Հոկտեմբերի 8-ին Վարշավայում կայացած համաժողովում Freedom House-ը հետաքննական առաքելությունն ավարտելուց հետո ներկայացրել է Լեռնային Ղարաբաղում էթնիկ զտումների ապացույցներ։
Ըստ զեկույցի՝ տեղի հայերի բռնի տեղահանումը Ադրբեջանի կառավարության կանխամտածված և համակարգված գործողությունների հետևանք է։
Freedom House-ը ԵԱՀԿ-ի և համաժողովին մասնակցող այլ պետությունների ուշադրությունը հրավիրել է այն փաստի վրա, որ Լեռնային Ղարաբաղի հայերը ենթարկվել են հարձակումների, նվաստացումների, մարդու տարրական իրավունքներից զրկելու և, վերջապես, բռնի տեղահանման, որը տեղի է ունեցել 2023-ի սեպտեմբերին։
Այս գործընթացը աստիճանաբար և հետևողականորեն իրականացվել է Ադրբեջանի կողմից պետական մակարդակով, որի հետևանքով ստեղծված ստեղծված պայմաններն անհնարինեն դարձրել Լեռնային Ղարաբաղի էթնիկ հայերի ապրելու հնարավորությունները Լեռնային Ղարաբաղում:
Freedom House-ը հարցազրույց է անցկացրել հարյուրավոր ականատեսների հետ և կատարել այլ հետազոտություններ, որոնք ապացուցում են միայն մեկ բան՝ Ադրբեջանը պետական մակարդակով վարել է Լեռնային Ղարաբաղն իր էթնիկ բնակիչներից՝ հայերից ազատագրելու քաղաքականություն։
Հասկանալի է, որ հայ բնակչության տեղահանման գործողությունները թիրախավորված, կազմակերպված և պետական մակարդակով իրականացվել են։
Հիմնվելով մարդու իրավունքների խախտման դեպքերի հետաքննության և ապացույցների հավաքագրման վրա՝ Freedom House-ը եզրակացրել է, որ առկա են բոլոր ապացույցները՝ Լեռնային Ղարաբաղի հայ բնակչության նկատմամբ Ադրբեջանի քաղաքականությունը որպես էթնիկ զտում բնութագրելու համար:
Զեկույցում նշվում է, որ Ադրբեջանում պետական մակարդակով բռնությունները բավարար չափով չեն դատապարտվում և պատժվում։
Freedom House-ը ԵԱՀԿ անդամ երկրներին կոչ է արել անել հետեւյալը.
1) քայլեր ձեռնարկել՝ հետաքննելու Ադրբեջանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի էթնիկ հայ բնակչության դեմ կատարված խախտումները։
2) Պաշտպանել, որ ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների խորհուրդը ստեղծի մարմին, որը կզբաղվի Ադրբեջանում մարդու իրավունքների խախտումներով, հետաքննի բոլոր ընթացիկ խախտումները և զեկուցի դրանք ՄԱԿ-ի տարբեր մարմիններին:
3) Աջակցել Լեռնային Ղարաբաղում էթնիկ հայերի նկատմամբ բռնությունն ու հանցագործությունները դատապարտելու միջազգային քայլերին.
4) Ադրբեջանի կառավարությանը կոչ անել անվտանգ տեղափոխում ապահովել այն հայերի համար, ովքեր ցանկանում են այցելել իրենց տները և իրենց ունեցվածքը վերցնել Լեռնային Ղարաբաղից, նաև հայերին իրավունք տալ վերադառնալ Լեռնային Ղարաբաղ միջազգային դիտորդների հսկողության ներքո:
5) Միջազգային դիտորդական կազմակերպություններին հանձնարարել ուսումնասիրել մշակութային հուշարձանների վիճակը Լեռնային Ղարաբաղում և հարակից տարածքներում։
6) Խուսափեք հայերի նկատմամբ բռնությունը խրախուսող հայտարարություններից։