Զրույցը վարեցՙ ԳՈՀԱՐ ԲՈՏՈՅԱՆԸ, ՌԴ-ում «Ազգ»-ի հատուկ թղթակից
Ռուսաստանի Հայերի միության եւ Հայերի համաշխարհային կոնգրեսի նախագահ, ՌԴ նախագահին կից միջազգային հարաբերությունների հարցով խորհրդի անդամ, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի բարի կամքի դեսպան Արա Աբրահամյանը Ռուսաստանում երկու անգամՙ 2001 եւ 2003 թվականներին, արժանացել է «Տարվա մարդ» կոչմանը: 2000 թվականին նրա կողմից հիմնադրված «Ռուսաստանի հայերի միություն» համառուսաստանյան հասարակական կազմակերպությունն ակտիվ գործունեություն է ծավալել ՌԴ-ում բնակվող հայերի համախմբման, տարածաշրջանում ազգամիջյան հարաբերությունների ներդաշնակ զարգացման, փոխադարձ հարգանքի, բարիդրացիության եւ հանդուրժողականության սկզբունքների խթանման, խաղաղության հաստատման ու բարեկամության ամրապնդման ուղղությամբ:
«Խաղաղության դեսպան» պատվավոր կոչմանն արժանացած, Հայ Առաքելական եկեղեցու «Ս. Գրիգոր Լուսավորիչ» եւ Ֆրանսիայի «Պատվո լեգեոն» շքանշանների դափնեկիր Արա Աբրահամյանը շուրջ մեկ ամիս առաջ հայտարարեց, որ ակտիվ մասնակցություն է ունենալու Հայաստանում հունիսի 20-ին տեղի ունենալիք արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններին:
Օրերս Արա Աբրահամյանը կժամանի Հայաստան, իսկ մինչ այդ մեր թղթակիցը Մոսկվայում հանդիպեց նրան եւ խնդրեց պատասխանել մի քանի հարցերի:
– Պարոն Աբրահամյան, մամուլից արդեն տեղյակ ենք ձեր որոշման մասին: Ասացեք խնդրեմ, դուք ընտրություններին մասնակցելու եք որպես վարչապետի թեկնածո՞ւ, իսկ եթե ոչ, ապա ո՞ւմ եք աջակցելու, կա՞ այդպիսի մարդ, որին կաջակցեք:
– Ես անպայման մասնակցելու եմ ընտրություններին, իսկ թե ի՞նչ ձեւաչափովՙ պարզաբանեմ. եթե տեսնեմ, որ վարչապետի արժանի հավակնորդ է հայտ ներկայացրել, որը հավատ է ներշնչում, պատրաստ է եւ կարող է մեր երկիրը դուրս բերել խորը ճգնաժամից, որն ի վիճակի է դիվանագիտական խելացի քայլերով մեր երկրի երեսից մաքրելու պարտության խարանն ու միասնականության գաղափարի շուրջ համախմբելու մեր ժողովրդին, ապա ես կկանգնեմ այդ թեկնածուի կողքին եւ իմ բոլոր կապերն օգտագործելովՙ ամեն կերպ կաջակցեմ եւ կսատարեմ նրան: Իսկ եթե ոչՙ ապա կառաջադրեմ իմ թեկնածությունը եւ մեր ժողովրդին կներկայացնեմ իմ առաջնահերթ քայլերի եւ անելիքների ծրագիրը, որն արդեն կազմել եմ:
Առիթից օգտվելովՙ կոչ եմ անում ամբողջ աշխարհի հայությանը, մեր բազմամիլիոնանոց սփյուռքին, որպեսզի մասնակցեն ընտրություններին: Ճիշտ է, նրանք չեն կարող քվեարկել, բայց կարող են իրենց խոսքով, հայտարարությամբ հանդես գալ, կոչ անել հայաստանյան ընտրազանգվածին, որպեսզի ճիշտ ընտրություն կատարի, քվեարկի արժանավորի օգտին եւ պատահական մարդ չընտրվի, որ հերթական անգամ գա իշխանության եւ վերջնականապես կործանի մեր պետությունը: Շատ կարեւոր է, որ քվեարկության ձայնի իրավունք ունեցող քաղաքացիներն անպայման ներկայանան ընտրատեղամասեր եւ քվեարկեն, որովհետեւ նրանց մեկ ձայնը կարող է սեփական երեխայի կյանքը, ապագան փրկել, իրենց տնտեսական խնդիրները լուծել, կյանքի անվտանգությունն ապահովել եւ այլն: Պետք է բոլորը հասկանան իրենց ձայնի կարեւորությունը, չգայթակղվեն այս կամ այն անարժան թեկնածուի օգտին քվեարկելու համար առաջարկվող գումարներիցՙ այդ ամոթալի եւ անպատվաբեր գործարքից: Մեր ժողովուրդը պետք է հստակ հասկանա մեկ բանՙ մենք այսօր գտնվում ենք ոչ թե անդունդի եզրին, այլ անդունդում, եւ մեր փրկությունը ճիշտ ընտրություն կատարելու մեջ է: Այսօր մեր ժողովուրդը պետք է բացառի պատահականությունը, մերժի այն թեկնածուին, որը չգիտես որտեղից հայտնվելովՙ անփորձ եւ անկենսագրություն, իր երկար-բարակ վերացական խոսքով, սին խոստումներով կփորձի մոլորեցնել մարդկանց: Այդպիսիք, ցավոք, արդեն նշմարվում են երկնակամարում, իսկ երբ հարցնում եսՙ թե ո՞ւր էիր մինչ օրս, ի՞նչ ես արել, պատասխանը լռությունն է:
Ես կարող եմ ներկայացնել վերջին 44 տարվա ընթացքում իմ կատարած գործերը Հայաստանի համար: Փառք Աստծո, ականատեսները կան, ինչ որ արել եմՙ 21 տարեկանում ինստիտուտն ավարտելուց հետո, ամեն ինչ նրանց աչքի առաջ է: Ես միշտ մասնակցություն եմ ունեցել մեր ժողովրդի համար կարեւորագույն իրադարձություններին, ապրել եմ Հայաստանով, եւ իմ հավատքով մշտապես քարոզել այն միասնականությունը, որոնց մասին այսօր կարդում ենք մեծն Հովհաննես Թումանյանի հարյուր տարի առաջ գրած նամակներում: Հազար տարի մենք տանջվելու եւ տառապելու ենք, եթե այսօր ճիշտ ընտրություն չկատարենք եւ տեղ տանք պարտությանն ու պարտվողականությանը:
Մենք կորցրել ենք մեր վստահությունը մեկս մյուսի նկատմամբ. սա այն դառը իրողությունն է, այն ավերիչ հարվածը, որը հասցրեց ներկա իշխանությունը: Նման իրավիճակ ես երբեւէ չեմ հիշում. հասարակությունը բաժանված է բեւեռների, ինչ որ շերտերի, քույրը եղբորը, հարազատը հարազատին չի վստահում, մի ընտանիքը բաժանված է տարբեր հայացքների, խարխլված են ազգային եւ բարոյական չափանիշները:
Իշխանությունը դպրոց չէ, որ գան ու սովորեն, տեղից վեր կացողը, անփորձը չի կարող գալ իշխանության:
– Վարչապետի թեկնածու առաջադրվելու դեպքումՙ համառոտակի կարո՞ղ եք ներկայացնել ձեր առաջնահերթ քայլերից մի քանիսը:
– Դեռեւս գործող իշխանության պարտության եւ բոլոր բնագավառներում աշխատանքները ձախողելու եւ տապալելու գլխավոր պատճառներից մեկը դիվանագիտության բացակայությունն է: Այս կարեւորագույն բնագավառը, որին շունչ ու ոգի հաղորդելն ու ոտքի կանգնեցնելը կլինի իմ առաջնահերթ խնդիրըՙ օդի եւ ջրի պես անհրաժեշտ է մեր ժողովրդինՙ արտաքին աշխարհի հետ ճիշտ, խելացի եւ բանիմաց հարաբերվելու համար: Խոսքը ոչ թե սիրողական ու մակերեսային, այլ աշխարհաքաղաքական մարտահրավերներին դիմակայող, ամենադժվարին ու բարդագույն իրավիճակներում խելացի քայլեր ձեռնարկելու ունակ պրոֆեսիոնալ դիվանագիտության մասին է: Այս խնդրի պատշաճ մակարդակի կյանքի կոչումը կապահովի մեր երկրի անվտանգությունը, կվերականգնի հեղինակությունն ու, վերջապես, կարճ ժամկետում լուծում կտա մեր գլխավոր ցավոտ հարցինՙ գերիները կվերադառնան իրենց օջախները:
Այնուհետեւ ես եւ իմ թիմը, որը, ի դեպ, արդեն պատրաստ է գործի լծվելու, օրենսդրական բարեփոխումներով կլավացնենք մարդկանց սոցիալական վիճակը, զոհված եւ վիրավոր զինծառայողների ընտանիքներին կտրվեն արժանի օգնություններ: Հաջորդըՙ տաղանդավոր ուսանողներին կուղարկենք աշխարհի լավագույն բուհերըՙ վերադառնալու եւ հայրենիքում իրենց գիտելիքները կյանքի կոչելու պարտադիր պայմանով: Մեծ զարկ կտանք ներդրումներին, կհամագործակցենք այլ երկրների հետ, ժամանակակից ձեռնարկություններՙ միկրոէլեկտրոնային, ինչպես նաեւ նանո տեխնոլոգիաների գործարաններ կհիմնենք, մենք կարող ենք եւ պետք է դառնանք աշխարհի ամենազարգացած երկրներից մեկը: Ես մեծ կապեր ունեմ աշխարհի բազմաթիվ երկրների ճանաչված եւ անվանի դեմքերի հետ, համագործակցության կապեր եւ կամուրջներ կհաստատենք, աշխարհի լավագույն եւ առաջնակարգ մասնագետներին հրավիրելու եմ, որ գան Հայաստան, սովորեցնեն, ոտքի կանգնեցնեն մեր մատաղ սերնդին: Մենք աշխարհով մեկ սփռված հայազգի անվանի բժիշկներ, շինարարներ, տեղեկատվական տեխնոլոգիաների եւ բազում այլ ոլորտների մասնագետներ ունենք, որոնց բոլորը նախանձում են, մեր պետության նոր զարթոնքի եւ վերելքի համար կապավինենք նրանց օգնությանն ու ուժերին: Մենք միասին կվերադարձնենք նաեւ մեր կորսվածը, չեմ ուզում շատ փակագծեր բացել, բայց կասեմ միայն հետեւյալըՙ այդ ամենին մենք կհասնենք միայն ու միայն դիվանագիտության ճանապարհով:
Ինձ կարող են առարկել, թե ես իրավունք չունեմ առաջադրելու իմ թեկնածությունը, քանի որ վերջին մի քանի տարին պետք է Հայաստանում ապրած լինեի, սակայն նշեմ, որ ես բացի այն հանգամանքը, որ երկքաղաքացի եմՙ ՌԴ եւ ՀՀ, նաեւ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի բարի կամքի դեսպան եմՙ հատուկ ներկայացուցիչ, որ տարին 12 ամիս կարող է աշխարհով մեկ մեկնել գործուղումների: Այնպես որ, օրենքի այդ կետը ինձ վրա չի տարածվում եւ ես մասնակցելու եմ հունիսի 20-ին Հայաստանում անցկացվելիք արտահերթ ընտրություններին:
– Պարոն Աբրահամյան, ապրիլի 24-ին ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը չափազանց մեծ եւ հակասական իրարանցում առաջացրեց ամբողջ աշխարհում: Ինչ կարող եք ասել այդ առնչությամբ:
– Ցանկանում եմ մեծագույն երախտագիտությունս ու շնորհակալությունս հայտնել ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենին, որ ապրիլի 24-ի իր ուղերձով ճանաչեց Հայոց ցեղասպանությունը: Սա աննախադեպ, բարոյական մեծ հաղթանակ է ոչ միայն հայ ժողովրդի, այլեւ ամբողջ առաջադեմ աշխարհի համար: Մարդկության դեմ ոճիրները վաղեմության ժամկետ չեն կարող ունենալ: Ցեղասպանությունների կանխարգելման միակ բանաձեւը մարդկային պատմության սոսկալի էջերի ճանաչումն ու դատապարտումն է:
Այս հաղթանակը բոլորինս է, եւ առաջին հերթինՙ ԱՄՆ հայկական կառույցների եւ անհատների տարիների տքնաջան ու հետեւողական աշխատանքի արդյունքը: Ես երկար տարիների ընթացքում ամերիկյան մի շարք սենատորների, ճանաչված իրավաբանների հետ տարբեր միջոցառումների ընթացքում բազմաթիվ հանդիպումներ եւ զրույցներ եմ ունեցել Ցեղասպանության ճանաչման եւ դատապարտման թեմայով, այս տարվա հունվարին ԱՄՆ-ում գտնվելու ընթացքում Ջոն Քերիի հետ հանդիպման ընթացքում եւս քննարկել ենք այս հարցը եւ կանխազգում էի, որ դրական լուծում կստանա:
Հայոց ցեղասպանությունն արդեն ճանաչել են աշխարհի ավելի քան 40 երկրների խորհրդարաններ եւ միջազգային մի շարք կազմակերպություններ, 20-րդ դարում տեղի ունեցած առաջին հրեշավոր եղեռնագործության ժխտումը մի շարք երկրներում քրեորեն պատժելի արարք է համարվում, եւ մենք պետք է այսուհետ եւս ամեն ինչ անենք, որպեսզի նպաստենք Հայոց ցեղասպանության ճանաչմանը եւ դատապարտմանը առավել հնչեղություն տալուն:
Մենք քայլ առ քայլ իրականություն կդարձնենք մեր առջեւ դրված բոլոր խնդիրները: Մեր ժողովուրդը պետք է համախմբվի միասնական գաղափարի շուրջ, Հայաստանի ձայնը պետք է լսելի լինի ամենուր, Հայաստանի անունն ու հեղինակությունըՙ բարձր ու անպարտելի:
