| ԱՂԱՎՆԻ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ Հակամարտությունների կարգավորումն այնպիսի մի գործընթաց է, որին հասնելու համար բանակցային ծանր ու երկարատեւ քայլեր են պետք: Սակայն երբ բանակցությունները չեն տարվում շինարարության նման, որ յուրաքանչյուր քայլ հաջորդի ինժեներական ճշգրտությամբ ու հաշվարկներով, քարը քարին դրվի, կարգավորում ասվածին հասնելու ոչ մի իրական հնարավորություն լինել չի կարող:Ղարաբաղյան հակամարտության պարագայում բանակցում են Հայաստանի ու Ադրբեջանի նախագահները: Թե ինչու են հենց նրանք բանակցում, այլ հարց է, սակայն ակնհայտ է, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակներում երեք համանախագահող երկրների կառավարությունների ամենաբարձր մակարդակով նախաձեռնվող ու իրականացվող հանդիպումները արդյունք չեն տալիս: Իսկ արդյունք չեն տալիս, քանի որ առնվազն կողմերից մեկն ամեն հանդիպմանը, ինչպես նաեւ դրանց միջանկյալ ժամանակահատվածներում, անում են բանակցությունների տրամաբանությանը հակառակ քայլեր: Եվ այս ամենը չի փոխվում, քանի որ հակամարտության կարգավորման բանակցություններում ներգրավված միջնորդները, ընդհանրապես հակամարտությունների կարգավորմամբ հետաքրքրված ներկայացող միջազգային կառույցներն ու գերտերությունները կշռադատում են ոչ թե մարդկային կյանքն ու մարդու իրավունքները, այլ սեփական շահերը:Օրերս հերթական անգամ ԵԱՀԿ առաքելությունը, նախապես պայմանավորվածություն ունենալով, փորձել է դիտարկում անցկացնել Լեռնային Ղարաբաղի եւ Ադրբեջանի զինված ուժերի շփման գծում, սակայն ադրբեջանական կողմը առաքելության ներկայացուցիչներին դուրս չի բերել առաջապահ դիրքեր: Այսպիսի բան պատահել է բազմիցս, սակայն դիտարկում իրականացնելու առաքելությունն անկատար, ոչ լրիվ իրականացնելու առումով Ադրբեջանին որեւէ խոսք չի ասվում:Չի կարող փոփոխվել մի իրավիճակ, որում ոչ մեկին կոնկրետ, հստակ ու խստորեն չի բացատրվում սեփական թերացումը կամ բացթողումը: Դա չի արվում, արդյունքում փոփոխվում են այն շեշտադրումները, որոնք բնավ էլ լավ, առավել եւս խաղաղ ապագայի ցանկություններով չեն պարուրված:Ինչ-որ մի պահի, երբ սահմանին ու շփման գծում լարվածությունը մեծացել էր եւ ուղեկցվում էր գրեթե ամենօրյա զոհերով, Ադրբեջանի արտգործնախարար Էլմար Մամեդյարովի հետ Կրակովում հունվարի 27-ին հանդիպումից հետո ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներն իրենց հայտարարությամբ կարծես խախտեցին տարիների վատ ավանդույթը եւ կողմերի նկատմամբ հավասարակշռություն պահելու սովորամոլությունը:Հայտարարությունում, մասնավորապես, համանախագահները նշել էին, որ Մամեդյարովին խորը մտահոգություն են հայտնել հայ-ադրբեջանական սահմանին եւ շփման գծում հարձակումների առնչությամբ, կոչ էին արել Ադրբեջանին «հավատարիմ մնալ հակամարտության խաղաղ կարգավորման լուծման իր ստանձնած պարտավորություններին»` ձեռքի հետ մեջբերելով նաեւ Հայաստանին, թե «Մենք կոչ ենք անում նաեւ Հայաստանինՙ բոլոր միջոցները ձեռնարկել լարվածությունը նվազեցնելու ուղղությամբ»:Ադրբեջանին ուղղված կոչն ավելի խիստ, անգամ դիտողության երանգ ուներ այն դեպքում, երբ Հայաստանին կարծես առաջարկում են հանդարտեցնել իրավիճակը: Ավելին, համանախագահները Ադրբեջանի արտգործնախարարին հիշեցրել էին «Մինսկի խմբի համանախագահների մանդատի (լիազորությունների շրջանակի), Մինսկի խմբի համանախագահների դերի եւ ԵԱՀԿ դիտորդների պարտականությունների մասին եւ մտահոգություն հայտնել շարունակվող բանակցային գործընթացի վերաբերյալ հնչող քննադատության առնչությամբ»: Այսինքն` համանախագահներն արձագանքել էին ադրբեջանական կողմի ինչպես քննադատությանը, այնպես էլ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբին ուղղված մեղադրանքներին:Հունվարի 27-ից մինչեւ փետրվարի 6-ը, երբ Մինսկի խմբի համանախագահները հանդես եկան հայտարարությամբ փետրվարի 5-ին Մյունխենում Հայաստանի արտգործնախարար Էդվարդ Նալբանդյանի հետ հանդիպման առնչությամբ, կրկին հիշեցում է արվում սահմանային միջադեպերի ու զոհերի մասին, խիստ շեշտադրմամբ մատուցելով. «Մասնավորապես, կողմերի համար հրամայական է քայլեր ձեռնարկել` կանխելու նոյեմբերի 12-ի ուղղաթիռի խոցման կրկնությունը»:Ըստ համանախագահների, բռնություններն ու լարվածությունը էլ «ավելի են ընդգծում տեւական կարգավորման հասնելը հնարավոր դարձնող համապարփակ բանակցություններ սկսելու անհրաժեշտությունը»: Ուստի Նալբանդյանին առաջարկել էին ավելի մեծ ճկունություն դրսեւորել` նման բանակցություններ սկսելու համար: Նաեւ բարձրացվել էր անհետ կորածների վերաբերյալ տեղեկությունների փոխանակման հարցը, իբր դա «վստահություն կձեւավորի կողմերի միջեւ` նպաստելով վերահաշտեցման գործընթացին»:Կրկին հին հռետորաբանությանը վերադառնալը կարծես թե ձեռք է բերում այն նույն ազդեցությունը, երբ դասարան մտած ուսուցիչը բացակաների փոխարեն հանդիմանությունները թափում է ներկա աշակերտների գլխին: Հայաստանից հնչում են հայտարարություններ, որպիսիք նախկինում չեն արվել, ավելին, անգամ նախագահ Սերժ Սարգսյանի մակարդակով է արդեն միջազգային հանրությանը ներկայացվում անդեմ հայտարարությունների ոչ նպաստավոր ազդեցությունը:Մասնավորապես, փետրվարի 9-ին, ընդունելով Հարավային Կովկասի ու Վրաստանի ճգնաժամի հարցերով ԵՄ hատուկ ներկայացուցիչ Հերբերտ Զալբերին, Սերժ Սարգսյանը արտահայտել է համոզմունք, որ «Ադրբեջանի ռազմատենչ եւ ապակառուցողական քայլերին որոշ չափով նպաստում են նաեւ լարվածություն առաջացնող ցանկացած միջադեպի տրվող ընդհանրական, անդեմ հայտարարությունները, մինչդեռ արդարությունը պահանջում է իրերն իրենց անունով կոչել, որպեսզի նման իրավիճակներ չկրկնվեն»:Այս ամենի արանքում էլ, երբ Ռուսաստանը առավելապես զբաղված է ուկրաինական խնդրով եւ ղարաբաղյան հակամարտությունից տարբեր այլ հարցերով, ամերիկյան համանախագահության կողմից հստակ ուղերձներ կան ինչպես ակտիվանալու, այնպես էլ հակամարտության կարգավորման բանակցություններում այլ շեշտադրումներ եւ ուղղություն մտցնելու առնչությամբ: «Ամերիկայի ձայնին» տված հարցազրույցում ամերիկացի համանախագահ Ջեյմս Ուորլիքը նախորդ շաբաթ հայտարարեց, թե հարկ է սկսել երկարաժամկետ կարգավորմանն ուղղված բանակցություններ, կարծես ընթացող բանակցությունները այլ նպատակ պիտի ունենային:Ուորլիքը հայտարարել է նաեւ, որ ԱՄՆ-ը պատրաստ է կողմերին ցանկացած օգնություն ցուցաբերել: Այսինքն` նախորդ տարվա` նախաձեռնությունն իր ձեռքը վերցնելու ամերիկյան փորձերը այս տարի պիտի որ շարունակվեն, թեեւ նախորդ տարին հաջողություն չբերեց այդ առումով:Մինսկի խմբի համանախագահների առաջարկները, ըստ Ուորլիքի, սեղանին են նախորդ տարվանից, բայց քանի որ համանախագահը հույս ունի, որ կողմերի համար դրանք ընդունելի կդառնան, ստացվում է, որ ոչինչ էլ այդ առաջարկներից դեռեւս ընդունված չէ:Ամերիկացի համանախագահի խոսքերով, ղարաբաղյան հակամարտությունը կարող է կարգավորվել միայն ամենաբարձր մակարդակով, հետեւաբար համանախագահները կշարունակեն իրենց միջնորդական աշխատանքները նախագահների հանդիպումներ կազմակերպելու ուղղությամբ:Թե ինչ դուրս կգա` իրատես լինելու դեպքում արդեն իսկ կարելի է կանխատեսել, հատկապես, որ Ադրբեջանում այս տարին ընտրական է. աշնան վերջին Ադրբեջանում «նոր» խորհրդարան են ընտրելու, որը թեեւ Ալիեւ կրտսերի համար ադրբեջանական ներկա իրողությունների պարագայում լուծելի խնդիր է, բայց հոգսաշատ է լինելու` հաշվի առնելով Ադրբեջանում մարդու իրավունքների իրավիճակի վատթարացմանը միջազգային կառույցների ու տարբեր պետությունների բացասական արձագանքները:Իսկ մինչ այդ, փետրվարի 15-ին Բաքու եւ 17-ինՙ Երեւան նախատեսված է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների այցելությունը տարածաշրջան` նախագահների հանդիպում կազմակերպելու ակնհայտ օրակարգով: | |
ԶԱՆԳ ՊԵՏՔ Է ԿԱԽԵԼ, ԱՅՆ ԷԼ` ՄԵՂԱՎՈՐԻ ՎԶԻՑ
Վերջին լուրեր
“Վահան Թեքեյան” Սոցիալ-Մշակութային Հիմնադրամ
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են։ Կայքի նյութերը տարածելիս հղումը կայքին պարտադիր է։©2024 «ԱԶԳ» վերլուծական