«Ամերիաբանկը» դուքյան չէ. խորհրդավոր ու մութ ի՞նչ պատմություն կա թուրք-վրացական գործարքի հտևում

Վրացական գրանցում ունեցող խոշորագույն բանկերից մեկը համաձայնության եզրին է, որպեսզի ձեռք բերի «Ամերիաբանկի» վերահսկիչ փաթեթը։

Համացանցում տարածված տեղեկատվությանը զուգահեռ՝  հանրությանը նախապատրաստելու օպերացիա էր իրականացվում։

Ավելորդ չի լինի ասել, որ բանկային համակարգում բանկ գնելը, բանկում բաժնետեր դառնալը, նոր բանկ հիմնադրելը, հավասարապես թեթև գործեր են, ընդ որում՝ նոր բանկ ստեղծելը բավականին հեշտ է, ճիշտ է, այն  պահանջելու է որոշակի սկզբնական ծախսեր, բայց հաշվի առնելով գնորդի ֆինանսական հնարավորությունները, սկզբնական ծախսերի առջև չկանգնելը, իր հերթին նոր բանկի արտոնումը և  գործարքների սերտիֆիկացիան՝ մեծ դժվարություն չէր ներկայացնելու Հայաստանի Հանրապետության Կենտրոնական բանկում՝ հաշվի առնելով նաև տվյալ կառույցը ղեկավարող անձի քաղաքական նախասիրությունները և նրա ոչ անկախ լինելը:

Ինչո՞ւ է վրացական այդ խոշոր բանկը վերջիվերջո գնում նման խոշորագույն գործարքի, ինչո՞ւ այդ բանկը հրաժարվեց նոր բանկ ստեղծելու մտքից,  կամ էլ այդ բանկն ինչո՞ւ հրաժարվեց արդեն իսկ գոյություն ունեցող հայկական բանկային համակարգում գործող տասնյոթ բանկերից որևիցե մեկում թեկուզ վերահսկիչ բաժնետոմսերի քանակը ձեռք բերելուց:

Ակնհայտ է, որ գաղտնիքներ, չլուծված հարցեր, նաև  մութ պայմանավորվածություններ կան, որոնց  էլ ավելի դրամատիկ և  մռայլ խորհրդավորություն է հաղորդում այն հանգամանքը, որ վերջիվերջո, «Ամերիաբանկի» հիմնադիրը, անկախ նրանից,  թե նա հիմա բաժնետոմսերի որ մասն է տնօրինում, ով է իրականացնում հավատարմագրային կառավարումը,  գտնվում է  պատանդի կարգավիճակում:

 Ես կարծում եմ,  որ պատանդի կարգավիճակում գտնվող անձի սեփականության կամ նրա կողմից հավատարմագրային կառավարման հանձնված ակտիվների վաճառքը Հայաստանի Հանրապետությունում չի կարող տեղի ունենալ, քանի որ  պատանդառությունը կապված է մեր երկրի թշնամի պետության հետ։

 Մութ հարցերից մեկը նաև այն է, որ բանկը փաստացի տնօրինում է ՀՀ-ում տրված վարկային ռեսուրսների մոտ 20 և ավելի տոկոսը։

 Փաստորեն, կարող ենք  հիմնավոր  կարծել, որ առնվազն երկար ժամանա՝, գոնե կես տարի ժամկետով, «Ամերիաբանկի» նկատմամբ իրականացվել է լրջագույն ուսումնասիրություն, լրջագույն հետազոտություն, որովհետև 300 միլիոնի կարգի գումար հայկական բանկերից մեկում ներդրողները պետք է ունենան հստակ պատկերացում բանկի հաշվեկշռի, արտահաշվեկշռային հոդվածների մասին։

Արդյո՞ք այդ ակտիվները փոշիացված չեն, արդյո՞ք այդ ակտիվների գնանշումը իրական է, այդ բանկի վարկային պորտֆելը կեղծիք չէ վերջապես:

Կարելի է միայն այս նկատառումով կասկածել, որ վաճառքի թեման սկսվել է 2023 հոկտեմբերից։ Կարծում եմ՝ գործարքի հայտարարությունը դեռևս սկիզբն է, և գոնե երկրի բախտով, երկրի ճակատագրով հետաքրքրված մարդիկ պետք է իրականում հասկանան մեկ բան՝  մենք իրավունք չունենք  տարատեսակ մութ ուժերի համարլինել  մի երկիր, որտեղ կարող են կասկածելի գործարքներով, փողի լվացման ահռելի գումարներ  շրջանառվել։

Ո՞վ է երաշխավորել, որ ներդրվող գումարներն ունեն ոչ ստվերային ծագում, ո՞վ է երաշխավորել ,որ գործարքով մի նոր փաստի առջեւ չենք կանգնելու, երբ երկիրը լքում է բացառիկ թափանցիկ HSBC բանկի դուստր բանկը,  և մուտք է գործում թուրք -վրացական կապիտալը, որի  հայտարարության մեջ խորհրդավոր նոտաներ կան վաճառքի համար նախատեսված գումարների աղբյուրների մասին։

Այս մութ պատմությունը կարծես խլոցի և ռեյդերային զավթում դառնալու հատկանիշներ ունի։

Հիշեք մի բան՝  եթե որևէ բանկի ավանդատուները և հաճախորդները հրաժարվում են բանկի հետ համագործակցությունից, ապա բանկը դառնում է անապագա մի դուքյան։ Իսկ «Ամերիաբանկը» դուքյան չէ, նրա կապիտալի բարձր եկամտաբերությունը, զուտ շահույթը, որն ավելացել է ավելի քան երկու անգամ և կապիտալի համարժեքությունը  դրական լրջագույն ցուցանիշներ են, որոնք չէին կարող ներկա տերերի գլխում բանկը վաճառելու  միտք առաջացնել։

Հրայր Կամենդատյան, տնտեսագետ