Հաջորդ տարի կհնչի Տիգրան Մանսուրյանի նոր պրեմիերանՙ գրված հատուկ Բռնո ֆիլհարմոնիկի համար
Հայաստանը երաժշտական գերտերություն է, եւ դրա համար ենք մենք ցանկացել «Մորավյան աշուն» երաժշտական 51-րդ փառատոնում անցկացնել Հայկական օրեր: Այս մասին հայտնեց փառատոնի գլխավոր կազմակերպիչ, Բռնոյի ֆիլհարմոնիայի տնօրեն Մարիե Կուչերովան : Եվ չնայած այն հանգամանքին, որ Հայաստանի ներկա իշխանությունները փակել են մշակույթի նախարարությունը, օտարները հայկական մշակույթն ու երաժշտական ժառանգությունը համարում են Հայաստանի գլխավոր այցեքարտը:
Դրա եւս մեկ վկայությունն էր հոկտեմբերի 17-ին Բռնո քաղաքում Հայաստանի ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի անմոռանալի ելույթըՙ մաեստրո Էդուարդ Թոփչյանի փայլուն ղեկավարությամբ: Դեռեւս մեկ շաբաթ առաջ փառատոնի շրջանակներում ելույթ էր ունեցել նաեւ «Նաղաշ» անսամբլը եւ ցուցադրվել էր հայ երաժշտությանը նվիրված ֆիլմ, հնչել էր ամերիկահայ հայտնի կոմպոզիտոր Ալան Հովհաննեսի երաժշտությունը:
Փառատոնի փակման ծրագիրը առաջարկվել էր կազմակերպիչների կողմիցՙ Մանսուրյան, Տերտերյան, Խաչատրյան: Համերգային ծրագրի առաջին մասում հնչեց Տիգրան Մանսուրյանի ալտի առաջին կոնցերտից «…and then I was in time again» հատվածը, որը նվագախմբի լարային բաժնի երաժիշտների հետ վարպետորեն կատարեց հայտնի ալտահար Լուկա Ռանիերին : Ավետ Տերտերյանի Երրորդ սիմֆոնիան Հայաստանի ֆիլհարմոնիկը կատարեց ազդեցիկ եւ ստիպեց այդ դժվարամարս ստեղծագործությունը ունկնդրել մինչեւ վերջՙ քար լռության պայմաններում: Երկրորդ մասում հայ երաժիշտները Մաեստրո Թոփչյանի հմուտ ղեկավարությամբ կարողացան ցույց տալ խաչատրյանական Երկրորդ սիմֆոնիայի ողջ հզորությունն ու հայկական դասական երաժշտության հմայքը: Դահլիճը հոտընկայս ծափահարեց հայկական նվագախմբին, որին ի պատասխան Էդուարդ Թոփչյանը իբրեւ անակնկալ բեմ հրավիրեց Երեւանի օպերային թատրոնի երիտասարդ կատարողներ սոպրանո Ջուլիանա Գրիգորյանին եւ տենոր Տիգրան Հակոբյանին , որոնք կատարեցին Դվորժակի Ջրահարսի եւ Մասկանիի Տուրիդայի դերերգերից արիաներ:
Մարիե Կուչերովան մեզ հետ զրույցում հայտնեց, որ շատ ուրախ էր փառատոնի հայկական ուղղության համար, եւ քանի որ «Մորավյան աշունը» հայտնի է իբրեւ բարդ փառատոն, նաեւ հայ կոմպոզիտորների գործերը ընտրվել էին այդ չափանիշով եւ իրենց հաջողվեց ներկայացնել հայկական երաժշտությունն իր բոլոր գույներով: Նրա կարծիքով, թե՛ «Նաղաշի» ներկայացրած ֆոլկ երաժշտությունը, թե գերմանական ֆիլմըՙ ժամանակակից հայ երաժշտության մասին, ակուստիկ ձայնագրությունը եւ Ալան Հովհաննեսի գործի կատարումը շատ հետաքրքրական էին: Իսկ գագաթնակետը Հայաստանի ֆիլհարմոնիկի ելույթն էր: «Մենք ոչ թե հանրամատեչելի, այլ բարդ փառատոն ենք, եւ մեր հանդիսատեսը սովոր է ունկնդրել բարդ գործեր եւ գալիս է հատուկ նման գործեր լսելու համար: Այս ստեղծագործությունները ոչ ոք չէր լսել եւ բոլորը պրեմիերա էին Բռնոյի երաժշտասեր հանդիսատեսի համար: Բայց մեր հանդիսատեսը բաց է եւ դրա վկայությունն էին նաեւ բուռն ծափահարությունները: Երբ մենք հայտարարեցինք, որ Հայաստանը ներկայացվելու է այս փառատոնին, բոլորը մեծ հետաքրքրությամբ սպասում էին»,- ասաց նա:
Փառատոնի դրամատուրգ Վիտեժսլավ Միկեշի կարծիքով, հայկական օրերը կարելի է հաջողված համարել, եւ ինքը շատ ուրախ է, քանի որ ներկայացրել են հայկական երաժշտության բազմաժանրությունը, ոչ միայն դասականն ու ֆոլկլորը, այլեւ ֆիլմերի միջոցով նաեւ այլ ուղղությունները: Հաջորդ տարի ամռանը կներկայացնեն Տիգրան Մանսուրյանի նոր ստեղածագործությունը, որն անվանի կոմպոզիտորը գրում է հատուկ Բռնոյի ֆիլհարմոնիայի համար: «Ես հայկական մշակույթի նկատմամբ հատուկ վերաբերմունք ունեմ, եւ այսօր էլ հանդիսատեսը ապացուցեց, որ սա ոչ թե քաղաքական ինչ-որ ակցիա է, այլ հայկական երաժշտության խորությունը զգալու պահանջ»,- ասաց նա:
Հայաստանի ֆիլհարմոնիկը 15 տարի առաջ արդեն ելույթ էր ունեցել այս փառատոնում:
Դիրիժոր Էդուարդ Թոփչյանի ասելով.«Այստեղ նվագելը մեծ պատասխանատվություն է, քանի որ ունկնդիրը շատ բանիմաց է: Ծրագիրը ընտրվել էր փառատոնի կողմիցՙ ծանր հայկական ծրագիր էր: Խաչատրյանի Երկորդ սիմֆոնիան ոչ միայն փառահեղ ստեղծագործություն է, այլեւ դոկումենտ է մեր ժողովրդի համար, համաշխարհային լեզվով մարդկանց հետ խոսելու համար: Իհարկե, իմ տարիների երազանքն էր, որ մեր նվագախումբը լինի համաշխարհային բարձր մակարդակի նվագախումբ, եւ կարող եմ ասել, որ վերջին հինգ տարիներին այն բավականին աճել է: Այդ ուղղությամբ աշխատում ենք, չեմ ուզում ես ինքս մեզ գնահատական տալ, բայց այդ ճանապարհին հաջողություններ ունենք»:
Փառատոնային վերջին օրվա համերգին իբրեւ ունկնդիր ներկա էր համաշխարհային օպերային աստղ, Հայաստանի ժողովրդական արտիստ, Երեւանի կոնսերվատորիայի օպերային ստուդիայի գեղարվեստական ղեկավար Հասմիկ Պապյանը , որը սիրով կիսեց իր տպավորությունները. «Այս համերգը շատ մեծ լույս էր այս մղձավանջի մեջ: Եվ հատկապես ծրագիրըՙ Մանսուրյան, Տերտերյան, Խաչատրյանՙ հույս է տալիս, որ դեռ մենք կանք, լինելու ենք: Իհարկե, շատ հարցեր են նաեւ առաջանում: Մենք այսօ՛ր չունեցանք այս արվեստը, այս երաժշտությունը, այս մշակույթը: Հիմա մեզ այնքան են խեղճացրել ամեն ձեւով, որ ստիպված կառչում ենք այս փրփուրներից: Իհարկե, շատ-շատ տպավորված եմ ունկնդրի արձագանքից: Այդպիսի լուռ դահլիճՙ միակ բանը, որ այժմ Հայաստանում կարոտում եմ, Եվրոպայի լուռ դահլիճներն են»:
Չեխիայում Հայաստանի դեսպան Աշոտ Հովակիմյանը , որի հովանու ներքո անցկացվեցին Հայկական օրերը, շատ բարձր է գնահատում «Մորավյան աշուն» փառատոնի անցկացումը: Դեսպանը մի անգամ եւս հիշեցրեց, որ փառատոնի կազմակերպիչները հայկական օրերի անցկացումը համարում են նաեւ համերաշխության դրսեւորում առ Հայաստան: Թե՛ նախորդ օրերի կատարումները, եւ թե՛ այսօրվա ֆիլհարմոնիկի փառահեղ ելույթը նման էր մի հրաշքի, որին մենք ականատես եղանք»,-եզրափակեց դեսպանը:
Ի դեպ, հայ անվանի երաժիշտների ելույթներն այդպիսով չավարտվեցին: Հաջորդ օրը Պրահայի Ռուդոլֆինում համերգասրահում Բրամսի ջութակի կոնցերտի կատարմամբ անկրկնելի ելույթ ունեցավ հանրահայտ ջութակահար Սերգեյ Խաչատրյանը , իսկ հոկտեմբերի 23-ին Պրահայի կոնսերվատորիայի դահլիճում ելույթ կունենա հայտնի ջազային դաշնակահար Տիգրան Համասյանը : Դրանց նախորդել էր անվանի հայ թավջութակահար Նարեկ Հախնազարյանի ելույթը Պրահայում, եւ դիրիժոր Վահան Մարտիրոսյանի ելույթը «Դվորժակի Պրահա» փառատոնում:
Մեկ ամիս շարունակ հայ անվանի երաժիշտները իրենց հայկական շքեղ գույներն ավելացրեցին երաժշտական Չեխիայի ներկապնակում:
