ՌՈՒԴՈԼՖ ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ
Իրականության կեղծում է տեղի ունենում ամեն անգամ, երբ տեսադաշտում է հայտնվում միջազգային մասշտաբի մեքենայությունների վարպետ Մուխտար Աբլիազովը: Այս կերպարի հետ ծանոթությունը բավականաչափ չնախապատրաստված եվրոպացի քաղքենիների համար կարող է իսկական ցնցման պատճառ դառնալ: Ամեն օր չէ, որ կարելի է հանդիպել շատ փորձառու ավտորիտար կուղբի, որը հանդես է գալիս «ժողովրդավար գառան» մորթով: Այնինչ, օլիգարխի գլխավոր խաղաքարտը խփված էՙ Մեծ Բրիտանիան զրկել է նրան քաղաքական վտարանդիի կարգավիճակից:
Կերպարը, որ ձեւավորվում է համացանցում այդ մարդու շուրջ, հակասական է եւ աճել է բազմաթիվ բանբասանքներով եւ կեղծ լուրերով: Տեղեկատվական թեփի այդ կուտի տակ անմիջապես չէ, որ կարող ես հասնել բուն էությանը:
Աբլիազովի կեղծ դիմակներից մեկը դեմոկրատն է եւ հանուն ճշմարտության մարտիկը: Այդ կերպարը ձեւավորվում է որոշ վճարված ԶԼՄ-ների կողմից, որոնք վերածել են Աբլիազովին համարյա ժողովրդական հերոսի, այսպես ասած` բոլոր խեղճերի ու հալածվածների պաշտպանի: Եթե առաջնորդվենք նրանց հատուկ ուղղորդված թեզերով, ապա գծագրվում է հետեւյալ պատկերը. Աբլիազովը գլխավորում էր Ղազախստանում առաջատար բանկերից մեկը եւ զուգահեռաբար ֆինանսավորում էր ընդդիմությունը, սակայն ուժ չունենալով դիմակայելու համակարգին, փախավ Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայում ստացավ քաղաքական ապաստան:
Բայց եթե նայենք անաչառ հայացքով, հենվելով միայն փաստերի վրա, ապա գծագրվում է բոլորովին այլ պատկեր: Առաջինը խոսենք Աբլիազովի քաղաքական գործունեության մասին: Քրեական օլիգարխը կուսակցություն ստեղծեց բացարձակապես սեփական ֆինանսական մեքենայությունները պաշտպանելու նպատակով, իբրեւ մարդկային զանգվածների վրա ներգործության մեխանիզմ: Եթե սա նաեւ ժողովրդավարություն է, ապա ինչ-որ կեղծված, որովհետեւ դրա գլխավոր նպատակը Աբլիազովի պաշտպանությունն էր քրեական հետապնդումից: Գործարարը առաջին օրերից սկսած անմաքուր խաղ էր տանում եւ արդեն դառնալով բանկիր, շարունակեց այն նոր, միջազգային մակարդակով:
Ըստ էության, Աբլիազովը թալանեց իր բանկը, դուրս բերելով ակտիվները դեպի օֆշորներՙ ընդամենը մոտ 5 միլիարդ դոլար: Այդ փաստը հաստատեց Լոնդոնի բարձր դատարանը եւ իրավախախտին դատապարտեցին 22 ամսվա բանտարկության, սակայն կարող էին ավելի շատ տալ, եթե գործը դիտարկվեր քրեական ենթատեքստում: Դատավարությունը քաղաքացիական էր, որպեսզի ավելորդ հույզեր չառաջացնի եւ Աբլիազովին հնարավորություն չտա հայցվորին մեղադրելու քաղաքական մոտիվացիայի մեջ: Իմիջիայլոց, հայցվորը «ԲՏԱ բանկ»-ն էր, որը տուժել էր նրա պատճառով:
Այս իրավիճակում կրկին կատարվեց իրականության կեղծում: Առանձին ԶԼՄ-ներ սկսեցին մեղադրել Մեծ Բրիտանիայի ֆեմիդային, համարյա թե ծախվածության մեջ: Իսկ ինքն Աբլիազովն այդ աղմուկի տակ փախավ Ֆրանսիա: Սակայն որոշ ժամանակ անց նրան բերման ենթարկեցին ֆրանսիական Երկնագուն ափի առանձնատնից, հիմք ընդունելով Ինտերպոլի միջազգային օրդերը:
Աղմուկը, որ այս փաստի կապակցությամբ բարձրացրին Աբլիազովի վերահսկողության տակ գտնվող լրատվամիջոցները, ծնեց օլիգարխի ակտիվների համար մղվող տեղեկատվական պատերազմի երրորդ ալիքը: Շեշտերը նույնն էինՙ Աբլիազովը դեմոկրատ է եւ ամբողջատիրական ռեժիմների զոհ: Այդ պահին Ռուսաստանից բացի Աբլիազովի արտահանձնումն էին պահանջում նաեւ Ուկրաինան եւ Ղազախստանը: Ավելորդ չէ հիշելը, որ օլիգարխի մութ գործերի նկատմամբ հետաքրքրություն են ցուցաբերում նաեւ այլ պետություններ: Մասնավորապես Աբլիազովի հետ կապված ընկերությունների գործունեությամբ հետաքրքրվել են Կիպրոսի, Հունգարիայի, Լատվիայի, Իռլանդիայի, Ֆինլանդիայի եւ մի շարք այլ պետությունների իրավապահ մարմինները:
Սակայն դա չէր խանգարում վճարովի «ժողովրդավարական» ԶԼՄ-ներին ճնշում բանեցնել ֆրանսիական ֆեմիդայի վրա, որպեսզի Աբլիազովին բաց թողնեն գրավի դիմաց: Բայց Փարիզը դիմակայեց: Մեծամասամբ «շնորհիվ» լոնդոնյան նախադեպի, երբ օլիգարխը փախավ Մեծ Բրիտանիայի դատական համակարգից:
2013 թ. դեկտեմբերին, Ֆրանսիայի դատախազության ներկայացուցիչը դիմեց Էքս-ան-Պրովանսի վերաքննիչ դատարան, կոչ անելով բավարարել Ուկրաինայի եւ Ռուսաստանի իշխանությունների միջնորդությունը հանցագործին արտահանձնելու վերաբերյալ եւ 2014թ. հունվարի սկզբին Աբլիազովին, փաստորեն, «տոմս դուրս գրեցին» դեպի Մոսկվա:
Եվ ի՞նչ սկսվեց դրանից հետո: Աբլիազովամետ ԶԼՄ-ները անմիջապես կազմակերպեցին հակաքարոզչության նոր ալիք: Այս անգամ նրանք ջանում էին անել ամեն ինչ, որպեսզի թույլ չտան օլիգարխի արտահանձնումը, որովհետեւ դա «սպառնալիք է պարունակում նրա կյանքին ու առողջությանը»: Հիշեցին եւ այն մասին, որ Աբլիազովը առաջվա պես քաղաքական վտարանդու կարգավիճակ ունի Մեծ Բրիտանիայում: Սակայն դա զարմանալի անհեթեթություն է: Որտե՞ղ է Փարիզը, եւ որտե՞ղՙ Լոնդոնը: Սա առաջինը: Երկրորդՙ Աբլիազովի այդ հաղթաթուղթը շատ շուտով խփեցին հենց իրենք անգլիացիները: Դեռ հունվարին օլիգարխը տեղեկացվել էր Մառախլապատ Ալբիոնի պաշտոնական իշխանությունների կողմից այդ կարգավիճակը չեղյալ հայտարարելու մտադրության մասին: Եվ ահա վերջերս այդ սպառնալիքն ի կատար ածվեց:
Փախած բանկիրի փաստաբան Պիտեր Սախլասը անմիջապես հայտարարեց, որ որոշումն անօրինական է եւ չհիմնավորված, եւ Մեծ Բրիտանիան, ըստ երեւույթին, դարձել է ապատեղեկատվության արշավի զոհ: Դե իհարկե, բա ուրիշ էլ ինչպե՞ս: Չէ՞ որ այդ փախած օլիգարխը «բյուրեղյա մաքրության» մարդ է: Եվ դատել են նրան համարյա ոչնչի համար: Եվ միամիտ Մեծ Բրիտանիան չի կողմնորոշվել, թե ինչն ինչոց է: Դե ինչպե՞ս երեք տարում կողմնորոշվեին:
Ընդհանրապես, դա Աբլիազովի «ֆիրմային» ոճն էՙ մեղադրել ամբողջ պետությանը: Մեծ Բրիտանիան վերապրել է դատական մի ամբողջ էպոպեա, որտեղ մեղադրյալի դերում հանդես է գալիս ֆինանսական խարդախությունների հեղինակը, դատապարտել է նրան եւ այս պարագայում օլիգարխի իրավաբանները դեռ համարձակություն ունեն խոսելու իրենց պաշտպանյալի անմեղության մասին: Իսկապես որ, սատանայի փաստաբաններ:
Թեպետ, այժմ Աբլիազովի օգտին վարվող տեղեկատվական արշավը հիշեցնում է մանր եւ ունայն քաշքշուք, որը չի հետապնդում գլոբալ նպատակներ: Ռազմավարական բոլոր ուղղություններով Աբլիազովը պարտություն է կրել եւ այժմ մարտավարական առճակատում է գնում Ֆրանսիայից նրա արտահանձնումը թույլ չտալու նպատակով: Ըստ ամենայնի, փախած միլիարդատերը ուզում է ազատազրկումը կրել հարմարավետ պայմաններում, եւ դա հասկանալ կարելի է:
Հաշվի առնելով Աբլիազովի պատկառելի ակտիվները, նրան սպասարկում են լավագույն փաստաբաններ, որոնք ամեն կերպ դանդաղեցնում են դատական գործընթացը, վիճարկելով անգամ ամենափոքր մանրամասները: Գործի են դրվել նույն այդ հնարքները: Որպես դրա արդյունք, ապրիլի սկզբին Փարիզի վերաքննիչ ատյանը չեղյալ է հայտարարել Աբլիազովի արտահանձնման մասին որոշումը եւ գործը վերադարձրել է Էքս-ան-Պրովանսի դատարանի քննությանը:
Բայց դա չի նշանակում, որ ֆրանսիացիները մտափոխվել են Աբլիազովին արտահանձնելու հարցում: Փարիզը շատ զգայուն է արձագանքում անօրինական ճնշման ցանկացած փորձերին, արդեն մեկ անգամ օլիգարխին հայտարարելով, որ նրա «ֆրանսիական արդարադատությանը վախեցնելու փորձերը» հաջողություն չեն ունենա:
Արտահանձնումը հետաձգելու մասին դատարանի որոշման գլխավոր եւ միակ պատճառը դարձավ կազմակերպչական սխալը: Դրա էությունը կայանում է նրանում, որ պաշտոնական արձանագրություններից մեկի տակ բացակայում է մեղադրյալի միայն ստորագրությունը: Բայց դա որեւէ կերպ չի վիճարկում եւ չի ազդում այն որոշման պատճառները, որոնք հռչակել է Էքս-ան-Պրովանսի դատարանը: Չնայած աբլիազովական ԶԼՄ-ները փորձեցին այս թերությունից քամել առավելագույնը, սակայն գործնականում ոչինչ անել չհաջողվեց: Արժե նշել, որ այս ամենը արդեն դիտարկվել էր Լոնդոնում անցած դատավարության ընթացքում, ինչն ավարտվել էր հայտնի իրադարձություններով:
Այս ամենը ոչ այլ ինչ է, քան ժամանակ շահելու հերթական փորձ: Սցենարը ծանոթ է եւ արդյունքն արդեն կանխատեսելի: