8-րդ գումարման Ազգային Ժողովը շուրջ 10 օր է սկսել է իր աշխատանքները, սակայն մինչ օրս ԱԺ մշտական հանձնաժողովների նախագահների և փոխնախագահների ընտրությունները ավարտված չեն: Ավելորդ եմ համարում մեկ անգամ ևս նշել, թե ինչպիսի հսկայական նշանակություն ունեն այդ հանձնաժողովները խորհրդարանական կառավարման երկրում: Այդ մասին շատ է խոսվել և ես չեմ ցանկանում ավելորդ անգամ կանգ առնել այդ խնդրի վրա: Ուղղակի կհորդորեմ խորհրդարան անցած ուժերի քաղաքական ղեկավարներին զսպել իրենց պատգամավորներին, թայմ աութ վերցնել և լծվել երկիրը զարգացնելու աշխատանքին՝ արագ ավարտելով հանձնաժողովների նախագահների ընտրությունը:
Հիմա ցանկանում եմ անդրադառնալ ԱԺ Տարածաշրջանային և եվրասիական ինտեգրման հարցերի մշտական հանձնաժողովին և այն խնդիրներին, որոնց անպայման պետք է անդրադառնա հանձնաժողովի ապագա նախագահը.
1. Զարգացնել և ակտիվացնել համագործակցությունը ԵԱՏՄ անդամ պետությունների խորհրդարանների պրոֆիլային հանձնաժողովների միջև: Նշեմ, որ առայժմ նման հանձնաժողով կա միայն ՀՀ ԱԺ-ում և ՌԴ Պետական Դումայում: Պետք է աշխատանք տանել մյուս պետությունների խորհրդարաններում ևս նման հանձնաժողովներ ստեղծելու ուղղությամբ՝ այդ ճանապարհին ակտիվ համագործակցելով նաև ՀՀ ԱԳՆ-ի և ԱԺ Արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի հետ: Նշեմ, որ հանձնաժողովների միջև համագործակցության փորձ արդեն իսկ գոյություն ունի: 2019թ. փետրվարին ՌԴ Պետական Դումայի ԱՊՀ հարցերի, եվրասիական ինտեգրացիայի և հայրենակիցների հարցերով կոմիտեի նախագահ պարոն Կալաշնիկովը այցելեց Հայաստան, որի ընթացքում ձեռք բերվեց պայմանավորվածություն և արդեն սեպտեմբերին ստորագրվեց համագործակցության հուշագիր Կոմիտեի և ԱԺ Տարածաշրջանային և եվրասիական ինտեգրման հարցերի մշտական հանձնաժողովի միջև: Որպես այդ հուշագրի ստեղծման աշխատանքներին անմիջական մասնակցություն ունեցած մարդ նշեմ, որ այն բավականին արդյունավետ համագործակցության հիմք դարձավ երկու հանձնաժողովների միջև: Օրինակ մեր հայրենակիցների համար մեծ նշանակություն ունեցող Վերին Լարսի խնդրի քննարկման համար Վլադիկավկազում կազմակերպվեց 2 հանձնաժողովների արտագնա նիստ, որի արդյունքում Կոմիտեն դիմեց ՌԴ կառավարությանը և որոշում կայացվեց շուրջ 2 միլիարդ ռուբլի հատկացնել Վերին Լարսի անցակետի թողունակության բարձրացման համար: Աշխատանքներն ընթացքի մեջ են և նոր նախագահը պետք է իր հսկողության տակ պահի այդ խնդիրը: Հաջորդ կարևոր հարցը, որը առաջ է քաշվել 2 հանձնաժողովների գծով, դա ՌԴ-ում մեր քաղաքացիների վարորդական վկայականների հարցն է: ՌԴ գործող օրենսդրությամբ ՀՀ քաղաքացիները ազգային վարորդական վկայականներով իրավունք չունեն ձեռնարկատիրական գործունեությամբ զբաղվել՝ վարելով տաքսի կամ այլ փոխադրամիջոց: ՌԴ Ներքին գործերի նախարարությունը այս հարցը կարգավորելու համար համապատասխան օրենսդրական նախաձեռնությամբ է հանդես եկել և այս հարցը արդեն անցել է հանրային լսումների փուլը: Պետք է հետևողական լինել, որ այն օրենքի ուժ ստանա:
2. Քայլեր ձեռնարկել ԵԱՏՄ ազգային օրենսդրությունների համապատասխանեցման ուղղությամբ, ինչպես նաև պարբերաբար խորհրդակցություններ հրավիրել տարբեր գերատեսչությունների մասնակցությամբ՝ ԵԱՏՄ տարածքում առկա արգելքների և սահմանափակումների վերացման ուղղությամբ, որոնք ուղղակի կարող են հակասել ՀՀ տնտեսական շահերին: Այդ արգելքների և սահմանափակումների ցանկը պարբերաբար թարմացվում է Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի կայքում:
3. Պետք է հանձնարարել հանձնաժողովի փորձագետներին ամենօրյա ռեժիմով հետևել ԵՏՀ լուրերին: ԵՏՀ համապատասխան գերատեսչությունները պարբերաբար որոշումներ են կայացնում, կապված օրինակ ԵԱՏՄ տարածքում արբանյակների համատեղ արտադրության, գյուղատնտեսական համատեղ ծրագրերի վարկավորման կամ COVID-19 պայմաններում 3-րդ երկրներից ներկրվող համապատասխան բժշկական սարքավորումների կամ պարենի նկատմամբ 3 կամ 6 ամիս 0 տոկոս տոկոսադրույք կիրառելու հետ կապված: Նման որոշումների պարագայում պետք է օպերատիվ կերպով հրավիրել հանձնաժողովի նիստ՝ պատասխանատու գերատեսչությունների ներկայացուցիչների մասնակցությամբ:
Սա խնդիրների այն ոչ բոլոր ցանկն է, որը պետք է լինի նորանշանակ նախագահի օրակարգում: Սրան գումարած Վրաստանի և Իրանի պառլամենտների համապատասխան հանձնաժողովների հետ օպերատիվ կապը, որը հեշտ չի տրվելու: Ամփոփելով ցանկանում եմ հաջողություններ մաղթել հանձնաժողովի ապագա նախագահին: Այս և ոչ միայն խնդիրների կարգավորումը անկասկած իր նպաստը կբերի մեր պետության զարգացմանը:
Գրիգոր Բալասանյան
ԱԺ տարածաշրջանային և եվրասիական ինտեգրման հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախկին փորձագետ,
պատմական գիտությունների թեկնածու, ԵՊՀ դոցենտ
