Զարմանալի բան
Զարմանքը մարդու առօրյայի մաս կազմող զգացողություն է, որի պատճառ կարող է դառնալ մարդու համար անսովոր ու անհասկանալի երեւույթից ստացած տպավորությունը՝ ինչ-որ մեկի անսպասելի արարքը, տրամաբանության սահմանների մեջ չտեղավորվող հայտարարությունը, առաջին տպավորությամբ՝ բնության օրենքներին հակասող երեւույթը, եւ այլն:
Զարմանքը հոմանիշներ չունի, բայց «ապշել» եւ «ցնցվել» բայերը դրա գերադրական աստիճաններն են, որոնք ունեն հետեւանքներ: Այդ պատճառով էլ ցնցող հայտարարություն անելուց, կամ ապշեցուցիչ բացահայտման մասին տեղեկություն փոխանցելուց առաջ, խորհուրդ է տրվում պինդ բռնվել աթոռին:
Զարմանալու հետեւանքները տարբեր են լինում: Երբեմն զարմանքից մարդու բերանն է բաց մնում, երբեմն մարդ աչքերն է չռում, կամ ինքնաբերաբար՝ խաչակնքում: Մեկ-մեկ էլ մարդ զարմանքից քար է կտրում, կամ մազերը բիզ-բիզ կանգնում: Լինում են դեպքեր, երբ զարմանքը քեզ հունից դուրս է բերում: Իսկ հունից դուրս գալու հետեւանքներն արդեն անկանխատեսելի են:
Մարդկանց բարի մղումներով զարմացնելու համար, դեռեւս անհիշելի ժամանակներից ստեղծվել է հատուկ մասնագիտություն, որը կոչվում է աճպարարություն: Աճպարարական մանիպուլյացիաներին տիրապետում են նաեւ քաղաքական դաշտում գործունեություն ծավալող որոշ անհատներ, որոնք մարդկանց ցնցելու աստիճան զարմանք են պատճառում իրենց թե՛ վարքագծով, թե՛ արտահայտություններով:
Բայց լինում են նաեւ ժամանակներ, երբ խելամտության սահմանները հատող հայտարարությունները, անտրամաբանական նշանակումները, իշխանության վարքագիծն ու այդ վարքագծի նկատմամբ ներխորհրդարանական ու արտախորհրդրանական ընդդիմության անհամաչափ արձագանքներն այլեւս պատճառ չեն դառնում, որ մեր բերանը բաց մնա, մազերը բիզ-բիզ կանգնի, կամ մարդկանց հունից հանող անկանխատեսելի հետեւանքներով հղի արտառոց դեպք տեղի ունենա:
Կզարմանա՞ք, եթե ասեմ, որ հիմա մենք նման ժամանակներում ենք ապրում: Բնականաբար՝ ո՛չ, չե՛ք զարմանա:
ԳՐԻԳՈՐ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ
