Էս մի բուռ հարթավայրի վրա, ախր, եկել-լցվել-ծանրացել ենք իրար շնչի, մի պատառի վրա հազար կողմից ձեռք ենք մեկնում։ Պապերից ժառանգած երկիրներս առանց այն էլ մի բուռ բան է, մենք էլ մեր էս լեն ու բոլ, խաղաղ պայմաններում կենտրոնաձիգ ինչ որ ուժի ազդեցությամբ ավելի ենք սեղմվում, խտանում ենք, որ դառնանք ի՞նչ․․․ ադամանդ։ Խելքներիս տիրություն անենք․ շատ սեղմվելով խեղդվում, շնչակտուր ենք լինում, շագրենի կաշու նման փոքրանում ենք։ Տեսեք թե ինչ բառ է գործածության մեջ մտել, ծայրամասային գյուղ․․․ ծայրամասային գյուղ կարող է ունենալ Ռուսաստանը ունենալ, Ղազախստանն ու Ուկրանիան կարող են ունենալ՝ մարմինը կորցրած սրտի նման, սրտի չափ երկիր ենք, սրտի ծայրամասը ո՞րն է․ որտեղից էլ վնասվի՝ մահացու է․․․
Մեր երկիրը լեռնային է, ու շատ բանով լեռներին ենք պարտական, որ բարբարոսների ատամը հազարամյակներ շարունակ մեզ չկտրեց։ Այսօր, քառասունամյա այս խաղաղությամբ դանթած ՝ ասեմ, թե շփացած մեզ պահած, պահպանած լեռները։ Լեռները ու գալիք բարդ ժամանակը մեզ կներե՞ն, ի՞նչ պատասխան ենք տալու սերունդներին․․․
Այս հարցը Փայլոն չի տալիս, ես եմ տալիս։ Փայլոն այս հարցի կենդանի, փայլուն պատասխանն է, ձին հեծած, յափնջին ուսած, հրացանը ձեռքին, անասունն առաջն արած՝ տիրություն է անում մեր սարերին։ Երանի Փայլոյի նման տղերքը շատ լինեին, պորտֆելներն առաջ չիջնեին շրջկենտրոններ ու քաղաք, ոտանավորություններ չգրեին, տրանվայ ու տրոլեբուս չվարեին, թերթ ու պաղպաղակ չծախեին, կյանքները չմաշեին բնակարաններում ու այլազան հերթերում։ Մնային՝ Սիսիանից մինչև Ամասիա, իրենց սարերին տիրություն անեին։ Եվ լեռներն էլ ծառա կունենային։ Եվ իրենք էլ հանձինս լեռների, իրենց գլխին տեր կունանային։ Եվ դեմք ու նկարագիր կպաշտպանեին, հարկ եղած դեպքում ՀԱՅՐԵՆԻՔ կպաշտպանեին․․․
Հատված Վազգեն Սարգսյանի «Փայլոն» պատմվածքից
Այսօր գիրք նվիրելու օրն է: Ճանաչենք Վազգեն Սարգսյանին նաև որպես տաղանդավոր գրող…
