Որո՞նք են այս շուկայի ներկա իրավիճակի ձեւավորման պատճառները
Բնակարանների եւ անհատական տների գները Երեւանում եւ մարզերում գրեթե անփոփոխ են նախորդ տարվա ինչպես առաջին, այնպես էլ երկրորդ կիսամյակների հանդեպ: 2014-ի առաջին կիսամյակում Հայաստանի անշարժ գույքի շուկայում կատարվել է 100222 գործարք` 2,7 տոկոսով քիչ 2013-ի երկրորդ կիսամյակի եւ 14,3 տոկոսով ավելի 2013-ի առաջին կիսամյակի համեմատ: Անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի` շուկայի վերլուծության տվյալների համաձայն, դրանցից 24746-ը օտարման գործարքներն են, որոնցից էլ 75,7 տոկոսը առքուվաճառքներինն է: Օտարման գործարքները նույնպես 2013-ի երկրորդ կիսամյակի համեմատ նվազել են` 7,3 տոկոսով, 2013-ի առաջին կիսամյակի նկատմամբ աճել` 12,4 տոկոսով: Ինչպես միշտ գործարքների մեծ մասը կատարվել է Երեւանում` 41,1 տոկոս, իսկ օտարվող գույքի մեծ մասն էլ` մոտ 39 տոկոսը, բնակարաններն են:
Բնակարանների եւ անհատական տների գները Երեւանում
Մայրաքաղաքում 7614 առքուվաճառքի գործարքների 62,5 տոկոսն արձանագրվել է բազմաբնակարան շենքերի բնակարանների նկատմամբ: 2013-ի առաջին կիսամյակի համեմատ գործարքների քանակն աճել է 23,3 տոկոսով, երկրորդ կիսամյակի համեմատ` նվազել 5,2 տոկսով:
Բնակարանների շուկայական միջին գները Երեւանում 2014-ի առաջին կիսամյակում 2013-ի առաջին կիսամյակի համեմատ աճել են 1,3 տոկոսով, երկրորդ կիսամյակի համեմատ` 0,3 տոկոսով : Ըստ վարչական շրջանների, Երեւանում բնակարանների 1 քմ մակերեսի միջին շուկայական գները այսպիսին են եղել.
| Վարչական շրջաններ | Միջին գներ (դրամ) 2013թ. առաջին կիսամյակ | Միջին գներ (դրամ) 2014 թ. առաջին կիսամյակ | Միջին գներ (դրամ) 2013 թ. երկրորդ կիսամյակ |
| Կենտրոն | 426000 | 428000 | 428000 |
| Արաբկիր | 353700 | 356600 | 356600 |
| Քանաքեռ-Զեյթուն | 281250 | 282700 | 282500 |
| Նոր-Նորք | 248000 | 252300 | 251500 |
| Ավան | 257200 | 260100 | 259600 |
| Էրեբունի | 246900 | 250700 | 249300 |
| Շենգավիթ | 252550 | 256100 | 255200 |
| Դավթաշեն | 272150 | 275150 | 274800 |
| Աջափնյակ | 244800 | 249500 | 248400 |
| Մալաթիա-Սեբաստիա | 237500 | 242000 | 241500 |
| Նուբարաշեն | 149000 | 155200 | 152800 |
| Միջինը Երեւանում | 269900 | 273500 | 272700 |
2014-ի առաջին կեսին Հայաստանում գրանցվել է անհատական տների առքուվաճառքի 2521 գործարք, որից 656-ը` Երեւանում: Մայրաքաղաքում 2013-ի առաջին կիսամյակի համեմատ գործարքների քանակն աճել է 10,4 տոկոսով, երկրորդ կիսամյակի համեմատ` նվազել 14,6 տոկսով:
Միջինացված` 250 քմ շինության մակերես եւ 400 քմ տնամերձ ունեցող անհատական տների 1 քմ-ի միջին գները (ներառյալ տնամերձի միավորի գինը) 2014-ի առաջին կիսամյակում 2013-ի առաջին կիսամյակի համեմատ աճել են 0,5 տոկոսով, երկրորդ կիսամյակի համեմատ` մնացել անփոփոխ: Ըստ Երեւանի վարչական շրջանների, գներն այսպիսին են եղել.
| Վարչական շրջաններ | Միջին գներ (դրամ) 2013թ. առաջին կիսամյակ | Միջին գներ (դրամ) 2014 թ. առաջին կիսամյակ | Միջին գներ (դրամ) 2013 թ. երկրորդ կիսամյակ |
| Կենտրոն | 474400 | 476100 | 476100 |
| Արաբկիր | 381300 | 383000 | 383000 |
| Քանաքեռ Զեյթուն | 293600 | 295000 | 295000 |
| Նորք Մարաշ | 317600 | 319200 | 319200 |
| Ավան | 269400 | 270500 | 270500 |
| Էրեբունի | 238200 | 239750 | 239500 |
| Շենգավիթ | 253700 | 255000 | 255000 |
| Դավթաշեն | 274700 | 276000 | 276000 |
| Աջափնյակ | 248400 | 250050 | 250050 |
| Մալաթիա-Սեբաստիա | 236800 | 238000 | 238000 |
| Նուբարաշեն | 149400 | 150800 | 150800 |
| Միջինը Երեւանում | 285200 | 286600 | 286600 |
Երեւանից հետո ամենաթանկը Ծաղկաձորի, Աբովյանի եւ Վաղարշապատի տներն են
Մարզերում, բացառությամբ Երեւանը, 2014-ի հունվար-հունիսին վաճառվել են 2226 բնակարաններ, որոնց միջին գները 2013-ի առաջին կիսամյակի համեմատ աճել են 1,3 տոկոսով, երկրորդ կիսամյակի համեմատ` 0,3 տոկոսով:
Երեւանից հետո, ամենաթանկ բնակարանները այս տարվա առաջին կեսին եղել են Ծաղկաձորում, որտեղ 1 քմ մակերեսի շուկայական գինը կազմել է 292 հազար դրամ։ Աբովյանում 1 քմ գինը 155 հազար հազար դրամ է կազմել, Վաղարշապատում (Էջմիածնում)` 154 հազար հազար դրամ, Նոր Հաճընում` 128 հազար դրամ, Եղեգնաձորում` 125 հազար դրամ, Գորիսում` 122 հազար դրամ, Արմավիրում` 121 հազար դրամ, Իջեւանում 118 հազար դրամ 1 քմ դիմաց ցուցանիշներով։
Մարզերում անցյալ տարի վաճառվել են 1865 անհատական տներ: Միջինացված` 200 քմ շինության եւ 1000 քմ տնամերձ մակերեսով անհատական տների միջին գները մարզերում 2013-ի առաջին կիսամյակի համեմատ աճել են 0,4 տոկոսով, երկրորդ կիսամյակի համեմատ` մնացել անփոփոխ: Ամենաթանկ անհատական տները դարձյալ Ծաղկաձորում են` 1 քմ-ն 305 հազար դրամ: Երկրորդը Աբովյանն է, որտեղ 1 քմ-ն կազմել է 157 հազար դրամ, երրորդը Վաղարշապատն է 1 քմ-ն 153 հազար դրամ: Ապա գալիս են Աշտարակըՙ 136 հազար դրամ, Գորիսըՙ 130 հազար դրամ, Նոր Հաճնըՙ 129 հազար դրամ, Իջեւանը 123 հազար դրամ, Եղվարդը` 116 հազար դրամ 1 քմ դիմաց:
Հիպոթեկային գործարքները արտացոլում են շուկայի ընդհանուր պատկերը
Հողի շուկայում հետեւյալ պատկերն է` 2014-ի առաջին կիսամյակում 2013-ի առաջին կիսամյակի համեմատ, հողերի առուվաճառքի գործարքների քանակն աճել է 12,3 տոկոսով, աճուրդով վաճառքներինը` 11,6 տոկոսով:
2013-ին իրականացվել են հիփոթեքային գրավադրման 1001 գործարքներ, որից 667-ը` Երեւանում: 2013-ի առաջին կիսամյակի համեմատ հիփոթեքային գրավադրման գործարքների քանակը Երեւանում աճել է` 21,3 տոկոսով, իսկ մարզերում` 29,5 տոկոսով, երկրորդ կիսամյակի համեմատ` Երեւանում նվազել է 11,7 տոկոսով, մարզերում` աճել 0,6 տոկսով: Պատկերն այստեղ նման է անշարժ գույքի շուկայի ընդհանուր վիճակին, աճ` նախորդ տարվա առաջին կիսամյակի, նվազում` երկրորդ կիսամյակի նկատմամբ:
Վաճառողը հրաժարվում է իր գույքը վաճառելուց` «մինչեւ ավելի լավ ժամանակներ»
Դատելով այս տարվա առաջին կեսին անշարժ գույքի գործարքների քանակից եւ գներից, կարելի է եզրակացնել, որ այստեղ էական առաջընթաց կամ հետընթաց չի արձանագրվել: Գործարքների քանակի որոշակի ավելացում, գների աննշան աճ կամ դրա բացակայություն: Սա է ընդհանուր պատկերը, որն ունի իր բացատրությունը:
Տնտեսական աճի տեմպետն այնպիսին չեն, որ նկատելի ազդեցություն ունենան նաեւ անշարժ գույքի շուկայի վրա: Այս շուկան շատ արագ է արձագանքում տնտեսական անկմանը եւ շատ դանդաղ` տնտեսական զարգացմանը: Այնուհետեւ, մինչեւ ճգնաժամը մեր երկրի տնտեսական երկնիշ աճի հիմնական շարժիչը շինարարությունն էր, որն էլ խթանում էր անշարժ գույքի շուկայի բարձր տեմպերով զարգացմանը: Շինարարության անկումը ճգնաժամին հաջորդող տարիներին չվերականգնվեց: Ուստի, անշարժ գույքի շուկան չէր կարող վերականգնել իր նախաճգնաժամային վիճակը: Այսինքն, կարեւոր նշանակություն ունի նաեւ տնտեսական աճի կառուցվածքը` թե որ ճյուղերի հաշվին է դա տեղի ունենում:
Միեւնույն ժամանակ, առկա է եւս մեկ միտում: Անշարժ գույք վաճառողների գերակշիռ մասը իր գույքի արժեքը սահմանում է ելնելով նախաճգնաժամային գներից: Մինչդեռ, շուկակայան գներն այժմ այլ են: Տեսնելով, որ իր ցանկացած գնով գույքը չի վաճառվում, վաճառողը հրաժարվում է այն վաճառելուց` «մինչեւ ավելի լավ ժամանակներ»: Արդյունքում, ավելի քիչ գործարքներ են տեղի ունենում, ավելի ցածր գներով, որոնք էլ ձեւ
