Տարիներ շարունակ Արմավիրի մարզի Արմավիր գյուղի մանկապարտեզը ձմռանը հարկադրված աշխատել է… պարապուրդի ռեժիմով: Հարյուր տարի առաջ կառուցված՝ ֆունկցիոնալ այլ նշանակության շենքը բարձր առաստաղ ունի:Ներսում բավարար ջերմություն ապահովելու համար շատ էներգիա սպառելու անհրաժեշտություն է լինում: Չնայած մարզի համեմատաբար մեղմ կլիմային՝ գազով աշխատող կաթսաները զգալի ծախսեր են պահանջում: Էլեկտրական սալիկներից ու վառարաններից օգտվելն էլ ապահով չէ փոքրիկների համար: Այդ ամենը, սակայն, արդեն անցյալում է:
Արմավիր գյուղը գտնվում է Հայաստանի Արմավիրի մարզում: Մայրաքաղաք Երեւանից հեռու է 57 կմ, Արմավիր քաղաքից՝ 7-9 կմ: Բարձրությունը ծովի մակարդակից 850 մետր է: Գյուղը հիմնադրվել է 1613թ., բնակչությունը կազմում է 2989 մարդ (2008թ.):
Արմավիրը աչքի է ընկնում չոր, կիսաանապատային տոթ ու շոգ բնակլիմայական պայմաններով: Օդի ջերմաստիճանը ամռանը հասնում է +38 – +41 ՛C, իսկ ձմեռները ջերմաստիճանը իջնում է մինչեւ -21 – -28 ՛C: Գյուղում մշտապես առկա էր խմելու ջրի խնդիր: Վերջին 60 տարիների ընթացքում այս խնդիրը լուծված է բնակչության խմելու ջրի ապահովումը կազմակերպելով արտեզյան ջրհորերից քաղցրահամ ջրի մատակարարման միջոցով: Ընդհանուր հողատարածքը 720-780 հեկտար է: Սահմանակից է Արմավիրի մարզի Հայկավան, Այգեշատ, Ջրաշեն, Արեւիկ եւ Ալաշկերտ գյուղերին, Արմավիր քաղաքի եւ Մարգարայի հետ կապված է Արմավիր-Մարգարա մայրուղով, համայնքների հետ՝ միջհամայնքային ճանապարհներով: Գյուղի վարչական տարածքով է անցնում Արմավիր-Մրգաշատ մեծ թողունակության ջրատարը:
Վիվա-ՄՏՍ-ի ու Վայրի բնության եւ մշակութային արժեքների պահպանման հիմնադրամի (FPWC) ջանքերով այս տարվանից մանկապարտեզում գործում է արեւային ֆոտովոլտային կայան՝ զրոյացնելով էներգիայի ծախսերը: Կայանն ունի 22.5 ԿՎտ հզորությամբ արեւային վահանակներ եւ 21 կՎտ դրվածքային հզորությամբ աշխատող էլեկտրական երկու կաթսա: Արտադրած էներգիան թույլ է տալիս ապահովել մանկապարտեզի բնականոն աշխատանքը եւ անգամ նոր խումբ բացելու հնարավորություն ստեղծում: Տարեկան հնարավոր է արտադրել ավելի քան 30 հազար կՎտժ էլեկտրական էներգիա եւ խնայել մոտ վեց տոննա օրգանական վառելիք:
Նման ծրագրերը չափազանց կարեւոր են Հայաստանում ավելի կայուն ու ամուր համայնքներ զարգացնելու համար: Ուրախալի է, որ արեւային կայանի շնորհիվ մանկապարտեզի ծրագրերը կախված չեն լինի ալեւս եղանակային պայմաններից:
Հայաստանի մարզերում իրականացվող բնապահպանական այսօրինակ ծրագրերով Վիվա-ՄՏՍ-ն ու Վայրի բնության եւ մշակութային արժեքների պահպանման հիմնադրամը նվազեցնում են գյուղական համայնքների ծախսերը:
ՍՏԵՓԱՆ ՊԱՊԻԿՅԱՆ
Ռուսաստանի բնագիտության ակադեմիայի պրոֆեսոր