի արեւելյան ուղղություն:

  • ԱՆԿԱՐԱՅԻ ԼԱՏԻՆԱՄԵՐԻԿՅԱՆ ՀԱՎԱԿՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

    ԱՆԿԱՐԱՅԻ ԼԱՏԻՆԱՄԵՐԻԿՅԱՆ ՀԱՎԱԿՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

    ԱՐԵՎԻԿ ՔԵՇԻՇՅԱՆ

    Համաշխարհաին տերություն դառնալու երազանքով

    Կուբայի արտգործնախարար Բրունո Ռոդրիգեսը Հավանայում ընդունել է իր թուրք պաշտոնակից Մեւլութ Չավուշօղլուին , որը վերջին քսան տարում պաշտոնական այցով Հավանա մեկնած առաջին թուրք արտգործնախարարն է: Ավելի վաղ Չավուշօղլուն հանդիպում էր ունեցել Կուբայի Ժողովրդական իշխանության ազգային ժողովի նախագահ Էստեբան Լազոյի հետ: Կուբայի ԱԳՆ-ն հաղորդում է, որ հանդիպման ընթացքում կողմերը քննարկել են բարեկամական կապերը, ինչպես նաեւ վավերացրել են բազմակողմանի փոխհարաբերությունները զարգացնելու մտադրություն, մասնավորապեսՙ առեւտրի ոլորտում: Չավուշօղլուն նշել է, որ երկու կողմերը միանման դիրքորոշումներ ունեն մի շարք համապարփակ հարցերի շուրջ:

    Մի շարք թուրք փորձագետների գնահատման համաձայն, Չավուշօղլուն շարունակում է Թուրքիայի սկսած ճեղքումը լատիամերիկյան ուղղությամբ: Նրանք դա շաղկապում են անցյալ նոյեմբերին տարածաշրջանի երկրների հետ կապերի ամրապնդման նպատակով նախագահ Էրդողանի այնտեղ կատարած այցելության հետ: Էրդողանը ավելի վաղՙ 2015 թվականի փետրվարին, արդեն եղել էր Կուբայում, երբ այցելել էր նաեւ Չիլի, Էկվադոր եւ Պերու: Այդ ժամանակ նրա Կուբա այցելելը անվանել էին տարօրինակ, թեեւ դա համընկնում էր ԱՄՆ-ի հետ Հավանայի հարաբերությունների կարգավորման պահին: Այժմ իրավիճակն ուրիշ է: Թուրքիայի քաղաքականությունը ստացել է նոր ազդակ, երբ նախագահ Էրդողանը Վենեսուելայի նախագահ Մադուրոյին պաշտպանություն հայտնեց հետեւյալ արտահայտություններով. «Եղբայր իմ, Մադուրո, դիմացի՛ր, մենք քեզ հետ ենք»: Ըստ որում, Անկարան ԱՄՆ-ին եւ լատինամերիկյան որոշ երկրնրի մեղադրեց Վենեսուելայի ներքին գործերին միջամտելու մեջ:

    2016-ի հուլիսին անձամբ պետական հեղաշրջման փորձը վերապրած եւ նման սցենարի ստեղծման ժամանակն ու հեղինակներին լավ ճանաչող Թուրքիայի նախագահը, ըմբռնումով եւ համերաշխությամբ վերաբերվեց Վենեսուելայի ղեկավարին: Այդպիսով, վերջին տասնամյակների ընթացքում առաջին անգամ Անկարան ամերիկացիներին բացահայտ մարտահրավեր նետեց Լատինական Ամերիկայում, որը ԱՄՆ-ը ավանդաբար համարում է սեփական շահերի տարածաշրջան: Թուրքիան ցույց տվեց, որ ինքը ընդլայնում է իր քաղաքական աշխարհագրությունը ավանդական մերձավորարեւելյան ու եվրոպական ուղղությունների հետ մեկտեղՙ ուշադրություն դարձնելով Լատինական Ամերիկային եւ հատկապես Կուբային: Ռուսաստանցի փորձագետ Ստանիսլավ Տարասովի կարծիքով, տվյալ դեպքում Լատինական Ամերիկայի երկրների հետ Թուրքիայի համագործակցության տնտեսական կողմը մղվում է երկրորդ պլան: Լատինական Ամերիկայում Վաշինգտոնին մարտահրավեր նետելովՙ Անկարան ձգտում է ներկայանալ որպես համաշխարհային տերություն:

    Բացի դրանից, թուրքերը տեսնում են, որ Կարակասում ամերիկացիների գործերը այնպես չեն ընթանում, ինչպես նախատեսված էր: Թուրքական Sabah հրատարակության կարծիքով, Անկարան մանեւրելու լայն հնարավորություն է ստանումՙ ընդհուպ Կարակասի եւ Վաշինգտոնի փոխհարաբերություններում կամ նույնիսկ Վենեսուելայի իշխանությունների եւ ընդդիմության շփումներում միջնորդական դերի ստանձումը: Նշենք իրադրության եւս մեկ առանձնահատկություն. Կուբայի հետ Թուրքիայի մերձեցումը տեղի է ունենում Սիրիայի հարցում Ռուսաստանի հետ դաշինքի ամրապնդման եւ ռազմական ու տնտեսական համագործակցության ընդլայնման պայմաններում, ինչպես նաեւ միջազգային ասպարեզում Մոսկվայի, Անկարայի ու Հավանայի շահերի ընդհանրության պայմաններում: Եթե Կուբան Լատինական Ամերիկայի թեթեւ քաշային երկրների բանալին է, ապա նրա հետ կապերը սերտացնող երկիրը ձեռք կբերի Լատինական Ամերիկայի հետ առեւտրատնտեսական եւ աշխարհաքաղաքական հարաբերությունները զարգացման հսկայական հնարավորություններ:

    Ճիշտ է, Թուրքիայի կողմից Կուբայի եւ Լատինական Ամերիկայի իրական «հայտնագործումը» դեռ հեռու է: Առայժմ գոյություն ունեն հավակնոտ նախագծեր, հեռանկարներ, երկկողմ հարաբերությունների խորացման ազդակներ: Գլխավորն այն է, թե Անկարան որքանով կկարողանա դիմակայել տվյալ ուղղությամբ ԱՄՆ-ի ճնշմանը, որպեսզի ի վիճակի լինի Կուբայի հետ զարգացնել երկարաժամկետ հարաբերություններ:

  • ԱՆԱՐԺԱՆՆԵՐԻ ՓՈԽԱՐԵՆ

    ՌԱՖԻԿ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ, Հայաստանի վաստակավոր լրագրող

    Իրավաբանությունից բավական հեռու եմ, սակայն այսպես կոչված անմեղության կանխավարկածը ինձ խորապես հասկանալի է: Այն ազդարարում է, թե որեւէ հանցանքի մեջ մեղադրվող կամ կասկածվող անձը համարվում է անպարտ, քանի դեռ նրա մեղքը դատարանիՙ արդեն ուժի մեջ մտած վճռով հաստատված չէ: Անմեղության կանխավարկածը ամբողջ աշխարհում ընդունված է, բայց Հայաստանում, ցավոք, ո՛չ: Մեզանում խիստ նկատելի են ամբոխային տրամադրությունների տրվելու, մինչեւ դատավճիռը այս կամ այն, մանավանդՙ նախկին պաշտոնյաներին չափազանց ծանր հանցանքների մեջ մեղադրելու, փաստորենՙ համընդհանուր փսիխոզի երեւույթները: Ապրիորի համարվում է, թե նախկին պաշտոնյաների մեջ ազնիվ մարդիկ չկային կամ… չէի՛ն կարող լինել: Այս, թող թույլ տրվի ասելՙ դատողությունը ես ցնդաբանություն եմ համարում: Եթե նախկին պաշտոնյաներից սա կամ նա հասել է բարեկեցության բարձր մակարդակի, ապա դա ամենեւին չի նշանակում, թե ժողովրդին թալանել է, սրիկա ու խաբեբա է: Կամ, եթե այս կամ այն պաշտոնատարը որեւէ մեղք է գործել, ապա չի կարելի դրա պատասխանատվությունը բարդել նոր կամ հին կառավարող կուսակցությունների բոլոր, այդ թվում շարքային անդամների վրա: Որովհետեւ պատասխանատվությունը մի՛շտ կոնկրետ է, կոլեկտիվ պատասխանատվություն չի՛ լինում: Նույնիսկ բոլշեւիկները, հետագայում նաեւ ՀՀՇ-ականները իրենց նախորդների նկատմամբ նման խելագարության չտրվեցին: Մենք, որ ամենեւին ծանոթ չենք սրան կամ նրան մեղսագրվող հանցանքներին, ինչո՞ւ ենք տրվում հուզական պոռթկումների: Իսկ եթե օբյեկտիվ քննությունը պարզի, որ մարդը իրեն մեղսագրվող հանցանքները չի՞ կատարել: Եթե հաստատվի, որ նախաքննական մարմինները կա՛մ սխալվել են, կամ որեւէ այլ պատճառով չեն կարողացել լիովին բացահայտել այս կամ այն հանցագործությո՞ւնը: Մի՞թե ողջ նախընթաց դատական պրակտիկայից հայտնի չեն իրավապահ մարմինների կողմից ակամա կամ գիտակցաբար թույլ տրված սխալներ, աղավաղումներ, փաստերի խեղաթյուրումներ, որպեսզի սրան կամ նրան պաշտպանելովՙ իրական հանցագործին հանեն հարվածի տակից եւ հանցագործ հայտարարեն տվյալ հանցանքի մեջ հանիրավի մեղադրվող մեկ ուրիշին:

    Դիտարկենք 2008 թվականի մարտի 1-ի ոճրագործության համար դատական պատասխանատվության կանչված ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի օրինակը: Կարելի էր այստեղ ավելացնել նաեւ Հայաստանի առաջին ու երրորդ նախագահներ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանին ու Սերժ Սարգսյանին, որոնց հասցեին նույնպես զարհուրելի մեղադրանքներ են շրջանառվում: Եթե դատական անկողմնակալ քննությունը ապացուցի, որ Ռոբերտ Քոչարյանն իրո՛ք մեղավոր է այն հանցանքների մեջ, որոնք այսօր հասցեագրվում են իրեն, ապա միանգամայն արդարացի կլինի, որ կրի տվյալ հանցանքների համար օրենքով նախատեսված խստագույն պատիժները: Սակայն քանի դեռ օրենքով նախատեսված կարգով ուժի մեջ մտած դատավճիռ չկաՙ ոչ ոք ոչ մեկին իրավունք չի տվել ամենազազրելի հայհոյաբանությամբ բերան պատռել նրա վրա:

    Հատկապես իրենք իրենց մտավորական համարող մարդկանց կուզենայի ուղղակի հարց տալՙ չե՞ք ամաչում: Մի՞թե նոր իշխանավորների աչքը մտնելու համար արժի այդքա՜ն ստորանալ, այդքա՜ն իջնել քաղաքակրթական բարձունքներից: Ոչ մի պաշտոնյա, ով էլ լինիՙ հին, թե նոր, արժանի չէ քծնանքի այն ահռելի չափաբաժիններին, որ նրանց հասցեին արտավիժում են ոչ քիչ գարշահոտ երախներ: Մեզանում գտնվեցին նույնիսկ ոչնչություններ, ովքեր գայլային կաղկանձով հարձակվեցին Արցախի ներկա ու նախկին նախագահներ Բակո Սահակյանի ու Արկադի Ղուկասյանի վրա: Հարգանք ցուցաբերելով Հայաստանի Հանրապետության նկատմամբ, նրանք անձամբ ժամանել էին դատարանՙ հավաստելու, որ երաշխավորում են, թե Ռոբերտ Քոչարյանի խափանման միջոց կալանքը փոխելու դեպքում նա չի խուսափի դատական հետագա նիստերից: Չինաստանից վերադարձած վարչապետ Փաշինյանը եւս ընդգծեց, թե արցախցի գործիչների երաշխավորության մեջ արտառոց ոչինչ չի տեսնում: Ամեն մարդ ազատ է սիրել կամ ատել Քոչարյանին, բայց Արցախի ներկա ու նախկին նախագահների հանդեպ ատելությո՞ւնը ի՛նչ էր: Նրանց հասցեին լեզվագարություններ թույլ տված անարժանների փոխարենՙ ե՛ս եմ ինձ պարտավորված զգում ներողություն խնդրելու Արցախի հարգարժան ղեկավարներից

    1111111111

  • ՆԱԽԱԳԱՀ ԹՐԱՄՓԸ «ՉԻ ՁԳՏՈՒՄ ԻՐԱՆԻ ԴԵՄ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ»

    ՆԱԽԱԳԱՀ ԹՐԱՄՓԸ «ՉԻ ՁԳՏՈՒՄ ԻՐԱՆԻ ԴԵՄ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ»

    ՀԱԿՈԲ ՉԱՔՐՅԱՆ, ԹուրքագետԴրանում «շահագրգռված» է ռազմարդյունաբերական կոմպլեքսըԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը իր հայտարարություններով հաճախակի զարմացնում է միջազգային հանրությանը եւ շփոթմունք է պատճառում Եվրոմիության երկրներին: Զարմանքն ու շփոթմունքը թվում է թե պայմանավորված են հայտարարությունների հակասականությամբ, որոնց, բացի մրցակիցներ Ռուսաստանից եւ Չինաստանից, փորձում են հակազդել նաեւ այնպիսի դաշնակիցներ, ինչպիսիք են Մեծ Բրիտանիան, Ֆրանսիան. Գերմանիան, նունիսկ Կանադան: Թրամփի խնդրո առարկա հայտարարություններն առնչվում են Մերձավոր եւ Միջին Արեւելքինՙ մասնավորապես Սիրիային եւ Իրանին:Հայտարարությունները Սիրիայի պարագայում էլ ավելի են խորացնում երկրում առկա քաոսը, իսկ Իրանի հետ գագաթնակետին են հասցնում ԱՄՆ- ի հարաբերությունների լարվածության սրումը: Դրանով թեժանում է Իրանին ու Սիրիային աջակցող Ռուսաստանի եւ Չինաստանի հետ վերջինի անհաշտ մրցապայքարը, ինչն միանգամայն բացասաբար է անդրադառնում տարածաշրջանում առեւտրատնտեսական շահերի կողքին նաեւ ռազմավարական շահեր հետապնդող եվրոպական դաշնակիցների ռազմաքաղաքական ներկայության վրա: Նույնը վերաբերում է ԱՄՆ-ի տարածաշրջանային դաշնակիցներին, մասնավորապես Սաուդյան Արաբիային, որն ստիպված, հավանություն տալով ԱՄՆ-ի Թրամփի հայտարաություններից բխող նկրտումներին, առճակատման մեջ է մտնում մերթ Իրանի, մերթ Սիրիայի հետ:Այս ամենի հետեւանքով, ինչ խոսք, անկայունությունը մշտական գործոն է դառնում տարածաշրջանում, իսկ հակասություններն ավելի քան անլուծելի: Ատեղծված իրավիճակն անխուսափելիորեն հուսահատության շեմին է կանգնեցնում սկսած 2011-ից չհայտարարված պատերազմի թատերաբեմ կամ ամերիկյան սպառնալիքների թիրախ դարձած երկրներին: Գալով նախագահ Թրամփի հայտարարություններին, ապա նա 2018-ի դեկտեմբերի 19-ին հայտարարել էր ամերիկյան զինվորներին Սիրիայից դուրս բերելու իր ընդունած որոշման մասին: Սակայն, 2019-ի փետրվարի 22-ին Սպիտակ տան խոսնակ Սարահ Սանդերսը հանդես եկավ հայտարարությամբ, այն էլ Թրամփ-Էրդողան հեռախոսազրույցից 5 րոպե հետո, եւ ասաց, որ 200 ամերիկյան զինծառայող շարունակելու է մնալ Սիրիայի հյուսիսում: Սանդերսին փետրվարի 23-ին հաստատեց նաեւ ինքը Թրամփը, ապա Fօreign Policy հանդեսն ավելացրեց. «Սիրիայի հյուսիսում տեղակայված է 200 ամերիկյան զինծառայող, եւս 200-ին տեղակայելու ենք երկրի հարավ-արեւելքում գտնվող ալ-Թարիֆ ռազմաբազայում, կանխելու համար Իրանի առաջխաղացումը դեպի քրդական շրջաններ»:Հակասականությունն ակնհայտ է: Դա ավելի ակնհայտ է դառնում նախագահ Թրամփի Իրանին առնչվող հայտարարությունների պարագայում, որոնք վերջին օրերին Պարսից ծոցում նոր պատերազմի բռնկման սպառնալիքով խիստ մտահոգիչ էին դարձել ոչ միայն տարածաշրջանի երկրների, այլեւ միջազգային ողջ հանրության համար, ԱՄՆ-ի դաշնակիցները ներառյալ: Հայտարարություններն ունեն իրենց նախապատմությունը: Ինչպես հայտնի է, 2018-ի մայիսի 8-ին նախագահ Թրամփը, դուրս գալով դեռեւս 2015-ի հուլիսի 14-ին Իրանի հետ ձեռք բերված միջուկային համաձայնագրից, նույն թվի նոյեմբերին ուժի մեջ էր դրել այս երկրի նկատմամբ մինչ այդ կիրառվող պատժամիջոցները:Ընդորում համաձայնագրի տակ ԱՄՆ-ի հետ ստորագրել էին ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի մյուս անդամներըՙ Մեծ Բրիտանիան, Ֆրանսիան, Ռուսաստանն ու Չինաստանը, ավելինՙ Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալությունը հավաստել էր, որ միջուկային ծրագիրն Իրանում բացառապես խաղաղ նպատակներ է հետապնդում: 2019-ի ապրիլի 23-ին Թրամփը հայտարարել էր, որ մայիսի 2-ին լրանում է Իրանից նավթ ներմուծելու համար այն 8 երկրներին 60 օրով տրամադրված լիազորությունների ժամկետը, որոնց թվում էին նաեւ Թուրքիան, Չինաստանը, Հարավային Կորեան եւ Ճապոնիան: Իրանի արտգործնախարար Ջավադ Զարիֆն այս հայտարարությունը պայմանավորեց ԱՄՆ-ի անճարակությամբ, իսկ Եվրոմիությունն ափսոսանք հայտնեց այդպիսի որոշման առթիվ: Դրան հետեւեց Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսին ահաբեկչական օտարերկրյա կազմակերպությունների շարքում ընդգրկելու ԱՄՆ-ի նախագահի որոշումը:Ի պատասխան այս որոշմանը, Իրանի խորհրդարանը ամերիկյան բոլոր զինծառայողներին ճանաչեց որպես ահաբեկիչներ, ապա ուրանի հարստացման ծրագիրը վերսկսելու որոշում ընդունեց: Դրան հետեւեց Թրամփի մայիսի 20ի հայտարարությունը. «Եթե Իրանը պատերազմի է ձգտում, թող իմանա, որ դա նրա վերջը կլինի: Այլեւս Իրանը չպետք է փորձի սպառնալ ԱՄՆ-ին»: Երկուստեք սպառնալիքներով զուգորդվող այս հայտարարությունների մեջ ամենաուշագրավը նախագահ Թրամփի, թերեւս, մայիսի 22-ի հայտարարությունն է:Ամերիկյան Fox News հեռուստատեսությանը տված հարցազրույցում նախագահ Թրամփը, մատնաշելով ռազմարդյունաբերական կոմպլեքսի մասին, գանգատվել է, որ իրեն ստիպում են պատերազմ սկսել Իրանի դեմ: Նա Իրանին բնութագրել է որպես խնդրահարույց երկիր, ապա հաղորդավարի հարցին ի պատասխան ավելացրելՙ «Ես Իրանի դեմ պատերազմ չեմ ուզում: Սակայն, պետք չէ ինքներդ ձեզ խաբեք, այս երկրում կա ռազմարդյունաբերական կոմպլեքս, որն անընդհատ պատերազմի է ձգտում»: Այնուհետեւ Թրամփն անդրադարձել է ամերիկյան զինվորներին Սիրիայից դուրս բերելու խնդրին, մատնանշելով. « Երբ ես խոսում եմ մեր զինվորներին Սիրիայից դուրս բերելու մասին (ռազմարդյունաբերական կոմպլեքսի) մարդիկ խելագարվում են: Վաշինգտոնում կան այնպիսի մարդիկ, որոնք չեն ուզում հեռանալ ոչ մի երկրից: Ստիպված մի քանի հարյուր զինվորի թողել եմ այնտեղ: Եթե իրենց մնար, ապա հազարավոր զինվորներ կուղարկեին»:ԱՄՆ-ի նախագահը հերքել է նաեւ այն պնդումները, թե ինքը Իրանի հետ բանակցություններ վարելու ձգտումներ ունի, այնուհետեւ հայտնել է հետեւյալ կարծիքը. «Իրանական կողմը երբ պատրաստ կլինի բանակցությունների, կդիմի մեզ: Այդ ընթացքում կշարունակվի քայքայվել նրանց տնտեսությունը, որքան էլ դա ցավալի լինի իրանական ժողովրդի համար»: Ի դեպ, օգտվելով առիթից նշենք, որ «ռազմարդյունաբերական կոմպլեքս» հասկացության հեղինակը հայտնի ռազմական եւ պետական գործիչ, ԱՄՆ-ի նախկին նախագահ Էյզենաուերն է, որը նա շրջանառության մեջ էր դրել դեռեւս 1961-ին:Դոնալդ Թրամփի վերոհիշյալ խոսքերը հերքում են նաեւ «Նյու Յորք Թայմսի» վերջերս հրապարակած տեղեկատվությունը, համաձայն որի Պենտագոնն ԱՄՆ-ի նախագահին է ներկայացրել մի ծրագիր, որը նախատեսում է 120 հազարանոց զորք ուղարկել Մերձավոր Արեւելք եւ այդ ուղղությամբ իբր կատարվում են նախապատրաստական աշխատանքներ: Որքան էլ հերքվի ամերիկյան ազդեցիկ թերթի տեղեկությունը, դրա հրապարակման փաստն ինքնին վկայում է պետական բարձրագույն իշխանության վրա, նախագահը ներառյալ, ռազմարդյունաբերական կոմպլեքսի ունեցած ազդեցության մասին:Մնում է ավելացնել, որ նախագահ Թրամփի միջազգային հանրությանն ու ԱՄՆ-ի դաշնակիցներին զարմացնող, նրանց մոտ շփոթմունք առաջացնող հայտարարությունների հիմքում ռազմարդյունաբերական կոմպլեքսի նշված ազդեցությունն է, հենց դրանով է պայմանավորված ԱՄՆ-ի նախագահին կամայականորեն վերագրվող ագրեսիվ վարքագիծը տարածաշրջանում: Ակնհայտ է, որ ռազմարդյունաբերական կոմպլեքսին ոչ մի կերպ չի կարող հուզել ինչպես տարածաշրջանի երկրների, այնպես էլ տարածաշրջանի ժողովուրդների ճակատագիրը: Բայց ամերիկյան ագրեսիային դիմակայելու Իրանի ներուժը հաստատ հուզում: Խնդիրը, սակայն, սոսկ ներուժը չէ, այլ այն աջակցությունը, որը Իրանը ստանում ԱՄՆ հետ տարածաշրջանում հաջողությամբ մրցակցող Ռուսաստանից եւ դեպի տարածաշրջան ձգտող Չինաստանից:
     
  • ԵՐԿՆՔՈՒՄ ԹՌՉԵԼՈՒ ԵՆ ԱՂԱՎՆԻՆԵՐԸ

    ՀՈՎԻԿ ԱՖՅԱՆ

    Այն որ համայնքը զորավոր է, մենք գիտենք դեռ «Կտոր մը երկինք» ֆիլմից: Ավելի պրպտողներս էլՙ Հիսուս Քրիստոս-Բարաբբա ժողովրդավարական ընտրությունից: Այնպես որ բոլոր այն մարդիկ, որոնք պնդում են, թե ժողովուրդը վերջապես ցույց է տալիս իր ուժըՙ թույլ չտալով դատավորին ներխուժել դատարան, ուշադրությունՙ դատավորին, ուշադրությունՙ ներխուժել, ուշադրությունՙ դատարան, ամենեւին էլ նորություն չեն հայտնում համայնքի զորության մասին:

    Այլ հարց է, թե կոնկրետ ո՞ր դեպքերում է համայնքի զորությունը դառնում դատապարտելի: Ինչպես տեսել ենք «Կտոր մը երկինք»-ում, երբ խոսքը վերաբերում է մարդու անձնական կյանքին: Թորիկը թքած ուներ, թե ինչ են մտածում փողոցում, այոՙ փողոցում, երբ իր «խանըմին» բաղնիք էր տանում: Համայնքն ինչ ուզում է անի, միեւնույն էՙ երկնքում թռչելու են աղավնիները:

    Քրիստոսը այլ հարց էՙ մութ եւ սուրբ, չխորանանք: Մանավանդ որ բազմաթիվ ոլորտներ ունենք, որտեղ իրերի դրությունը վստահություն չի ներշնչում ժողովրդին: Օրինակ, ժողովուրդը համոզված է, որ առողջապահության ոլորտը ծայրից ծայր կոռուպցիայի մեջ թաղված է, որ պետպատվերի համակարգը առանձնաշնորհյալների համար է, որ որոշ բժիշկներ, ոչ միայն բժիշկ չեն, այլեւ նույնիսկ մարդ չեն, որ… Հիմա ի՞նչ, մարդու առողջությունը նրաՙ ազատության մեջ լինել-չլինելուց ավելի կարեւոր չէ՞: Եթե է, ապա ինչո՞ւ ժողովուրդը չի փակում Հանրապետության բոլոր բժշկական կենտրոնների ելքներն ու մուտքերը: Պարտադիր պետք է վարչապետը կոչ անի՞, կամ ինչպես դատարանի դուռ փակած մի ջահել կին ասացՙ հրամայի՞: Մի՞թե մեր հիվանդանոցային դրությունից ժողովուրդը գոհ է… եւ ուրեմնՙ թքած, որ հիվանդանոցներում մարդու կյանքի հարցեր են որոշվում, ժողովուրդը չի ուզո՞ւմ այդ հիմնարկներում էլ արնաքամ ջախջախի կոռուպցիանՙ ստիպելով բոլոր այն բժիշկներին, որոնք իրենց ներսում համոզված են, որ բժիշկ չեն, հեռանան հիվանդանոցներից:

    Բա բանկե՞րը: Բոլորս էլ գիտենք, թե ինչ սոսկալի բարձր տոկոսներով են դրանք վարկեր տալիս մեր սիրելի ժողովրդին, որը տոկոսի տակ ճռռում է: Ժողովուրդը բա չի ուզո՞ւմ գնալ ու փակել Հանրապետության բոլոր դրամատների ելքներն ու մուտքերըՙ պահանջելով, որ կա՛մ բանկիրները ինքնակամ հեռանան, կա՛մ էլ տոկոսները նվազեցնեն, իսկ ավելի լավՙ վարկերը ներեն: Չէ՞ որ եթե քաղաքացիների վարկերը ներվեն, նրանք կկարողանան զարգացնել իրենց բիզնեսները, դրանով էլՙ ավելի շատ հարկ կվճարեն բյուջե, դրանից էլՙ տնտեսական հեղափոխությունը վերջապես կլինի… Ի դեպ, կա վարկած, թե ինչու է ուշանում տնտեսական հեղափոխությունը: Բանն այն է, որ եթե այն լինի, ինչի արյդունքում էլ մարդիկ սկսեն լավ ապրել, ապա նրանց այլեւս չեն կարող գրավել քաղաքական շոուներով, ֆեյսբուքայն լայվերով ու նախկին ռեժիմի մնացորդներին ասֆալտին փռելուՙ բոյեվիկ տեսարաններով:

    Հիմա ուրեմնՙ միայն դատարաննե՞րն են, որ չեն վայելում ժողովրդի վստահությունը: Հասկանալի է, որ ոչ, ուրեմն հասկանալի է եւ այն, որ ժողովուրդը ոչինչ չի անում, քանի դեռ վարչապետը չի ասումՙ անել, ուտել, խմել, քնել, շուտ զարթնել, անձրեւանոցը չմոռանալ, մտածել, ինչ մտածել, ում ներել, ում մերժել, ում սիրել, ինչպես սիրել…Մի խոսքով:

    Հայաստանի վարչապետը ասում է, որ ինքը կհեռանա, երբ ժողովուրդը կորոշի: Հայաստանի վարչապետը ժողովրդին նաեւ ասում է, թե ինչ է պետք որոշել: Մնաց հասկանալ, թե ո՞վ է ժողովուրդը, ինչո՞ւ են ծնող ու որդի թաղող պառավները, քֆուրչի կնանիք, հայ մարդուն թուրք կոչող ծերուկները, ոչ մեկին, ոչ մի բան չճանաչող եւ հոգեբանորեն բռնաբարվող երեխաները, եկեղեցում «հնազանդ եմ» արտասանող աղջիկներն ու միայն վերնաշապիկով սպիտակ ջահել-ջիվանները ներկայանում որպես ամբողջ ժողովուրդ, որը կորցրեց ծովից-ծով երկիրը, որպեսզի ծովից-ծով ժողովուրդ դառնա:

    Պետությունը թանկարժեք բան է: Նա ում ժողովուրդը որոշեց փոխել Բարաբբայի հետ, երբեմն որոշում է, որ տվյալ ժողովուրդը դեռ արժանի չէ պետություն ունենալ կամ արդեն արժանի չէ…

    …Եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ…

  • ԱՍՏԱՆԱՅԻ 12-ՐԴ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՖՈՐՈՒՄԸ. ՄԱՐԴԻԿ, ՔԱՂԱՔՆԵՐ, ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

    ԱՍՏԱՆԱՅԻ 12-ՐԴ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՖՈՐՈՒՄԸ. ՄԱՐԴԻԿ, ՔԱՂԱՔՆԵՐ, ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

    ԱՐՄԵՆ ՄԱՆՎԵԼՅԱՆ, պ.գ.թ.Ինչպիսին կլինի աշխարհը 21-րդ դարում, ինչ տնտեսական մոդելով այն կզարգանա, որոնք կլինեն ապագայի գերակայությունները, ինչքանով են կարեւոր տեղեկատվական տեխնոլոգիաները եւ կրթությունը երիտասարդության համար: Այս եւ նմանատիպ այլ հարցերի պատասխանները պետք է տրվեր Աստանային տնտեսական 12-րդ ֆորումում, որը հերթական անգամ տեղի ունեցավ Ղազախստանի մայրաքաղաք Նուր-Սուլթանում (նախկին Աստանա):Արդեն պարբերական դարձած ֆորումի նկատմամբ հետաքրքրությունը այնքան մեծ էր, որ այնտեղ էին ժամանել հյուրեր աշխարհի 100-ից ավելի երկրներից` մեծ թվով գործարարներ, փորձագետներ, մասնագետներ եւ լրագրողներ: Ֆորումի երկու օրերի ընթացքում նախատեսված էր ավելի քան 200 մասնագետների ելույթներ, 50-ից ավելի տարբեր սեմինարներում: Ղազախստանի մայրաքաղաք էին ժամանել նաեւ մոտ 500-ից ավելի գործարարներ, որոնք կնքեցին պայմանագրեր եւ համաձայնագրեր շահավետ աշխատանքի ու համատեղ ձեռնարկաշինության համար:Աստանայից Նուր-Սուլթան. ապագան քաղաքներինն էՂազախստանի նորակառույց մայրաքաղաքը տպավորում է: Իշիմ գետի երկայնքով փռված քաղաքը իր ժամանակակից կառույցներովՙ շենքերով, թատրոններով, հյուրանոցներով, գետի ափով ձգվող երկար այգիներով ու հանգստյան գոտիներով իսկապես հիացնում է:Թվում է, թե այստեղ ամեն ինչ ստեղծված է մարդուՙ աշխատանքի, հանգստի ու վայելումի համար: Հենց գեղեցկագույն այս քաղաքում էր տեղի էր ունենում այն եռուզեռը, որի նպատակն էր հասկանալ, թե ինչպես կզարգանա աշխարհը հաջորդ տարիների ընթացքում:Աստանայի տնտեսական ֆորումը դարձել է այն կարեւոր հարթակը, որտեղ ամեն տարի քննարկվում են աշխարհի տնտեսական եւ գիտական զարգացման հիմնական ուղղությունները: Այդ առումով այս հավաքը եւս բացառություն չէր եւ «Ոգեւորիչ աճ, մարդիկ, քաղաքներ եւ տնտեսություններ» խորագիրը կրող ֆորումի նպատակն էր հասկանալ, թե ինչ ուղղությամբ կընթանան զարգացումները համաշխարհային տնտեսության մեջ:Ֆորումը թերեւս կարեւորագույն իրադարձությունն էր, որը տեղի ունեցավ առաջին օրը, երբ բացման արարողությանը մասնակցեցին եւ ելույթ ունեցան աշխարհի մի շարք պետությունների եւ միջազգային կառույցների ղեկավարները: Առաջինը ելույթ ունեցավ Ղազախստանի նախկին նախագահ, կամ, ինչպես իրենք էին ներկայացնումՙ առաջին նախագահ Նուրսուլթան Նազարբաեւը:Վերջինս ներկայացրեց Ղազախստանի վերականգնման եւ կայացման դժվարին ուղին, որը նա անցել է ԽՍՀՄ-ի քայքայումից հետո մինչ օրս: Ըստ վերջինիս, Ղազախստանը ԽՍՀՄ-ից դուրս եկավ ծանր ժառանգությամբՙ Սեմիպալատինսկի պոլեգոնով, որտեղ իրականացվում էին միջուկային փորձարկումներ, թույլ տնտեսությամբ, որը ուղղորդված էր միայն հումքի արտահանմանը եւ այլն:Ղազախստանի առաջին նախագահը շեշտեց, որ անցած ժամանակաշրջանում կառուցվել է սկզբունքորեն նոր տիպի պետություն, որտեղ զարգանում է վերամշակող արտադրությունը, արդյունաբերությունը եւ այլն: Անկախության տարիներին Ղազախստանում սկսել են կառուցվել մեծ թվով ճանապարհներ եւ զարգացել է երկաթուղին:Պետության ենթակառուցվածքի զարգացման համար կատարվել են 30 մլրդ դոլարի ներդրումներ, որի արդյունքում կառուցվել է 14 հազար կիլոմետրի ավտոճանապարհ, 3 հազար կիլոմետր երկաթգիծ եւ այլն: Այսօր Ղազախստանը իրար է կապում Չինաստանը եւ Ռուսաստանը, Կասպից ծովով արեւելքին է միացնում Իրաննու Ադրբեջանը եւ այլն:Ճանապարհային ու երկաթուղային այս աշխատող համակարգերը, ըստ Նազարբաեւի, արդեն օգուտներ են բերում պետությանը, բացի այդ Ղազախստանը նավթի արդյունահանումը հասցրել է 90 մլն տոննա տարեկանի, ինչը նրա եկամուտի կարեւորագույն աղբյուրն է: Հաջորդ ուղղությունը, որի վրա ուշադրություն է դարձնում այս պետությունը, գյուղատնտեսությունն է: Ղազախստանը ունի գյուղատնտեսական հզորությունների չօգտագործած ներուժ, որը ապագային ուղղված կարեւոր ծրագիր է:Խոսելով համաշխարհային տնտեսության զարգացման միտումների մասին, Ղազախստանի առաջին նախագահը նշեց, որ իզուր չէ, որ այս տարվա խորագիրը ընտրել են «Մարդիկ, քաղաքներ, տնտեսություններ»:Այսօր աշխարհի բնակչության 55%-ը ապրում է քաղաքներում, իսկ ապագայում 10-ից 7-ը քաղաքաբնակ է լինելու: Համաշխարհային մեգապոլիսների ստեղծումը, ինչը հատուկ է օրինակ ԱՄՆ-ին ու հատկապես Չինաստանին, այն նոր զարգացումն է, որը այդ երկրների տնտեսական զարգացման հիմնական առաջնահերթությունն է լինելու:Հենց այդ նպատակով, շեշտեց Նազարբաեւը, կառուցվեց եւ ընդլայնվեց Աստանան, որի բնակչությունը այսօր մեկ միլիոնից ավելի է: Ղազախստանի առաջին նախագահը պետության տնտեսական զարգացման համար կարեւորեց հատկապես կրթության դերը, շեշտելով այն աշխատանքը, որը իրականացվել է այդ երկրում երիտասարդությանը լավագույն կրթություն տալու համար:Համաշխարհային տնտեսությունը եւ նոր միտումներըՖորումի հիմնական նպատակն էր հավաքվել եւ քննարկել, թե ինչպիսին կլինի աշխարհը 21-րդ դարում, որ միտումներն են, որ կնպաստեն տնտեսական զարգացմանը եւ առաջընթացին հետագայում:Մասնավորապես Ղազախստանը առաջին նախագահի ելույթի երկրորդ մասը հենց այս թեմաներն էին շոշափում: Վերջինս նշեց, որ համաշխարհային տնտեսության աճի դանդաղացման պատճառներից մեկն էլ այն լարվածությունն է, որը այսօր գոյություն ունի Ռուսաստանի, ԱՄՆ-ի, Չինաստանի եւ Եվրոպայի միջեւ:Այս լարվածությունը, ըստ Նազարբաեւի, համաշխարհային տնտեսությանը տարեկան արժենում է 0,8% կորուստ: Այսինքն միայն այս պատճառով պետությունները կորցնում են զարգացման իրենց ներուժի մի մասը:Բնակչության աճը այլեւս չի կարող հանդիսանալ տնտեսական վերելքի հիմնական գործոնը, այստեղ կարեւորվում է արտադրողականության աճի դինամիկանՙ առաջնային են թվային տեխնոլոգիաները: Ըստ Նազարբաեւի, շարունակաբար պետք է կարեւորվի մարդկային կապիտալը, կրթությունը, մինչեւ 2030թ. աշխարհում մոտ 350 մլն մարդ պետք է վերապատրաստում անցնի, որ համապատասխանի ապագայի տնտեսության պահանջներին:Տնտեսական զարգացման աճն ու դինամիկան պահպանելու համար կարեւոր է համագործակցությունը ԱՄՆ-ի, Չինաստանի, Ռուսաստանի եւ Եվրոպայի միջեւ: Կարեւորվում է համագործակցությունը խոշորագույն տնտեսական միություններիՙ ԵՄ-ի, ԵԱՏՄ-ի, ՇՕՍ-ի (Շանհայի համագործակցության կազմակերպության) եւ ԱՍԻԱՆ-ի միջեւ:Համաշխարհային բանկի նախագահ Քրիստին Լագարդը անդրադառնալով տնտեսության աճի դանդաղման խնդրին նշեց, որ դա կապված է ԱՄՆ-Չինաստան առեւտրային պատերազմի հետ: Վերջինս նշեց, որ համաշխարհային տնտեսության 70%-ի աճի դանդաղումը նոր մարտահրավեր է, որի լուծումը պետք է տեսնել ապագային ուղղված ծրագրերի իրականացման միջոցով:Այս մարտահրավերներին դիմակայելու համար Համաշխարհային բանկի նախագահը կարեւորում է ապագային միտված կրթությունը եւ այն ինֆրաստրուկտուրաները, որոնք հնարավորություն կտան իրար կապել տարբեր տնտեսություններ: Լագարդը կարեւորում է նաեւ կոռուպցիայի դեմ պայքարը որպես տնտեսական աճի կարեւոր պայման:Կանանց եւ տնտեսապես ակտիվ այլ խմբերի դերի ակտիվացումը եւս տնտեսական աճի պայմաններից մեկն է, ըստ Լագարդի: Սակայն առաջնային է համարվում համաշխարհային տնտեսության թվայնացումը, ինչը ըստ Համաշխարհային բանկի հնարավորություն կտա դանդաղեցնել տնտեսության անկման տեմպերը եւ նույնիսկ դրան աճի դինամիկա հաղորդել:ՀՀ նախագահ Արմեն Սարգսյանը խոսելով համաշխարհային տնտեսության զարգացման մասին շեշտեց, որ 21-րդ դարը իրականում նոր է սկսվում, քանի որ առկա մարտահրավերերին կարելի է պատասխանել միայն թվայնացման օրակագի սահմանման միջոցով: Արհեստական ինտելեկտը կփոխի աշխարհը, շեշտեց ՀՀ նախագահը, նրանն է ապագան, թվային տեխնոլոգիաները կընդլայնեն համաշխարհային տնտեսությունը, կստեղծեն նոր սեգմենտներ եւ նոր ուղղություններ,եւ այս փոփոխությունները սկսվում են կրթությունից:Մենք փոքր երկիր ենք, բայց համաշխարհային ազգ, շեշտեց Արմեն Սարգսյանը: «Մենք 21-րդ դարի մաս ենքՙ համաշխարհայնորեն ինտեգրացված: Եվ ես քաջալերում եմ բոլորին անել նույնըՙ լինել համաշխարհայնորեն ինտեգրացված, ստեղծարար ու դիմացկունՙ փոփոխությունների հանդեպ: Քանի որ այս աշխարհը փոփոխվելու է ամեն օր, մենք պետք է պատրաստ լինենք սրան: Ամեն բան սկսվում է երիտասարդ սերնդից ու կրթությունից: Ամեն բան սկսվում է տեսլականից», շեշտեց ՀՀ նախագահը:Աստանայում տեղի ունեցած տնտեսական 12-րդ ֆորումը այն հարթակն էր, որը դարձավ ապագային միտված տնտեսական նոր ուղղությունների քննարկման եւ նոր մարտահրավերների բացահայտման կարեւորագույն կենտրոն: Տեղի ունեցած երկօրյա քննարկումները բավարար նյութ տվեցին տնտեսության զարգացման համաշխարհային միտումները հասկանալու, դրանց նախապատրաստվելու ու այդ ուղղությամբ քննարկումներ սկսելու համար:Պարզ է մի բան, որ նոր մարտահրավերներինՙ համաշխարհային տնտեսության թվայնացմանը, արհեստական ինտելեկտին, համաշխարհային կոմունիկացիոն նոր համակարգերին հարկավոր է պատրաստվել արդեն այսօր ու դրա առանցքում կրթությունն է, առանց որի հնարավոր չի լինի դիմակայել ու պատրաստվել ապագայի ռիսկերին ու հնարավորություններին:«Ազգ» խմբագրությունը իր շնորհակալությունն է հայտնում ՀՀ-ում Ղազախստանի դեսպանությանը Աստանայի տնտեսական գործին մեր աշխատակցի մասնակցության կազմակերպման համար: