| Անհրաժեշտ էր լսելի դարձնել այս ձայները, այս դեմքերն ու անուններըՙ մահացած թե կենդանի: Եվ նրանք արեցին դա. բոլոր ոլորտների 3200 ողջ թե մահացած հայտնի հայերի կենսագրական հոդվածներ ներկայացված են մի գեղեցիկ քառագույն հրատարակության մեջՙ ինչպես Larousse հատուկ անունների բառարանը:ՏԻԳՐԱՆ ԵԿԱՎՅԱՆ, ՓարիզԲազմաթիվ տարիների քրտնաջան աշխատանք պահանջվեց ավարտելու համար այս տիտանական ծրագիրը: Ինչպես նշում է պատմաբան Վենսան Դյուկլերն իր ցնցող նախաբանում, «Այս գիրքն անբաժանելի է հայ ազգից […]: Այն փաստը, որ կենսագրական այս բառարանը լույս է տեսնում նման նրբաճաշակությամբու մանրամասների ճշգրտությամբ, հայ ազգի վառ ապացույցն էՙ Լեռնային Ղարաբաղում գոյության իրավունքի խաթարման փորձությունից ընդամենը մեկ տարի անց»:«Հայ դատի բառարանի» (Dictionnaire de la cause arme՛nienne, Edipol , 2002) հաջողությունից հետո, Արա Գրիգորյանն , իր վաղեմի բարեկամ Հրայր Հրաչյանի հետ, պրպտեց բազմաթիվ ու բազմազան մատենագիտական աղբյուրներ (մամուլ, Հայաստանում առկա հանրագիտարաններ, մասնագիտական բառարաններ…): Սեւրի Մխիթարյան վարժարանի նախկին այս երկու սաները ի թիվս բազում ընդհանրությունների, կրում են տպագիր նյութի նկատմամբ սերը, Հայ դատի, ինչպեսեւ հայ մշակութային եւ սոցիալական ժառանգության պաշտպանությունը: Հսկայական աշխատանքի շնորհիվ նրանք կարողացան ի ցույց դնել իր պատմական հողի վրա պահպանած ու քաղաքակրթությանը խարսխված ազգի հարստությունը, ներկայացնել Սփյուռքի հարստությունը, որտեղ արվեստագետների, գրողների, գիտնականների, հայտնի եւ անհայտ, ողջ թե մահացած հայերի անհատական հաջողությունները հիրավի հաստատում են ընդհանուր մի գիծՙ կերտել հավասարակշռված մենագրություններ, առերեսվել անցյալին ու ներկային, գիտակցել հայ իրականությունը, նրա բազմազանություննՙ իր ներդաշնակ ամբողջության մեջ, կիզակետում պահելով Ֆրանսիայի եւ ֆրանսախոս երկրների հայությանը:Ընթերցողը կգտնի հպարտանալու նոր առիթներ այստեղ ընդգրկված անձանց նվաճումների եւ գործերի շնորհիվ: Սա նաեւ միջոց է Հայաստանը կրկին ներառելու համամարդկային պատմության մեջ, ամրապնդելու բնաջնջման վտանգին ենթակա ժողովրդի տոկունությունը, ինչպես նաեւ համախմբելու ավելի ու ավելի անկազմակերպ դարձող ու մասնատվող սփյուռքահայությանը:Արժեքավոր են նաեւ անձնանունների, տեղանունների եւ հապավումների ցանկերի հավելվածները: Չմոռանանք էլեկտրոնային ձեւաչափով առկա արդիականացումներն ու թարմացումները: Սակայն հաջողության գրավականն այն է, որ նրանք կարողացել են գտնել հանրության ակնկալիքներին լիովին համահունչ ձեւ ու բովանդակություն:Իր վերջաբանում Միշել Մարյանը, որ յուրովի շարունակում է Պատմահայր Մովսես Խորենացու հավակնությունը, հիշեցնում է վերջինիս խոսքերը. «Թեպետ մենք փոքր ածու ենք եւ թվով շատ սահմանափակ ու զորությամբ տկար եւ շատ անգամ օտար թագավորությունների կողմից նվաճված, բայց եւ այնպես մեր երկրում էլ գրելու եւ հիշատակելու արժանի շատ սխրագործություններ են կատարվել»:Արարչագործության եւ հանձնառության կոչՀոդվածներից յուրաքանչյուրը ներկայացնում է հետաքրքրական կենսագրություններ, անօրինակ կյանքի ուղիներ թե՛ Հայաստանում եւ թե՛ Սփյուռքում: Հայերի համաշխարհային կյանքը սփռված է այս բաց գրքում, որն ամենեւին չես հոգնում թերթել: Այն ըստ պատշաճի անդրադառնում է մոռացված անուններիՙ արժանի տեղ հատկացնելով նրանց հայության փառքի ու ազգապահպանության մեջ: Եվ ահա, հավատարիմ մնալով Մխիթարյանների, Թեոդիկի «Ամէնուն տարեցոյցի» մեծ ավանդույթներինՙ հեղինակները կարողացել են ի մի բերել մի գիտելիք, որը, չբավարարվելով լինել լոկ փոխանցման գործիք, նաեւ արարչագործության եւ հանձնառության կոչ է նոր սերունդներին:Մերՙ ժամանակակիցներիս համար, սակայն, սա ամենից առաջ նաեւ կոչ է գիտակցելու, որ հայությունը միասնաբար կարող է հզոր ուժ դառնալ, եթե կարողանանք անհաջողություններից քաղել ճիշտ դասեր:Hrasr Heratchian et Ara Krikorian,Le dictionnaire biographique. Arme՛niens d hier et d aujourd hui Pre՛face de Vincent Duclert, Kirk Publishing, 2021. 700 էջ, 39 գիրքը պատվիրելու համար գրել հետեւյալ էլ-հասցեին. akrik@orange.fr |
| Ֆրանսերենից թարգմանեց ԱՐՈՒՍՅԱԿ ԳՐԻՆՈ ԲԱԽՉԻՆՅԱՆԸ, Ֆրանսիա |
ԵՐԵԿՎԱ ԵՎ ԱՅՍՕՐՎԱ ՀԱՅԵՐԻ ՀԱՆՐԱԳԻՏԱՐԱՆ
Վերջին լուրեր
Նոյեմբերին բարձր պաշտոնների նշանակվածներին Փաշինյանը բաժանել է 2 խմբի
Քանի որ իմ վարած կադրային քաղաքականությունը 2018-ից ի վեր ամենաշատ քննարկվող թեմաներից է, ուզում եմ որոշ դիտարկումներ անել վերջին նշանակումների...
ԿարդալDetails
“Վահան Թեքեյան” Սոցիալ-Մշակութային Հիմնադրամ
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են։ Կայքի նյութերը տարածելիս հղումը կայքին պարտադիր է։©2024 «ԱԶԳ» վերլուծական