Կամավորությունը պարզապես բարի գործ անելը չէ, այն յուրաքանչյուրին առաջարկում է անձնական ու մասնագիտական աճի եզակի եւ իմաստալից հնարավորություններ, ինչը ժամանակակից աշխարհում անչափ կարեւոր է: SALTO EECA հավատարմագրման շնորհիվ՝ Ուսանողական ջոկատների հանրապետական շտաբ HUJ կամավորական աշխատանքների ծառայությունն իր դռներն է բացում երկարաժամկետ կամավորների առջեւ, ովքեր պատրաստ են մասնակցել շրջակա միջավայրի, մշակութային ժառանգության պահպանման եւ երեխաների (նաեւ հիվանդ եւ սահմանափակ կարողություններ ունեցող) hետ աշխատելու ծրագրերին:
Այս ծրագրերը հնարավորություն են ոչ միայն իրական օգնություն ցուցաբերելու, այլեւ նոր մշակույթ բացահայտելու եւ յուրահատուկ փորձառություններ ձեռքբերելու համար, ինչի մասին նախ զրուցեցինք HUJ-ի երկարաժամկետ կամավորների համակարգող ԷԼԵՆ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆԻ հետ:
«Երկարաժամկետ (6 ամսից մինչեւ մեկ տարի) կամավորներն աշխատում են Հայաստանի պատմության թանգարանում, Պատկերասրահում, Բուսաբանական այգում, «Դիակոնիա» բարեգործական հիմնադրամում, «Արաբկիր» բժշկական համալիրում, «Մուրացան» հիվանդանոցային համալիրում, «Հանրապետական Մանկական վերականգնողական կենտրոն»-ում, «Ձեր գիտակը» մանկական կենտրոնում, «Զատիկ» երեխաների աջակցության կենտրոնում, Բնության համաշխարհային հիմնադրամում (WWF) եւ HUJ-ի գրասենյակում: Այս պահին ունենք 13 կամավոր, բայց շուտով նորերն են գալու: Եթե բոլոր ծրագրերում ներառված են լինում, հիմնականում ամենաշատն ունենում ենք 18 կամավոր»,- պատմեց նա:
Ըստ Էլեն Աբրահամյանի, օտարերկրացիները, որոնք Հայաստան են ժամանում առավելագույնը մեկ տարի ժամկետով կամավորության, ընդամենը մեկ ամիս է պահանջվում, որպեսզի ադապտացվեն հայկական իրականության հետ. «Մյուս կողմից էլ նրանց հետ նաեւ շատ արագ ընկերանում են այն կենտրոնների, համալիրների, հիմնադրամների աշխատակիցները, որտեղ իրականացնում են իրենց կամավորությունը: Էլ չասենք երեխաների մասին, որոնք ուղղակի կամավորներին ընդունում են՝ որպես իրենց եղբայրներ ու քույրեր: Շատ են կապվում իրենց հետ: Հաճախ, երբ այցելում եմ նրանց եւ տեսնում եմ, թե ինչպիսին են իրենց հարաբերությունները երեխաների հետ, շատ ուրախանում եմ: Զգացվում է, որ երեխաներին դուր է գալիս կամավորների ներկայությունը»:
Նշենք, որ այս պահին Ուսանողական ջոկատների հանրապետական շտաբի շնորհիվ Հայաստանում են կամավորներ Գերմանիայից, Ֆրանսիայից, Իտալիայից, Դանիայից, Ֆինլանդիայից եւ այլ երկրներից:
«Շատ անգամ կամավորներն իրենց ծրագրի ավարտից մի քանի ամիս հետո՝ կրկին վերադառնում են Հայաստան, գալիս են մեր գրասենյակ՝ տեսակցության: Նույնիսկ կան այնպիսիք, որոնք շատ են ուզում ապրել Հայաստանում», – ուրախությամբ արձանագրեց Է. Աբրահամյանը:
«ԻՆՁ ԼԱՎ ԸՆԴՈՒՆԵՑԻՆ, ԵՎ ՄԵՐ ՍԵՐԸ ՓՈԽԱԴԱՐՁ Է»
Առիթ ունեցանք զրուցելու նաեւ կամավորների հետ: Նրանցից մի քանիսն արդեն ավարտում են իրենց կամավորությունը Հայաստանում, մյուսները դեռ 3-4 ամիս է, ինչ այստեղ են: Գերմանիայի Համբուրգ քաղաքից ժամանած ՀԵՎԻՆ ԴՈՆ ՀԻՐՇԼԵՐՆ ասաց, որ կամավորության համար ընտրել է հենց Հայաստանը, քանի որ այս տարածաշրջանում մեր երկիրն իր համար բացահայտում էր: Եկել է առաջին հերթին ծանոթանալու հայկական մշակույթի եւ հայերենի հետ:
– Դուք գրեթե մեկ ամիս է, ինչ կամավոր եք «Հանրապետական Մանկական վերականգնողական կենտրոն»-ում: Ինչպե՞ս ընդունեցին ձեզ հայ երեխաները:
– Աշխատում եմ հատկապես խնդիրներ ունեցող երեխաների հետ: Նրանց հետ խաղում եմ, անգլերեն եմ սովորեցնում, ճաշի ժամին օգնում եմ կերակրել: Նրանք ինձ լավ ընդունեցին, եւ մեր սերը փոխադարձ է: Ես այսպիսի աշխատանքին սովոր եմ, քանի որ կամավորություն եմ արել նաեւ Գերմանիայիում եւ օգնել եմ փախստական երեխաներին:
– Որքան հաճելի է, նույնքան էլ բարդ ու պատասխանատու է հատկապես հատուկ ուշադրության կարիք ունեցող երեխաների հետ աշխատանքը: Ինչո՞վ է ձեզ այս ամենը գրավում:
– Պարզապես, կարողանում եմ նրանց հետ «լեզու գտնել»: Այո՛, ճիշտ նկատեցիք, ես միշտ դժվար դրության մեջ գտնվող երեխաների կողքին եմ: Կարծում եմ՝ բոլոր երեխաները պետք է հավասար հնարավորություններ ունենան, ինչին փորձում եմ նպաստել իմ աշխատանքով:
– Երեխաների հետ էլ ի՞նչ աշխատանք՝ առանց ուշագրավ դրվագների: Ի՞նչ կմտաբերեք այս պահին:
– Հիշեցի մի շատ ծիծաղելի պատմություն՝ վերականգնողական կենտրոնի մանկապարտեզում: Դասի ավարտից հետո՝ ծնողներից մեկը հարցնում է երեխային՝ ինչպե՞ս անցավ անգլերենի պարապմունքը, երեխան էլ զարմացած պատասխանում է. «Բայց ինքն ամբողջ դասին ռուսերեն չէ՞ր խոսում»: Նրան դժվարությամբ համոզեցինք, որ ես միայն անգլերեն եմ խոսում:
– Կամավորության ժամկետի ավարտից հետո՝ ծրագրեր ունե՞ք Հայաստանի հետ կապված:
– Անպայման կվերադառնամ, որովհետեւ հիմա հայերեն եմ սովորում, իսկ սովորածս հայերենով միայն Հայաստանում կարող եմ խոսել: Եվ, իհարկե, կվերադառնամ, որովհետեւ կկարոտեմ այստեղի մարդկանց: Բազմաթիվ լուսավոր դրվագներ կան Հայաստանի հետ կապված, որոնք կպահեմ իմ հուշերում:
«ԵՍ ԻՆՁ ԱՅՍՏԵՂ ՇԱՏ ԱՎԵԼԻ ԱՊԱՀՈՎ ԵՄ ԶԳՈՒՄ»
Իսկ ՍԱԻԴ ԱՅԱԴԻՆ, որը նույնպես ժամանել է Գերմանիայից, մեզ հետ հենց սկզբից սկսեց խոսել հայերեն: Նա իր կամավորական աշխատանքն իրականացնում է Հայաստանի պատմության թանգարանում:
– Դուք ընդամենը մի քանի շաբաթ է, ինչ Հայաստանում եք, բայց արդեն գրեթե մաքուր հայերեն եք խոսում: Ինչպե՞ս հաջողվեց:
– Իմ գերնպատակն էր գոնե խոսակցական մակարդակի հայերեն սովորել: Մինչեւ Հայաստան գալս արդեն սկսել էի հայերեն պարապել, հայկական մշակույթն ուսումնասիրել: Այնպես որ, պատրաստված եմ եկել: Ի դեպ, խանութում սկսել են ինձ շփոթել հայի հետ:
– Իրականում դուք տեսքով էլ եք նման հայի, հետաքրքրական է՝ իսկ ինչո՞վ են տարբերվում մեր երկրները, հայերն ու գերմանացիները:
– Ինչ վերաբերում է ազգությանը, ես ծնունդով Նիդերլանդներից եմ: Այնտեղ մարդիկ ավելի ուղիղ են խոսում իրար հետ եւ շատ պարզ ցույց են տալիս իրենց մտադրությունները: Հայաստանում այս հարցում շատ ավելի բարդ է: Բայց հայերը շատ ավելի բարի են՝ սկսած նրանից, որ պատրաստ են ավտոբուսում տոպրակդ բռնել, զգուշացնել, որ գրպանիցդ թաշկինակ ընկավ: Հայերը շատ ավելի մեծ վստահություն ունեն իրար հանդեպ: Օրինակ, տրանսպորտում մարդիկ կարող են վերջում վճարել, այսինքն՝ շատ հանգիստ կարող են չվճարել, բայց, մեկ է, վճարում են: Սա շոկային էր ինձ համար: Տարբեր են նաեւ մեր ուտեստները: Հայկականը շատ սիրեցի: Եղանակն էլ է այստեղ լավ: Միայն մի քիչ կարոտում եմ հեծանիվ վարելը, ինչի համար Երեւանն այդքան էլ հարմար չէ: Եվ, իհարկե, Հայաստանում հանցագորությունների քանակն է ավելի քիչ: Ես ինձ այստեղ շատ ավելի ապահով եմ զգում:
– Կպատմե՞ք, թե ինչ աշխատանքներում եք ներգրավված թանգարանում եւ ի՞նչ բացահայտում արեցիք ձեզ համար մեր պատմությունից:
– Ես օտարերկրացի այցելուներին ներկայացնում եմ թանգարանի ցուցանմուշները: Ինձ համար ամենամեծ բացահայտումն այն էր, որ մարդկային պատմության առաջին կոշիկը Հայաստանում են գտել: Չգիտեի, որ Հայաստանն այդքան հին պատմություն ունի: Հատուկ ուզում եմ շեշտել նաեւ թանգարանի գորգերը եւ զենքն ու զրահը, որոնք հիանալի են եւ գրավիչ ինձ համար:
– Իսկ ինչո՞վ եք զբաղվում Երեւանում՝ կամավորությունից դուրս:
– Սպորտով, հիմնականում ֆուտբոլ եմ խաղում: Անկեղծ ասած, 8 տարի զբաղվել եմ սեղանի թենիսով եւ հիմա փորձում եմ տեղ գտնել այստեղ, որպեսզի շարունակեմ: Իսկ սպորտից դուրս հիմնականում Երեւանն եմ ուսումնասիրում, այգիներ ու այլ թանգարաններ այցելում:
«ԱՐԴԵՆ ՄԻ ՔԻՉ ԽՈՍՈՒՄ ԵՄ ՀԱՅԵՐԵՆ»
Ֆրանսիական կղզուց մեկ տարով եկել է Հայաստան եւ Երեւանի Բուսաբանական այգում իր կամավորությունն է իրականացնում 21-ամյա ԷՎԱՆ ԹԵՇԵՐԸ:
– Ինչո՞վ գրավեց ձեզ Բուսաբանական այգում կամավորությունը:
– Ինձ դուր է գալիս նոր կյանք ստեղծել: Եվ քանի որ Բուսաբական այգուն շատ խնամք է պետք, մենք, կարծես, նոր կյանք ենք տալիս բնությանը: Շատ ուրախ եմ, որ մասնակիցն եմ այդ ամենի: Տվյալ պահին երկու տարբեր բաժանմունքներում եմ աշխատում՝ ջերմոցում, որտեղ խնամում ենք բույսերը, եւ հատուկ պահվող բույսերի արգելոցում:
– Իսկ կամավորությունից դուրս ինչո՞վ եք հետաքրքրվում Հայաստանում:
– Նախ գալով Հայաստան՝ գնացի Պատմության թանգարան: Սկսել եմ հայերի մշակույթն ու մենթալիտետն ուսումնասիրել: Սկզբում, իհարկե, դժվար էր, մանավանդ, որ ես կապույտ մազեր ունեմ: Բայց հետո ընտելացա մարդկանց հայացքներին:
– Ինչպե՞ս է կազմակերպում օտարերկրացի կամավորն իր ժամանցը:
– Սպորտով եմ զբաղվում, արդեն ֆուտբոլի թիմ եմ գտել, որտեղ խաղում եմ: Հասցրել եմ ուսումնասիրել Հայաստանի հարավը՝ էքսկուրսիաների միջոցով: Ասեմ, որ այնտեղ ամենաբարի մարդիկ են ապրում:
– Անդրադառնանք նաեւ HUJ-ին: Ինչպե՞ս ձեզ ընդունեցին մեր երկրում, գո՞հ եք կազմակերպչական աշխատանքներից:
– Ընդհանրապես, դժգոհություն չունեմ կազմակերպչական առումով: HUJ-ը միշտ փորձում է օգնել ամեն հարցում: Շնորհակալ եմ HUJ-ի ողջ անձնակազմին:
– Իսկ ի՞նչ կասեք Բուսաբանական այգու աշխատակազմի մասին:
– Ինչքան ավելի շատ եմ ծանոթանում եւ շփվում աշխատակիցների հետ, այնքան ավելի հեշտ ենք կազմակերպում աշխատանքները եւ առավել հստակ առաջադրանքներ եմ իրականացնում: Կարեւորը, որ նրանք էլ իմ հանդեպ բարեհամբույր են եւ պատրաստակամ օգնել: Ես էլ արդեն մի քիչ խոսում եմ հայերեն (վերջին նախադասությունը Էվան Թեշերն ասաց հենց հայերեն, – հեղինակ): Ավելին՝ սկսել եմ լատինատառ, բայց հայերենով հաղորդագրություններ ուղարկել: Որոշել եմ նաեւ հայերեն այբուբենը սովորել:
– Ձեր փորձից ելնելով՝ խորհուրդ կտա՞ք կամավորության համար գալ այստեղ՝ Հայաստան:
– Անպայման: Հատկապես, եթե Արեւմտյան Եվրոպայից են, թող դուրս գան դասական եվրոպական մենթալիտետից եւ իմանան, որ ուրիշ աշխարհ էլ կա:
ՀԱՃԵԼԻ ԶԳԱՑՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՎ ՈՒ ՀՈՒՇԵՐՈՎ ՎԵՐԱԴԱՌՆՈՒՄ Է ՖՐԱՆՍԻԱ
Հայաստանում իր կամավորությունն արդեն ավարտում է Ֆրանսիայից ժամանած ՀՈՒԳՈ ԼԵՎԱԼՈՒԻՆ: Նորություն գտնելու փնտրտուքով նա եկել է Հայաստան ու չի զղջացել: Հուգոն մի ամբողջ տարի աշխատել է Բնության համաշխարհային հիմնադրամում (WWF): Ասում է, որ հաճելի զգացողություններով ու հուշերով է վերադառնում հայրենիք:
– Կմանրամասնե՞ք, թե ի՞նչ աշխատանքներ եք իրականացրել WWF-ում եւ ինչպիսի՞ արդյունքներ ունեք:
– Տեսախցիկներով հետեւել եմ լուսանների շարժին, ճշգրտել նրանց քանակը: Այսինքն՝ մանրակրկիտ ուսումնասիրել եմ նրանց նախշերը եւ համարագրել: Հատկապես տպավորիչ էր եղնիկներին բաց թողնելու արարողությունը, որն իրականացվել է WWF-ի եւ ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարության հետ համատեղ:
– Կրկին սպասե՞նք ձեզ Հայաստանում:
– Իհարկե, էլի կվերադառնամ, որովհետեւ այստեղ մարդիկ շատ բարեհամբույր են, ինչն ինձ համար անսպասելի էր: Բացի այդ, դեռ շատ տեղեր կան, որոնք չեմ հասցրել գնալ: Ուզում եմ ավելի շատ ուսումնասիրել հայաստանյան կենդանական աշխարհի բազմազանությունը:
– Մեկ տարի ապրելով Հայաստանում՝ ի՞նչ խնդիրների եք բախվել:
– Հիմնական դժվարությունը լեզվի խնդիրն է եղել, որովհետեւ Հայաստանում շատերն անգլերեն չեն խոսում:
– Ի՞նչ եք ձեզ հետ տանելու Ֆրանսիա Հայաստանից:
– Արագածից քարեր եմ տանելու ինձ հետ՝ որպես հիշողություն:
«ԵԿԵՔ ՀԱՅԱՍՏԱՆ, ԱՅՍՏԵՂ ԺԱՄԱՆԱԿԸ ՇԱՏ ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ Է ԱՆՑՆՈՒՄ»
Հայաստանի պատմության թանգարանում է անցնում Իտալիայից ժամանած ԱՄԵԼԻԱ ԷՊԻՖԱՆԻԻ կամավորությունը եւս: Նա թանգարանում անցկացնում է էքսկուրսիաներ՝ անգլերենով եւ իտալերենով: Բայց հոկտեմբերից կներգրավվի նաեւ ռեստավրացիոն աշխատանքներում: Մինչեւ կամավորությունը՝ նա արդեն հասցրել է 4 անգամ այցելել Հայաստան: Նա մեր երկիրը շատ սիրեց:
– Ինչո՞վ գրավեց Հայաստանը ձեզ, որ որոշեցիք այստեղ գալ երկարաժամկետ կամավորության:
– Այս երկիրը հիանալի է, մարդիկ՝ շատ բարի: Կարծում եմ՝ Հայաստանը շատ նման է Իտալիային, անգամ մարդիկ են նման՝ իրենց արտաքինով եւ բնավորությամբ: Մի խոսքով՝ ես ինձ զգում եմ ինչպես տանը: Ունեմ հայ ընկերներ, սովորում եմ հայերեն, շատ երկար ուսումնասիրել եմ Հայաստանի պատմությունը: Ի դեպ, այստեղ եմ իմացել, որ հայկական առաջին գիրքը՝ Ուրբաթագիրքը, տպագրվել է Իտալիայում՝ 1512 թվականին:
– Ձեզ տեսնելով՝ վստահաբար կարելի է պնդել, որ հայերն ու իտալացիները նման են, որովհետեւ դուք, կարծես, հայուհի լինեք…
– Հայաստանի պատմության թանգարանում էլ մարդիկ ինձ մոտենում են ու սկսում են հայերեն խոսել՝ կարծելով, թե հայուհի եմ: Ու ես նրանց հայերենով արձագանքում եմ. «Հայերեն չեմ խոսում»: Բայց, արդեն բավականաչափ հասկանում եմ հայերեն ու երբեմն նաեւ պատասխանում:
– Ինչու որոշեցիք կամավորությամբ զբաղվել՝ այն էլ երկարաժամկետ:
– Ուզում էի փորձ ձեռք բերել ուրիշ միջավայրում ապրելու: Եվ քանի որ մասնագիտացած եմ համաշխարհային պատմության ուղղությամբ, դրա համար ամենահարմարը հենց այստեղ՝ Հայաստանի պատմության թանգարանում կամավորություն իրականացնելն էր, ինչի համար էլ դիմեցի HUJ-ին եւ եկա այստեղ: Ինձ շատ է օգնել HUJ-ը, ամեն ինչ կազմակերպել էին, որ որեւէ խնդիր չունենամ Հայաստանում:
– Իսկ աշխատանքից դուրս ինչո՞վ եք զբաղվում այստեղ:
– Այստեղ շատ գեղատեսիլ վայրեր կան, որոնք պետք է տեսնել: Ամառը եղել եմ Սեւանում, Դիլիջանում, Գյումրիում, երեք անգամ Գառնիում, Գեղարդն իմ սիրելի վանքն է, Հայաստանի հարավում՝ Գորիսում, Տաթեւում, Մեղրիում, բազմաթիվ միջոցառումների եմ մասնակցել՝ գինու, պարի փառատոններին: Ասեմ, որ շատ եմ սիրում հայկական պարերն ու երգերը, ընդ որում՝ թե՛ ժողովրդական, թե՛ նույնիսկ ռաբիս երգերը: Չգիտեմ՝ ինչպես կլինի խոր աշնանն ու ձմռանը, բայց դեռ ձանձրանալու ժամանակ չկա: Նախատեսում եմ այցելել Նորավանք:
– Հունվարին ավարտվում է ձեր կամավորության ժամկետը: Կվերադառնա՞ք կրկին:
– Անկեղծ ասած՝ չեմ ուզում մեկնել եւ շատ եմ ուզում մնալ այստեղ: Ես երբեք ավանդապահ չեմ եղել, բայց տեսնելով, թե ինչպես են Հայաստանում անգամ երիտասարդները հետեւում որոշակի ավանդույթների, այս ամենն ինձ շատ է գրավել:
– Ունե՞ք խորհուրդ՝ այն կամավորներին, որոնք դեռ կգան Հայաստան՝ երկարաժամկետ կամավորության:
– Լինել բաց եւ անկեղծ: Եթե ձեզ հրավիրում են պարելու, մի մերժեք, որովհետեւ հայերը շատ վստահելի են, բարի են ու միշտ պատրաստ են օգնել: Եվ ընդհանրապես՝ եկեք Հայաստան, այստեղ ժամանակը շատ հետաքրքրական է անցնում:
