Երեւանում TUMO Ստեղծարար տեխնոլոգիաների կենտրոնում 2023 թ. ապրիլի 17-21-ը տեղի ունեցավ «Նորամուծության եւ ձեռներեցության ազգային շաբաթ» խորագրով միջոցառումը: Այն անցկացվում էր ՀՀ Վարչապետի աշխատակազմի, Էկոնոմիկայի եւ արտաքին գործերի նախարարությունների, Սփյուռքի գործերի գլխավոր հանձնակատարի գրասենյակի եւ «Ազգային կենտրոն» հիմնադրամի հովանու ներքո: Որպես կազմակերպիչ՝ հանդես էր գալիս Նորամուծության եւ ձեռներեցության ազգային կենտրոնը (ՆՁԱԿ): Ապրիլի 19-21-ը միջոցառումը շարունակվեց Նորամուծության եւ ձեռներեցության ազգային կենտրոնի գրասենյակում եւ ՀՀ մարզերում: Միջոցառմանը մասնակցեցին նաեւ օտարերկրյա պաշտոնյաներ:
Միջոցառման գլխավոր իրադարձությունն՝ Ավստրիական տիեզերական ֆորումի հետ Հայաստանում AMADEE-24 Մարսյան գիտական անալոգային առաքելության իրագործման մասին փոխըմբռնման հուշագրի ստորագրման հանդիսավոր արարողությունն էր: Անհրաժեշտ է նշել, որ AMADEE-24 ծրագիրը Հայաստանում համակարգելու է Նորարարության եւ ձեռներեցության ազգային կենտրոնը:
Միջոցառման շրջանակներում կայացավ տեղեկատվության եւ փորձի փոխանակում տեխնոլոգիաների առեւտրայնացման ոլորտի հայաստանյան եւ միջազգային փորձագետների միջեւ: Եղան նաեւ քննարկումներ մարզային իշխանությունների ներկայացուցիչների մասնակցությամբ: Տեղի ունեցան առանձին պանելային քննարկումներ՝ նվիրված Հայաստանում կայուն տնտեսության ձեւավորմանը, գիտության ու կրթության, ինչպես նաեւ կանանց ձեռնարկատիրության խնդիրներին:
Մարս առաջին մարդկանց ուղարկելուց առաջ գիտնականները պետք է անցկացնեն սարքավորումների եւ տեխնիկական համակարգերի համապարփակ փորձարկումներ, պատրաստեն նաեւ տիեզերագնացներին: Նախապատրաստական աշխատանքների մի մասը նախատեսվում է իրականացնել Հայաստանում:
Ավստրիական տիեզերական ֆորումը (Osterreichisches Weltraum Forum, OeWF) իրականացնում է անալոգային հետազոտություններ եւ սիմուլյացիաներ, որոնց շրջանակում Երկրի վրա մարդիկ կարող են պատրաստվել այլ մոլորակներ կատարելիք թռիչքներին: 2024 թ. մարտին կազմակերպությունը նախատեսում է Հայաստանում իրականացնել AMADEE-24 անունն ստացած սիմուլյացիան:
«Մեկ ամսով Հայաստանը կդառնա Մարսի հետազոտական կենտրոն,- ասել է OeWF-ի տնօրեն Գերնոտ Գրյոմերը:- Որքանով ես եմ տեղյակ, սա կլինի Մարսի տարվա ամենամեծ եւ ամենաբարդ մոդելավորումը»:
Մարսի հետ Հայաստանի լանդշաֆտների երկրաբանական եւ տեղագրական նմանությունների շնորհիվ այս առաքելության վայր է ընտրվել Հայաստանը: Տիեզերագնացները կմարզվեն ժայռոտ բարձրադիր սարահարթում, որը շատ առումներով նման է Մարսի վրա գտնվող սարահարթերին, որտեղ տիեզերագնացներ կլինեն մարսյան առաքելության ժամանակ: Ինչպես նշել է Գրյոմերը, Հայաստանը, նրա կարծիքով, Կարմիր մոլորակի երկրաբանական երկվորյակն է:
ՍՏԵՓԱՆ ՊԱՊԻԿՅԱՆ
Ռուսաստանի բնագիտության ակադեմիայի պրոֆեսոր
