Ավելի քան 300 քարտեզներից բաղկացած «Հայաստանի պատմական քարտեզագրության ատլաս» մեծածավալ ժողովածուն կազմել է ֆրանսահայ քարտեզագետ, աշխարհագրագետ, Ֆրանսիայի «Պատվո լեգենոնի» շքանշանակիր Զատիկ Խանզադյանը։ Ցավոք, այս պատմական անձն իր գործունեությամբ մնացել է ստվերում, այնինչ նա 1920 թվականին հրատարակել է 25 քարտեզից կազմված «Պատմական Հայաստանի աշխարհագրական միասնության ատլաս»-ը, հետագա տարիներին նաև Թուրքիայի, Ալժիրի, Պաղեստինի ատլասները։
Զատիկ Խանզադյանի քարտեզները պահվել են Վենետիկի Մխիթարյան միաբանների մոտ։ Դրանք առաջին անգամ հրատարակվել են 1960 թվականին։ Անվերապահորեն կարող ենք ասել, որ պատմական վկայություններ հանդիսացող այս քարտեզները երկրոդ կյանք են ստացել 85 տարի անց՝ մեր օրերում։
«Հայաստանի պատմական քարտեզագրության ատլաս» աշխատությունը փայտե փորագիր շքեզ կազմով, ավելի քան ներկայանալի տեսքով, անգնահատելի բովանդակությամբ, բարձրակարգ տպագրությամբ վերահրատակվել է Հայաստանի Թեքեյան մշակութային միության նախաձեռնությամբ և անվանի բարերար, «ՌՈՒՑՈԳ ԻՆՎԵՍՏ» հոլդինգի նախագահ Ռուբեն Գրիգորյանի մեկենասությամբ։
Վերահրատարակված աշխատության առաջին օրինակը մեկենաս Ռուբեն Գրիգորյանը խորհրդանշաբար նվիրեց Մխիթարյան միաբանության միաբան Համազասպ Քեշիշյանին:
«Հայաստանի պատմական քարտեզագրության ատլասը» վերահրատարակվել է ռուսերեն, անգլերեն և ֆրանսերեն։ Այսինքն՝ պատմական վկայությունները, պատմական ճշմարտությունը, որը փաստել են օտար աղբյուրները, կարող են վճռորոշ դեր կատարել տեղեկատվական այսօրվա պատերազմում, որ վարում են մեր դեմ մեր հարևանները։ Օտար լեզուներով հրատարակված քարտեզները վառ ապացույցն են, որ հազարամյակներ առաջ Հայաստանը եղել է, հայ ժողովուրդը Հայկական լեռնաշխարհում բնիկ է և կարևորագույն դերակատարում է ունեցել տարածաշրջանում, որտեղ այօրվա ինքնահռչակ պետությունների նշույլն անգամ չի եղել։
Հայաստանի դարավոր գոյությունը ժխտող, պատմությունը խեղաթյուրող, պատմական քարտեզներն ու վկայություններն աղավաղող մեր ոչ բարով հարևանները և նրանց ջրաղացին ջուր լցնող օտարազգիները կարող են Զատիկ Խանզադյանի այս աշխատության շնորհիվ առերեսվել պատմական ճշմարտության հետ։ Նրանք ստիպված կլինել հաշտվել՝ անգամ 1803-1815 թվականներին սուլթանական տպարանում հրատարակված քարտեզներում մեր Հայրենիքի վրա օսմաներենով գրված է Էրմենիստան։ Է-ն տեղադրված է Արցախի վրա, վերջին ն-ն՝ Փոքր Հայքի Սեբաստիայի վրա։
«Հայաստանի պատմական քարտեզագրության ատլաս» աշխատությունը գիտական նոր ուսումնասիրությունների աղբյուր կարող է դառնալ, տեղեկատվական հզոր զենք՝ մեր ձեռքում, որովհետև մեր հարևանները ձեռք չեն քաշում պատմությունն աղավաղելուց ու տարածքային պահանջներից։ Իհարկե, հենց խոսքը վերաբերում է հնագույն քարտեզներին, նրանք հիսթերիայի մեջ են ընկնում, որովհետև քարտեզներում արձանագրված ճշմարտությունը փոխել չեն կարող։ Այս ժողովածուն, որպես պատմական վկայությունների շտեմարան, կնվիրաբերվի Հայաստանի և արտերկրի կենտրոններին, գրադարաններին, դեսպանատներին, գիտակրթական հաստատություններին։
