Ճիտին պարտքը
Վիզը մարդու եւ կենդանիների գլուխը մարմնին կապող մաս է, որը հայերենում ունի յուրաքանչյուրիս ճաշակին պատշաճող հոմանիշ՝ պարանոց, ճիտ, բուկ, փող, շլինք…
«Վիզ» բառի ստուգաբանությունը հայտնի չէ, բայց հայտնի է դրա հոմանիշներից մեկի՝ պարանոցի կազմության շարժառիթը: Չէ՞ որ պարանը հորինելուց մարդիկ նկատի են ունեցել դրա իսկական նշանակությունը, որն ի սկզբանե նախատեսված է եղել ո՛չ թե լվացք կախելու կամ ջրհորից ջուր հանելու, այլ կենդանիների ու մարդկանց վզից կապելու, քարշ տալու եւ կախաղան բարձրացնելու համար:
Համոզված կարող եմ ասել, որ եթե մարդը կոկորդիլոսի կամ ձկան նման վիզ չունենար, վզի համար այդքան հոմանիշներ չէր հորինի: Չէր հորինվի նաեւ մարդկանց գլխատելու համար նախատեսված գիլիոտինը:
Նիհարելուց այլեւս մեզ չէին հանդիմանի, թե որքան վիզդ բարակել է:
Խնդրանքով մեկին դիմելիս այլեւս վիզդ չէիր ծռի:
Անհոգ կյանք վարող մարդիկ չէին արժանանա «հաստավիզ» մակդիրին: Դաստիարակչական նպատակներով հայերի մոտ վզակոթից հարվածելու սովորույթ գոյություն չէր ունենա:
Վնգստացող շնաբարո դատավորներին վզից բռնելու եւ դուրս շպրտելու կարիքը չէր լինի:
Որոշ երկրների ղեկավարների մոտ Լեռնային Ղարաբաղի հարցը պարանի տեսքով Հայաստանի վզին փաթաթելը նորաձեւ չէր դառնա:
Մեր երկրի ղեկավարությունը հին ու նոր պրոբլեմները երեխեքի վզից չէր կախի:
Վզից խաչքար կախելը չէր համարվի հայ ժողովրդի հիմնական առաքելությունը:
Եվ վերջապես, խոսոտւմնազանցության պատճառով, Գրիգոր Զոհրապի նորավեպի հերոս Հուսեփ աղայի օրինակով, ուրիշներն էլ քարով լցված կաշվե պայուսակը վզի փոխարեն փորից կախ ջուրը կնետվեին:
ԳՐԻԳՈՐ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ