Սպենդիարյան օպերային թատրոնի մեծ ազդագիրը ծանուցում էր, որ հունվարի 31-ին ներկայացվող «Անուշը» նվիրվում է այդ բեմադրության հեղինակ, մեծանուն արտիստ Գեղամ Գրիգորյանի 70-ամյակին: Սիրտ չկա, բայց կյանքին կառչած լինելու նշան է սա, Մեծերին չմոռանալու, նրանց վաստակը գնահատելու պարտավորություն, որ ինձ նմանՙ տխուր չասեմ, ողբերգություն ապրող մարդուն, հանդիսատեսին կարող է լիցք տալ, համոզել, որ ստեղծելու, արարելու մեջ անպարտելի ենք, որ կանգուն ենք… դեռ: Քովիդի տխուր վիճակագրությունը փակել է աշխարհի տարբեր նշանավոր թատրոնների բեմերը, Հայաստանում եւ Արցախում Ադրբեջանի սանձազերծած պատերազմը, որ վերջացել, բայց դեռ չի ավարտվել, եւ որբացած, ողբացյալ մեր ժողովուրդը անորոշության մշուշի ճիրաններում է, եւ հենց այս պահին օպերային լավագույն ավանդույթներ ձեւավորած թատրոնը սպեղանի է դնում մեր վիրավոր սրտինՙ «Անուշ» է ներկայացնում: Ճիշտ է, այն առնչվում էր բեմադրիչ Գեղամ Գրիգորյանին, նրա հոբելյանին, բայց եթե նույնիսկ դա չլիներ, «Անուշը» հայ մարդու համար ուրիշ արժեք էՙ ազգային: Հայ մարդն անգիր գիտի Թումանյանի պոեմը, Արմեն Տիգրանյանի երաժշտությունը, իսկ ավագ սերունդը նույնիսկ կարող է զանազանելՙ տարբեր տարիների բեմադրիչներն ինչպես են արտահայտել իրենց ընկալումը, նրանցից ո՛ր բեմադրությունն է առավել խոսում հայոց հոգու հետ:
Հունվարի 31-ի իմ տեսած «Անուշը» պարտված Հայաստանի մանրակերտն էր: Սոֆյա Սայադյանին կարելի էր նույնացնել Անուշի հետ միայն մի պարագայումՙ նա արտաքնապես երեւի նման էՙ նիհարակազմ է, նրբիրան, բայց իր կերտած գլխավոր կերպարը հարազատ չէր դարձելՙ ո՛չ խաղում էր, ո՛չ երգում, տեքստն էլ հազիվ էր լսվում: Սարոյի դերակատար Սարգիս Աղամալյանի առջեւ կարելի էր խոնարհվելՙ նա անտարբեր չէր մնացել եւ սեպտեմբերին Արցախ էր մեկնել պաշտպանելու երկիրն հայոց, վիրավորվել էր, բարեբախտաբար այսօր բեմ է վերադարձել: Եւ երեւի նրա մեծ մեղքը չէ, որ դերաբաշխման ժամանակ նրան համոզել են, կամ չեն տարհամոզել, թե կարող է «Բարձր սարեր» կատարել: Գեղամ Գրիգորյանի սան Գեւորգ Հակոբյանը լավ էր «նույնացել» Մոսիին, ծխելը չթողնելով, դեռ լավ երգում է, բայց նրա հագուստը կարծես բեմականը չէրՙ տան պահարանից մի բան գտել, արագ հանդերձավորել էր (էին) իրենՙ հանդիսատեսի ներողամտությանն ապավինելով: Այս առումով նա, ցավոք, բացառություն չէրՙ բեմում մի մասի զգեստները, ապաՙ ոտնաման-մաշիկ-չարոխ-գուլպան ուղղակի աչք էր ծակում, Լոռվա աշխարհում կավե կուժն առած ջրի էին գնում, իսկ բեմում մետաղից կուժ էրՙ օտար մեր աչքին:
Ես մի քանի անգամ դիտել եմ Գեղամ Գրիգորյանիՙ ինձ համար ոչ այնքան տպավորիչ բեմադրությունը, եւ եթե համեմատելու լինենք նրա երգչական, կատարողական տվյալների հետ, ապա դժգոհելու արտոնությունը մեր արդարացված է, բայց սա իմ տեսած նախորդ ներկայացումներիՙ փոփոխված տարբերակի տպավորությունն էր թողնում: Ո՞վ է այդքան համոզված եղել, թե հանդիսատեսը հիշողություն չունի, կամՙ հետպատերազմական Հայաստանում ի՛նչ կարեւոր են այս …մանրուքները:
Ներկայացումից առաջ «Գեղամ Գրիգորյանին նվիրված հոբելյանական միջոցառումն», ինչպես ծանուցում էր թատրոնի կայքէջը, այդպես էլ չտեսանք: Պաստառին մի երկու լուսանկար ցուցադրվեց, մի քիչ կենսագրական, որտեղ անհարկի ընդգծվեց նրա իսկապես տաղանդավոր դստերՙ օպերային երգչուհի Հասմիկ Գրիգորյանի դերը: Իսկ որքան տեղին կլիներ այդ օրը, այդ բեմում լսելի դարձնեին նրա Ձայնը: Մի բան, որ կա մեր, համաշխարհային բեմում նրան տեսնելու երջանկությունն ունեցած հանդիսատեսի ունկերում:
Մեր երկրի ունեցածը մշակույթն է, մշակույթի համար ենք միշտ կռիվ տվել, տալիս ենք այսօր: Մեր պարտված երկրում չխոնարհենք այն սյուները, որ կանգուն են դեռ:
Լուսանկարները` Սուքիաս Թորոսյանի ֆեյսբուքյան էջից