Փաշինյանի «ապաշխարության» մասին շեշտադրումներն ավելի շատ քաղաքական հնարք են, քան՝ ինքնաքննադատություն. վերլուծություն

Փաշինյանի այսօրվա հայտարարության տողատակը

Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարում է, որ 2026 թվականի խորհրդարանական ընտրությունները պետք է դառնան այն սահմանագիծը, երբ նախկին քաղաքական համակարգի ներկայացուցիչները վերջնականապես հեռացվեն քաղաքական գործընթացներից։

Այս դիրքորոշումը նա ներկայացնում է «քաղաքական բարեկրթության» հաստատման, վիրավորական խոսքից հրաժարվելու և անձնական ապաշխարության մասին շեշտադրումների ներքո։

Սակայն այս արտաքուստ մեղմ ու քաղաքավարական ձևակերպումները առաջացնում են երկու առանցքային հարցադրումներ, որոնք պահանջում են խորքային, սթափ և համակողմանի քաղաքական գնահատական։

Արդյո՞ք իշխանությունը նախապատրաստում է մրցակցային դաշտի սահմանափակում կամ փաստացի զտում

Մոլդովայի նախադեպը, որտեղ որոշ քաղաքական ուժեր զրկվեցին ընտրություններին մասնակցելու իրավունքից «արտաքին ներգործության» հիմքով, կարծես կամաց-կամաց տեղ է գտնում է նաև Հայաստանի իշխանության խոսույթում։

Վերջին ամիսներին իշխանական հռետորաբանության մեջ հաճախակի են դարձել հետևյալ ձևակերպումները․

— «օտար ազդեցությունների վտանգ»,

— «ազգային անվտանգությանը վնասող գործունեություն»,

— «արտաքին կապերի կասկածելի բնույթ»։

Եթե այս շեշտադրումները ստանան իրավական տեսք, ապա կարող են դառնալ այն գործիքը, որը թույլ կտա իշխանությանը նախապես վերահսկել և նեղացնել մրցակցային քաղաքական դաշտը։

Այս մտահոգությունն առավել ընդգծված է՝ հաշվի առնելով ընթացող միտումները․

— եկեղեցու նկատմամբ ճնշումների աճ,

— քննադատող լրատվամիջոցների հանդեպ կիրառվող սահմանափակումներ,

— ընդդիմադիր գործիչների նկատմամբ հարուցվող գործեր։

Այս ամենը բացահայտում է, որ իշխանությունը չի բացառում ընտրություններին նախորդող փուլում քաղաքական մրցակցության շրջանակի արհեստական նեղացումը։

Կարո՞ղ է իշխող ուժը իրական մրցակցային դաշտում հաղթել առանց վախի ու ճնշման հոգեբանական գործիքի

Գործնական տեսանկյունից՝ դա գրեթե անհավանական է:

Իշխող կուսակցության քաղաքական ինքնությունը 2018 թվականից ձևավորվել է նախկին համակարգի դեմ պայքարի տրամաբանության վրա։

Քանի որ իրական բարեփոխումների և տնտեսական արդյունքների հանրային ընկալումը բացակայում է, իշխանության քարոզչական հենքը գնալով ավելի է հիմնվում ընդդիմախոսների, նախկինների դեմոնիզացիայի վրա:

Այդ տրամաբանության մեջ են տեղավորվում նաև վերջին ռեպրեսիաները:

Այս ամենի նպատակը պարզ է՝ «հին համակարգի» կերպարը պահել որպես մշտական հակադիր ուժ, որպեսզի իշխող կուսակցությունը ներկայանա որպես այդ «վտանգը» կանխող միակ քաղաքական դերակատար։

Ըստ այդմ, Փաշինյանի «ապաշխարության» մասին շեշտադրումներն ավելի շատ քաղաքական հնարք են, քան՝ ինքնաքննադատություն։

Նրա բարձրաձայնած «քաղաքական բարեկրթությունը» կարող է վերածվել վերահսկվող, նախապես ձևավորված և սահմանափակ մրցակցությամբ ընտրական գործընթացի, որտեղ ազատ քաղաքական մրցակցությունը երկրորդական է դառնում՝ վարչական և հոգեբանական ճնշումների ֆոնին։

Եթե այս ընթացքը շարունակվի, ապա 2026 թվականի ընտրությունները կարող են վերածվել ոչ թե ժողովրդական կամարտահայտման լիարժեք դրսևորման, այլ՝ նախապես նախագծված քաղաքական ճարտարապետության, որի արդյունքը ձևավորվում է ոչ թե մրցակցային պայքարով, այլ՝ իշխանության սահմանած կանոններով։

Սուրեն Սուրենյանց, քաղաքագետ, «Դեմոկրատական այլընտրանք» կուսակցության նախագահ