Ինչպես գիտենք, ոսկերչական բիզնեսը ընտանեկան է, որը փոխանցվում է սերնդեսերունդ, իսկ բազմաթիվ հայ ընտանիքներ հայտնի են իրենց տարիների ու տասնամյակների պատմություն ունեցող ոսկերչական գործունեությամբ:
Հայերի հայտնի ոսկերչական միավորում է «Արթինյան» ոսկերչական եւ ադամանդագործության ընկերությունը:
«Արթինյան» ընտանեկան ոսկերչական ժառանգությունը մոտ 60 տարվա պատմություն ունի: Այն սկիզբ է առել Արթինյան եղբայրներից, որոնք բնիկ դամասկոսահայեր են: 1950-ական թվականներին եղբայրներից մեկը ստեղծեց «Արթինյաններ» ադամանդագործության ընկերությունը: 50-ականների վերջին եւ 60-ականների սկզբին Արթինյան եղբայրներից մյուսի օգնությամբ ստեղծվեց արդեն «Արթինյան» ադամանդագործության ընկերության ցանցը: Իսկ ահա եղբայրներից երրորդը, արտագաղթելով Կանադայի Տորոնտո քաղաք, հիմնադրեց «Արթինյան» ոսկերչական ընկերության կենտրոն: Եվ ահա երեք աշխարհամասերում Արթինյանների ոսկերչական աշխատանքները տարածվեցին:
Այժմ Արթինյանների երկրորդ սերունդն է զբաղվում ոսկերչական բիզնեսով` Արտո, Սարո եւ Մարալ Արթինյանները:
1995թ. երկրորդ սերնդի ներկայացուցիչ Արտո Արթինյանը, գնալով Թաիլանդ, հաստատվում է այնտեղ եւ եղբոր` Սարո Արթինյանի հետ հիմնում ոսկերչական գործարան, որը 1997 թ. թեեւ փոքր էր, սակայն այսօր ունի մոտավորապես 300 աշխատակից, իսկ գալիք տարի ծրագրվում է աշխատակիցները թիվը հասցնել 400-ի: Իսկ Մարալ Արթինյանը վերջերս հաստատվելով Նյու Յորքում, «Արթինյան» ոսկերչական ընկերության աշխատանքներն այնտեղ է ծավալում:
Այսօր ընկերությունը ամենահարգվածներից է այդ շուկայում, ինչպես Ծայրագույն Արեւելքում, այնպես էլ շատ եւ շատ այլ երկրներում: Այն հարգված է ինչպես որպես բրենդ, այնպես էլ իր զարդերի որակով, ձեւավորմամբ:
Ընկերությունն այսօր Բանգկոկում համագործակցում է եվրոպական ճանաչված ոսկերչական բրենդների հետ եւ մշակում է տարբեր հավաքածուներ:
Ի դեպ, «Արթինյան» ոսկերչական ընկերության ղեկավարներից Արտո Արթինյանն շուրջ երկու տարի Թաիլանդում Հայաստանի պատվո հյուպատոսն է նաեւ: «Համայնքային առումով տարեկան 4-5 անգամ հայկական գաղութում տարատեսակ միջոցառումներ ենք կազմակերպում` ինչպես հայկական ազգային տոներ, այնպես էլ հիշում եւ նշում ենք Ցեղասպանության տարելիցը»: Հետաքրքրվելով, թե որքան հայ կա Բանգկոկում, մեր զրուցակիցն ասաց, որ նրանց թիվը չի գերազանցում 60-ը: «Ազգ»-ի հետ զրույցում Արտո Արթինյանն ասաց, որ իբրեւ պատվո հյուպատոս ինքը պատասխանատու է Հայաստանի քաղաքացիների համար եւ նրանց խնդիրներին փորձում է լուծում տալ:
«Արդյոք Թաիլանդում բնակվող հայերի զավակները տիրապետո՞ւմ են հայոց լեզվին» հարցին ի պատասխան Արտո Արթինյանն ասաց. «Ցավոք, չկա ոչ միՙ նույնիսկ փոքրիկ ուսումնական հաստատություն, ուր ուսուցանվի հայոց լեզուն, եւ երիտասարդներից ոչ ոք հայոց լեզվին չի տիրապետում»:
Անդրադառնալով «Արթինյան» ընկերությանը նշենք, որ, Արտո Արթինյանի փոխանցմամբ, որոշ ժամանակ Արթինյանները բացել են դպրոց, որտեղ երեխաներին սովորեցրել են ոսկերչական աշխատանքի վարպետություն: Ի դեպ, այսօր նրանցից մի քանիսը համալրել են «Արթինյան» ոսկերչական ընկերության շարքերը:
Ընտանեկան այս բիզնեսը կփոխանցվի նաեւ Արթինյանների երրորդ սերնդին, Արտո Արթինյանն ասաց, որ իր 8-ամյա զավակը եւս հետաքրքրվում է ոսկերչությամբ եւ արձակուրդներին գալիս ու տարբեր մոդելներ է ստեղծում, սակայն թե ինչ կլինի ապագայում` դժվար է ասել:
«Արթինյան» ոսկերչական ընկերությունում մեծ դեր ունի նաեւ ծագումով լիբանանահայ Պարույր Գույումճյանը, որը մարկետինգի մասնագետ է եւ վերոնշյալ ընկերությունում աշխատում է 6-7 տարի: Պ. Գույումճյանի հավաստմամբ, ընկերության ցանկությունն է աշխարհի տարբեր մասերում ունենալ «Արթինյան» կենտրոններ եւ շուկայական առումով տարածում գտնել: Ընկերությունը ցանկություն ունի Հայաստանում եւս մասնաճյուղ բացել:
«Ոսկերչական ոլորտում «Արթինյանների» հաջողություններից մեկը վստահությունն է բիզնեսի նկատմամբ եւ երկարաժամկետ հարաբերությունները հաճախորդների հետ»,- ասաց Պարույր Գույումճյանը, որը, ի դեպ, Կիպրոսի Մելգոնյան կրթական հաստատության սան է, ինչպես Արտո Արթինյանը:
Պ. Գույումճանի հավաստմամբ, մեծանուն ոսկերչական ընկերություններում միշտ հայերի դերը եղել է ու կա, իսկ այսօր Բանգկոկում հայերին են պատկանում մոտավորապես տասը փոքր եւ միջին ոսկերչական ընկերություններ:
Անդրադառնալով տարբեր ազգերի առեւտրականներին, Պ. Գույումճյանը նշեց, որ Հոնկոնգում ոսկերչական ոլորտի մեջ էթնոգրաֆիկ բաժանումներ կան, օրինակՙ հրեաները եւ հնդիկները ադամանդի վաճառականությամբ են զբաղվում, իսկ իտալացիները` ոսկե զարդերի, շվեյցարացիները` ժամացույցների, մյուս մասն էլ խանդավառ մի խումբ է, որը այդ ոլորտներում ցանկանում է գործունեություն ծավալել, դրանք էլ հայերն են:
Ընդունված է ասել, որ հրեաները հայերին չեն սիրում: Ինչպիսի՞ն են առեւտրական հարաբերությունները հայերի եւ հրեաների միջեւ ՙ ի պատասխան Պարույր Գույումճյանն ասաց. «Ոսկերչության, ադամանդագործության մեջ կան ազգային շահեր, բայց չկան ծայրահեղ մտածողությամբ մարդիկ: Ընդհանրապես իշխող հոգեբանությունը` առողջ առեւտրի հոգեբանությունն է: Օրինակՙ արաբական երկրներում հրեաների հետ թեեւ լարված հարաբերություններ կան, սակայն հրեաների տիրապետության ներքո գտնվող ադամանդի շուկայում աշխույժ առեւտուր են անում»:
Արտո Արթինյանն էլ ապագա հայ ոսկերիչներին խորհուրդ տվեց. «Ոսկերչությունը մեզ համար ավանդական արվեստ է, եւ ցանկանում եմ, որ նոր սերունդը նորարարական մոտեցումներով ներկայացնի իրենց պապենական արվեստը»:
Ի դեպ, աշխարհագրական սփռվածությամբ «Արթինյան» ոսկերչական ընկերության տարածումը չի սահմանափակվում Բանգկոկով եւ Կանադայով, հասնում է մինչեւ Դուբայ ու Մոսկվա:
Արտո Արթինյանի հավաստմամբ, իրենց ընկերության նպատակն է բարձր որակի զարդեր պատրաստել. «Հատուկ զարդեր ենք արտադրում բարձր խավի մարդկանց համար, ինչպես նաեւ պալատական վերնախավի պատվերներ ենք կատարում: Օրինակՙ մեր հաճախորդներից ոմանք գնալով Մեծ Բրիտանիաՙ մեզ պատվիրում են զարդեր` թագուհուն նվիրելու համար»:
Ա. Արթինյանի հավաստմամբ, իրենց «Սարտորո» բրենդը, բացի շքեղ եւ թանկարժեք զարդերից, ներառում է մատչելի եւ ամենօրյա կրելուն հարմար զարդեր նաեւ:
