Սամվել Ֆարմանյանը գրում է. «Իշխանավարումից 7 տարի անց անգամ դժվար է միանշանակ հասկանալ՝ իմաստ ունի՞ ամեն անգամ արձագանքել կրկեսի գլխավոր ծաղրածուի ու վերջինիս պատանդի դերում հայտնված ՔՊ-ական անասնաֆերմայի բնակիչների հիմարություններին: Ինքս ինձ համար որոշել եմ՝ բացառապես այն դեպքերում, երբ փաշինյանական անբարոյականությունն ու սուտը վարակում են ոչ միայն ընթացիկ ներքաղաքական կյանքը, այլ խեղաթյուրում են պատմությունն ու ախտահարում սերունդների հիշողությունը:
Անասնաֆերմայի «հնաբնակներից» մեկի կողմից խորհրդարանի ամբիոնից այսօր տարածված խռխռոցն այս շարքից էր:
Մի «դարակազմիկ» տեսանյութ հրապարակվեց, որի բովանդակությունն այն էր, որ ԱՄՆ նախկին փոխնախագահ Ջո Բայդենը 2010 թ. աշնանը, սփյուռքահայ մի երիտասարդի հետ հանդիպման ժամանակ, ասել էր, թե «Հայաստանի նախագահն ինքն է ժամանակին հորդորել չթեժացնել իրավիճակը՝ ԱՄՆ Կոնգրեսում ճանաչելով Հայոց Ցեղասպանության բանաձևը»:
Պատկերացնու՞մ եք: ԱՄՆ նման գերտերության փոխնախագահն ասում է, որ ԱՄՆ կողմից նման ծանր որոշումը պայմանավորված է եղել ոչ թե ԱՄՆ-Թուրքիա բազմաշերտ հարաբերություններով, այլ ՀՀ նախագահի կամքով: «Պնդում», որի սպառողներին կարելի է երաշխավորված ուղեգիր տրամադրել՝ անասնաֆերմայում բնակության:
Փաշինյանական կրկեսի, ստի ու մանիպուլյացիայի աշխարհում պահանջված չէ, իհարկե, խոսելուց առաջ մտածելը, փաստերը ստուգելն ու սեփական խոսքի հանդեպ պատասխանատվությունը: Պետական շահի մասին մտածելն ինքնին հակացուցված է: Հակառակ պարագայում բնակիչներին հայտնի կլինեին հետևյալ անվիճելի հանգամանքներն ու չոր փաստերը.
Ա.) Ջո Բայդենի այդ տեսանյութը, որ միայն անասնաֆերմայի բնակիչներին կարող է թվալ, թե մի խիզախ հայ սփյուռքահայ երիտասարդ ինքնագլուխ գաղտնի տեսանկարահանել ու տարածել էր մամուլում, տարածվեց 2010 թ.
նոյեմբերի 2-ին նախատեսված ամերիկյան Կոնգրեսի ընտրություններից օրեր առաջ: Հիշեցնեմ, որ դա Կոնգրեսի առաջին ընտրություններն էին ԱՄՆ նախագահի պաշտոնում Բարաք Օբամայի ընտրությունից հետո: Իսկ Բարաք Օբաման և իր դեմոկրատական վարչակազմի մյուս ազդեցիկ դեմքերը, հիշեցնեմ, դեռ նախագահական քարոզարշավի ժամանակ ամերիկահայությանը խոստացել էին, որ Միացյալ Նահանգներն արժանի են ունենալու առաջնորդ, ով պատմական փաստերը կանվանի իրենց անուններով՝ ճանաչելով Հայոց Ցեղասպանությունը:
Ահա, 2010 թ. նոյեմբերի սկզբին նախատեսված ընտրությունների շեմին՝ Օբամայի դեմոկրատական վարչակազմը, մի «խիզախ հայ սփյուռքահայ երիտասարդի ձեռքով» ու փոխնախագահ Բայդենի մասնակցությամբ, կարելով այդ «գաղտնի» տեսանկարահանումն ու կազմակերպելով դրա արտահոսքը լրատվամիջոցներում, ՄԵԿ նպատակ էր հետապնդում՝ փորձել կրկին շահել իրենց խաբված զգացող ամերիկահայ ընտրողների քվեն Կոնգրեսի առաջիկա ընտրություններում: Օբամայի կողմից՝ Հայոց Ցեղասպանությունը ճանաչելու իր նախընտրական խոստման չկատարումը պայմանավորելով «ՀՀ նախագահի հորդորով»: Այո, ցավոք, միջազգային անցուդարձում մեծ տերություններին թույլատրելի է նաև նման բլեֆ-անբարոյականություններ: Անգամ գերտերության փոխնախագահի դերակատարմամբ:
Բ.) 2010 թ. աշնանը Ջո Բայդենի դերակատարությամբ այդ տեսանյութի տարածումից ժամեր անց, ՀՀ նախագահի աշխատակազմը հանդես եկավ հատուկ հայտարարությամբ՝ Սպիտակ Տանը և Երևանում ԱՄՆ դեսպանությանը տալով իր համաձայնությունը՝ հրապարակելու այդ օրերին տեղի ունեցած Սերժ Սարգսյան-Ջո Բայդեն երկու հեռախոսազրույցների ամբողջական ՍՂԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆԸ: Ի միջի այլոց, այդ սղագրությունները պահվում են նաև Հայաստանում, և անասնաֆերմայի բնակիչներն այսօր էլ կարող են հորդորել գերագույն գլխավոր բնակչին՝ հրապարակելու դրանք: Վստահեցնում եմ, որ բնակիչներն անակնկալի են գալու՝ այդ երկու հեռախոսազրույցներում ևս, ինպես ԱՄՆ բոլոր մակարդակի այլ պաշտոնյաների հետ այդ տարիներին տեղի ունեցած շփումներում՝ նախագահ Օբամայից մինչև պետքարտուղարության զանազան դիվանագետներ, չի եղել գեթ ՄԵԿ հանդիպում, որի ընթացքում ՀՀ նախագահ Սարգսյանը չի առաջադրել ԱՄՆ-ի կողմից Հայոց Ցեղասպանության ճանաչման կարևորությունը, այն որևէ կերպ չածանցելով ընթացող հայ-թուրքական գործընթացից:
Եթե անասնաֆերմայի բնակիչներն օբյեկտիվորեն վախենում են նման խնդրանքով դիմել իրենց գերագույն բնակչին, այդ նույն փաստերի ու սղագրությունների մեծ մասին կարող են ծանոթանալ 2023 թ. լույս տեսած նվաստիս հուշագրությունում, որի որևէ դրվագ ամերիկյան կողմը ՉԻ ՎԻՃԱՐԿԵԼ (հուշագրության թեմային վերբերող հատվածը մեկնաբանությունում):
Գ.) Արդեն իսկ մամուլում տարածվել է ՀՀ նախագահի աշխատակազմի վերոբերյալ հորդորին ի պատասխան, Երևանում ԱՄՆ դեսպանության հայտարարությունը, որով ամերիկյան կողմը հերքում էր փոխնախագահ Բայդենի այդ սկանդալային միտքը և հաստատում, որ նման հորդոր ՀՀ նախագահի կողմից երբևէ չի հնչել: ԱՄՆ դեսպանության այդ հայտարարությունը (հղումը՝ մեկնաբանությունում), այսօր էլ հասանելի է համացանցում: Անասնաֆերմայի յուրաքանչյուր բնակիչ, անկախ ստաժից, կարող է ինքնուրույն ծանոթանալ դրան:
Ու վերջում: Թեև անասնաֆերմայում նորմալ ու ընկալելի է, երբ պետության ղեկավարը փակ հանդիպումներում՝ սենյակում, վերելակում, հեռախոսազրույցի կամ առանձնազրույցի ժամանակ, կարող է գլխից մեծ կեղտեր ուտել, ինքն իր ստերի մեջ խճճվել ու տալ խոստումներ ու ասել բաներ, որոնց հրապարակման պարագայում ինքն էլ իր ղեկավարած պետությունն էլ կհայտնվեն աննախանձելի ու գերխոցելի վիճակում, անասնաֆերմայից դուրս՝ միջազգային հարաբերություններում, անհնար է գտնել ինքն իրեն ու իր ղեկավարած պետությունը հարգող որևէ ղեկավար, որ իրեն թույլ կտա նման անզգուշություն: Սերժ Սարգսյանն այդ շարքում բնավ բացառություն չէր:
Կործանարար բացառությունը մեր երկրի կառավարիչ Նիկոլն ու իր անասնաֆերման են, որ գուցե նման փաստերի ու տեսանյութերի հրապարակման վախի թելադրանքով է, որ պատրաստ են մինչև վերջին շունչը մարտնչել ընդդեմ ՀՀ պետական շահերի: Միայն, թե օտար տերերը հանկարծ չհրապարակեն այնպիսի տեղեկություններ ու փաստեր, որ իրենց համար իշխանություն ու ավելին արժենան»:
