Երեքշաբթի, Հուլիսի 15, 2025
Ազգ
Wildberries
Wildberries-ը նվազեցնում է միջնորդավճարը այն վաճառողների համար, ովքեր ապահովում են արագ առաքում մինչև գնորդ
  • Նորություններ
    • Պաշտոնական
    • Տեղական
    • Միջազգային
    • Տնտեսական
    • Տարածաշրջանային
    • Սոցիալական
    • Մշակութային
    • Հոգևոր
    • Իրավունք
    • ՌԱԿ մամուլ
  • Վերլուծություն
    • Քաղաքականություն
    • Տնտեսական
    • Հրապարակախոսություն
  • Մշակույթ
    • Ազգային
    • Կերպարվեստ
    • ToTo
    • Երաժշտություն
      • Դասական
      • Պոպ
      • Ջազ
      • Ռոք
  • ՌԱԿ մամուլ
  • «ԱԶԳ» Շաբաթաթերթ
    • Հոդվածներ
    • «ԱԶԳ» շաբաթաթերթ, տպագիր
    • Տպագիր արխիվ 1991-2025
    • Արխիվ
  • Տեսադարան
  • Մամուլ
  • Մեր հեղինակները
Ոչինչ չի գտնվել
Տեսնել բոլոր արդյունքները
Ազգ
Ոչինչ չի գտնվել
Տեսնել բոլոր արդյունքները

«Իոսիֆ Բրոդսկին Նոբելյան մրցանակակիր է, սակայն դեռ դասագիրք չի մտնում». Երվանդ Տեր-Խաչատրյան

30/07/2020
- Վերլուծություն
Կիսվել ՖեյսբուքումԿիսվել ԹվիթերումՈւղարկել Տելեգրամով

Հայ  գրականության դասավանդման, կրթական չափորոշիչներում տեղ գտած նորամուծությունների մասին մամուլում եւ սոցիալական ցանցերում շարունակում են իրենց տեսակետները ներկայացնել գրականագետները, գրողներն ու տարբեր անհատ օգտատերեր:

Ի?նչը պետք է փոխել եւ ինչպե՞ս:

Գրականագետ Երվանդ Տեր- Խաչատրյանը մեզ հետ զրույցում նշեց, որ մոտ երեք տասնամյակ է, ինչ մեր դասագրքերն ավերում են:

«Մեր դասագրքերից տարբեր պատճառաբանություններով տարիների ընթացքում հանվել են դասական հեղինակներ: Հանվել են հայ  գրականության ընտիր հատվածներ: Դրանց փոխարեն դասագրքերում հայտնվել են գրություններ, որոնց դժվար է բանաստեղծություն, պատմվածք կոչելը, եւ որոնք ոչ միայն գրական հայերեն չեն, այլեւ գեղագիտական, գրական ճաշակին են դեմ: Օրինակ՝ տասնյակ տարիներ  հայ գրականության ծրագրով դասավանդվել է  Վահան Միրաքյանի «Լալվարի որսը» պոեմի մի շատ գեղեցիկ հատվածը: Հայկական մի չքնաղ բնանկար, Հայաստանի հեքիաթային պատկեր, հայրենասիրություն՝ առանց ոգեկոչումենրի, պոետական փայլուն բնանկար: Մենք բոլորս սովորել ենք 3-4-րդ դասարաններում, եւ իմ սերնդի մարդիկ անգիր գիտեն այն: Հանում են այդ հատվածը, տեղը դնում են մի զառանցանք, իբրեւ թե մոդեռն մի բանաստեղծություն, որը ոչինչ չի ասում: Պատճառաբանում են, թե երեխաները չեն հասկանում բարդ բանաստեղծությունը: Ես կարող եմ ասել, որ երեխաները շատ ավելի խելոք են եւ ավելի շատ բան են հասկանում: Իմ փոքրիկ թոռնիկը զարմանում է, որ ես չեմ կարողանում հեռախոսով նամակ գրել: Նրանց ուղեղն ավելի լավ է աշխատում, քան՝ իմ սերնդինը: Այդ ինչպե՞ս է, որ մենք ընկալում էինք Խորենացուն, Նարեկացուն, Խաչատուր Աբովյանին, մյուսներին, իսկ ժամանակակից երեխան չի կարող հասկանալ նրանց: Եթե մեր լեզուն մեր գրական տեքստերի մեջ, Պռոշյանի, Աբովյանի ստեղծագործություններում, արտահայտվում է բարբառով, ապա բարբառը հայոց լեզու է: Բարբառն ավելի հարուստ է, քան մեր գրական լեզուն, որը հազիվ 150 տարվա պատմություն ունի: Ես կազմել եմ 500 էջանոց  «Հայկական մանկական բանաստեղծության անթոլոգիա»:  Ես թերթել եմ արեւմտահայ մանկական գրական հանդեսները՝ սկսած 1885 թվականից, արեւելահայ մանկական բոլոր հանդեսները, «Պիոներ կանչն»՝ առաջին օրվանից, «Պիոներ» ամսագիրն՝ առաջին օրվանից, որպեսզի այդ ժողովածուն կազմեմ: Այսինքն՝ ես վերացական չեմ խոսում: Բայց մենք հիմա այնպիսի երեւույթի դեմ ենք կանգնած, որի դեմ ոչինչ չենք կարող անել: Շիլլերն ասում է՝ «Տգիտության դեմ անզոր են անգամ աստվածները»: Ես չգիտեմ, թե այսօր հայ գրականությունը ոչ պետքական համարողներից քանիսը գիտի մանկական բանաստեղծություն: Լավ կլիներ, որ տեսնեինք, թե այդ մարդիկ հայերեն գրագետ թելադրություն գրել գիտե՞ն, թե՞ ոչ: Սա ինձ համար ողբերգություն է: Դասագրքերի հարցը մեկ օրում չեն լուծում: Թումանյանն ու Շանթն էին դասագրքեր կազմում: Այն դասագրքերը, որոնցով մարդիկ տասնյակ տարիներ սովորում էին, մշակվել են: Այնտեղ, իհարկե, ավելորդ բաներ կային ընկեր Լենինի, ընկեր Ստալինի մասին: Եթե դրանք հանում էինք,  մնում էր մաքուր գրականությունը: Այսօր անգետ մարդիկ ավերում են եղածը: Իսկ վաղն իրենք չքմեղանալու են, ինչպես 37 թ. եկեղեցին քանդողները, մարդկանց գնդակահարողները, որոնք ասում էին՝ ժամանակն այդպիսին էր: 90-ականներին մի մարդ, որը Րաֆֆուն հայհոյում էր հեռուստատեսությամբ, թե նրա կերտած կերպարը՝ Սամվելը, սպանել է իր հորը, կրթության նախարար էր: Ուրեմն՝ բոլորը հիմար են, որ մեծագույն գրող են համարում Տուրգենեւին, որի «Տարաս- Բուլբա» վիպակում հայրը սպանում է սեփական որդուն: Կամ՝ Վ. Հյուգոյի «93 թվականը» վեպի հերոսն է իր հոգեզավակին մահվան դատապարտում»,- ասում է գրականագետը:

Մեր հարցին, թե ինչ չափանիշներով պետք է ընտրել ժամանակակից հայ գրողներին, երբ չկան նրանց ստեղծագործություններին վերաբերող անաչառ քննադատություններ, Երվանդ Տեր-Խաչատրյանն արձագանքեց. «Ժամանակակից գրողները պետք է արժեւորվեն իբրեւ գեղարվեստական գրականություն ստեղծողներ, որպեսզի իրավունք ունենան դասագիրք մտնելու: Ցույց տվեք մի վերլուծական աշխատություն, որում ժամանակակից գրողների ստեղծագործությունները վերլուծության են ենթարկվել, եւ ապացուցված է, որ դրանք արժեք են ներկայացնում: Իոսիֆ Բրոդսկին վախճանվել է 1996թ., Նոբելյան եւ այլ մրցանակների դափնեկիր է, բայց նա դեռ դասագիրք չի մտնում: Ժամանակը դեռ պետք է արժեւորի նրան: Իսկ ժամանակակից գրողների մեջ կան մարդիկ, որոնց ես դասավանդել եմ, եւ նրանք հայերեն գրագետ նախադասություն չէին կարողանում գրել: Մինչդեռ՝ գրողը լեզվի մարգարեն է: Իսկ հայոց լեզվի գրական արտահայտությունը Բակունցի, Տերյանի, Չարենցի գրականությունն է»:

Թագուհի Հակոբյան

ShareTweetShare
Նախորդ գրառումը

Արծրուն Ավագյանը՝ «կրկնուսույցների խռովության» եւ բանասիրականի տեղերը կրճատելու մասին (Առավոտ)

Հաջորդ գրառումը

USAID Armenia-ն գնահատել է հայաստանյան հանքարդյունաբերության ոլորտը

Համանման Հոդվածներ

Հրապարակախոսություն

Երկու դեպք, միևնույն սկզբունք, բայց ՄԻՊ-ի կողմից՝ երկակի չափանիշ

14/07/2025
Հրապարակախոսություն

Մի բան անկասկած է՝ Փաշինյանի և ԵՄ ղեկավարների խոսակցության առանցքում լինելու է հաղորդուղիների հարցը. Հակոբ Բադալյան

14/07/2025
Հրապարակախոսություն

Տեսանյութ. Ահազանգ. Թաքցնում են՝ որ հիվանդանոց են տարել կալանավորված մորն իր 8 ամսական երեխայի հետ

13/07/2025
ԿԱՐԵՎՈՐԸ

ԼՂ հայ բնակչության լռությամբ արձագանքելը խաթարում է միջազգային իրավունքի հիմքերը և վտանգավոր նախադեպ է ստեղծում  աշխարհում. Օսկանյան

12/07/2025
Հաջորդ գրառումը

USAID Armenia-ն գնահատել է հայաստանյան հանքարդյունաբերության ոլորտը

Արխիվ

Երկ Երք Չրք Հնգ Ուր Շբթ Կիր
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031  

Վերջին լուրեր

Նորություններ

Նոր էջ է բացվում, բայց Հայաստանի վիլայեթացման. Էդուարդ Շարմազանով

15/07/2025

Քաղաքական գործիչ Էդուարդ Շարմազանովը գրում է. «Մակրոնի կողմից Նիկոլին քաջալերելը շատ ծանր է նստում Հայաստանի ու հայ ժողովրդի վրա։ 2022-ի...

ԿարդալDetails

Քաղաքական դաշտը կրկին զտվում է. պատեհապաշտները տարանջատվում են նվիրյալներից, թուլամորթները՝ պայքարողներից. Հրանտ Մելիք-Շահնազարյան

14/07/2025

Կասկած չունեմ, որ առաջիկայում «միջանցքի» թեմայով կլինեն նոր զարգացումներ. Վարուժան Գեղամյան

14/07/2025

ԱՄՆ-ն ու ՆԱՏՕ-ն Ուկրաինային զենք կմատակարարեն՝ Եվրոպայի հաշվին

14/07/2025

Միացյալ Նահանգները առաջարկել է 100 տարով  վերահսկել Զանգեզուրի միջանցքը. դեսպան

14/07/2025
logo-white1
“Վահան Թեքեյան” Սոցիալ-Մշակութային Հիմնադրամ
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են։ Կայքի նյութերը տարածելիս հղումը կայքին պարտադիր է։

©2024 «ԱԶԳ» վերլուծական

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Ոչինչ չի գտնվել
Տեսնել բոլոր արդյունքները
  • Նորություններ
    • Պաշտոնական
    • Տեղական
    • Միջազգային
    • Տնտեսական
    • Տարածաշրջանային
    • Սոցիալական
    • Մշակութային
    • Հոգևոր
    • Իրավունք
    • ՌԱԿ մամուլ
  • Վերլուծություն
    • Քաղաքականություն
    • Տնտեսական
    • Հրապարակախոսություն
  • Մշակույթ
    • Ազգային
    • Կերպարվեստ
    • ToTo
    • Երաժշտություն
      • Դասական
      • Պոպ
      • Ջազ
      • Ռոք
  • ՌԱԿ մամուլ
  • «ԱԶԳ» Շաբաթաթերթ
    • Հոդվածներ
    • «ԱԶԳ» շաբաթաթերթ, տպագիր
    • Տպագիր արխիվ 1991-2025
    • Արխիվ
  • Տեսադարան
  • Մամուլ
  • Մեր հեղինակները

© 2025 «ԱԶԳ» վերլուծական