Բակո Սահակյանի բացառիկ հարցազրույցը «Ազգ» օրաթերթին
Նախորդ տարվա հուլիսի 19-ին Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունում կայացած նախագահական ընտրությունների ժամանակ վերընտրվեց գործող նախագահ Բակո Սահակյանը: Ընտրություններից մեկ տարի անց «Ազգ» օրաթերթի հետ հարցազրույցում Բակո Սահակյանը ներկայացրեց կատարված աշխատանքն ու անելիքները:
– Պարոն Սահակյան, նախ շնորհակալություն հարցազրույց անցկացնելու առաջարկը չմերժելու համար: Նախորդ տարիՙ նախագահական ընտրություններից առաջ «Ազգ»-ի հետ հարցազրույցում Դուք ներկայացրիք մի շարք ծրագրեր, որոնք նախատեսում էիք իրագործել վերընտրվելու պարագայում: Անցել է մեկ տարի, այդ ծրագրերից որո՞նք են իրագործվել կամ ընթացքի մեջ են:
– Մեկ տարին կարճ ժամանակահատված է խոշոր ծրագրերի իրականացման համար: Այդ ժամանակահատվածում կարելի է մշակել ռազամավարական նշանակություն ունեցող ծրագրեր եւ մեկնարկ տալ դրանց, սակայն ավարտին հասցնելու համար պետք է ավելի երկար ժամանակահատված: Չնայած դրանՙ մենք ունենք մի շարք կարեւորագույն ծրագրեր, որոնց իրականացումն սկսվել է մի քանի տարի առաջ: Դրանցից որոշներն արդեն իսկ ավարտված են, մյուսները ընթացքի մեջ են:
Վերջին երկու-երեք տարիներին լուրջ հաջողություններ են գրանցվել բանակաշինության, հանքարդյունաբերության, էլեկտրաէներգիայի արտադրության, գյուղատնտեսության, բնակարանաշինության, տեղեկատվական տեխնոլոգիաների, առողջապահության եւ զբոսաշրջության ոլորտներում:
Միեւնույն ժամանակ, դեռեւս կան բազմաթիվ խնդիրներ, որոնց պետք է լուծում տանք: Այս տարի նախատեսում ենք համայն հայության օգնությամբ իրականացնել ռազմավարական կարեւորագույն նշանակություն ունեցող մի նախագիծ` Վարդենիս-Մարտակերտ մայրուղու ասֆալտապատման եւ բարեկարգման աշխատանքները: Այս շնչերակը մեծապես կնպաստի ամբողջ Արցախի սոցիալ-տնտեսական զարգացմանը:
Նախատեսում ենք նաեւ մի շարք այլ նախագծերի իրականացումը եւ համոզված ենք, որ ի վիճակի կլինենք հաջողությամբ ավարտին հասցնել դրանք:
– Անընդհատ խոսվում է Ստեփանակերտի օդանավակայանի բացման մասին, սակայն բացումն այդպես էլ հետաձգվում է: Ի վերջո ե՞րբ կբացվի օդանավակայանը: Կա՞ն հստակ ժամկետներ:
– Օդանավակայանը կբացվի այն ժամանակ, երբ լուծված լինեն դրա հետ կապված բոլոր խնդիրները: Մենք դեռեւս ունենք տեխնիկական եւ մի շարք այլ հարցեր, որոնց կարգավորման համար անհրաժեշտ է որոշակի ժամանակ: Դրանք հաջողությամբ ավարտելուց հետո օդանավակայանը կսկսի գործել:
– Պարոն նախագահ, բազմաթիվ ռազմական փորձագետների գնահատմամբՙ Ադրբեջանը ոչ թե պատերազմ կսկսի, այլ այսպես կոչված բլից-կրիգի տարբերակով կփորձի ակնթարթային հարձակում գործել եւ ծանր հետեւանքներ թողնել: Մեր պաշտպանության բանակը որքանո՞վ է պատրաստ նման անակնկալների:
– Պաշտպանության բանակը, բնական է, պատրաստ է դիմակայելու թշնամու ամեն մի ոտնձգության, այդ թվում նաեւ` չեզոքացնել բլից-կրիգի փորձ: Այնուամենայնիվ, պետք է նշեմ, որ այս սցենարն ուղղակի անհնարին է մի շարք պատճառներով: Մենք ունենք հզոր պաշտպանական համակարգ, որն ի վիճակի է կասեցնել նման հարձակումը, եւ երկրորդՙ եթե թշնամին կրկին հարձակվի Արցախի վրա, ապա այս պատերազմը նույնպես կլինի հայրենական պատերազմ, որին կմասնակցեն ողջ Արցախն ու համայն հայությունը, իսկ նման դեպքում բլից-կրիգ ուղղակի հնարավոր չէ իրականացնել:
– Խոսելով Արցախի ապագայի մասին` չի կարելի շրջանցել ազատագրված տարածքներում վերաբնակեցման հարցն ու դեմոգրաֆիկ աճը: Այս առումով ո՞րն է պետության հստակ դիրքորոշումն ու ի՞նչ հաջողությունների ենք հասել:
– Ուզում եմ եւս մեկ անգամ կրկնել, որ «ազատագրված տարածքներ» հասկացությունը մեզ մոտ վաղուց արդեն չի գործածվում: Արցախի Հանրապետությունն ունի սահմանադրությամբ ամրագրված սահմաններ ու վարչատարածքային բաժանում, եւ այստեղ այլ դասակարգում անընդունելի է:
Ինչ վերաբերում է ժողովրդագրական իրավիճակի բարելավմանը, ապա մեր պետության առջեւ ծառացած ամենակարեւոր խնդիրներից մեկն է, եւ իշխանությունների կողմից լուրջ աշխատանք է տարվում այս ուղղությամբ: Արդեն իսկ գրանցվել է դրական դինամիկա: Բնակչության աճը տեսանելի է Արցախի Հանրապետության բոլոր շրջաններում, ընդ որում` աճի ամենաբարձր տեմպն առկա է Քաշաթաղի շրջանում:
Խոսելով ժողովրդագրական իրավիճակի մասին` անհրաժեշտ է չմոռանալ, որ դրա բարելավումը սերտորեն կապված է տնտեսության համապատասխան զարգացման հետ: Իհարկե, մեր պարագայում մեծ նշանակություն ունի նաեւ հայրենասիրությունը, սակայն, եթե համակարգված աշխատանք չիրականացվի տնտեսության զարգացման ոլորտում, ապա անհնարին կլինի հասնել ցանկալի արդյունքի, հատկապես երկարաժամկետ հեռանկարով:
– Տնտեսության զարգացման առումով պետության համար գերակա ճյուղերը որոնք ենՙ գյուղատնտեսությո՞ւն, զբոսաշրջությո՞ւն, հանքարդյունաբերությո՞ւն, եւ ի՞նչ նախադրյալներ կան այդ ոլորտներն առավել զարգացնելու համար:
– Ձեր կողմից նշված բոլոր ուղղություններն էլ պետության սոցիալ-տնտեսական զարգացման գերակա ճյուղեր են, եւ արվում է հնարավորը դրանց զարգացման համար:
Ինչ վերաբերում է նախադրյալներին, ապա բոլոր այդ ճյուղերի զարգացման համար կան լուրջ հիմքեր եւ հնարավորություններ: Հաջողության բանաձեւն այստեղ ներառում է քրտնաջան աշխատանք, իրատեսական ծրագրերի մշակում, ինչի հիմքում ընկած կլինի միջազգային առաջատար փորձի կիրառումն` Արցախի յուրահատկությունները հաշվի առնելով հանդերձ:
– Բազմաթիվ բիզնեսմեններ կան, որ ծնունդով ղարաբաղցի են, սակայն իրենց բիզնես գործունեությունը ծավալում են Հայաստանում կամ Ռուսաստանում: Այս առումով միակ բացառությունը թերեւս Լեւոն Հայրապետյանն է: Ի՞նչ ծրագրեր են մշակվում, որպեսզի նրանք գան Արցախ եւ ներդրումներ կատարեն հայրենի հողում:
– Այդ առումով այսօր ստեղծվել է լիովին այլ իրավիճակ: Մենք ունենք մի խումբ հայազգի խոշոր ձեռներեցներ, ովքեր նույնպես օգնում են Արցախին` մեծ ներդրումներ իրականացնելով մեր տնտեսության տարբեր ոլորտներում:
Եվ այստեղ էական չէ` բարերարն արմատներով արցախցի է, թե պատմական Հայաստանի այլ վայրից: Նման տարբերակումներն, ըստ իս, տեղին չեն: Բոլոր այն բարերարները, ովքեր անշահախնդիր օգնում են Արցախին, դառնում են նրա մի մասնիկը:
– Խոսք գնաց ներդրումների ու բիզնեսի մասին, նախորդ տարի մի քանի սիրիահայ ընտանիքներ ցանկություն հայտնեցին հաստատվեու Արցախում ու աշխատելու: Դուք հանդիպե՞լ եք նրանց հետ, ինչպե՞ս են սիրիահայերն իրենց զգում Արցախում:
– Արցախում բնակություն են հաստատել տասնյակ սիրիահայ ընտանիքներ: Նրանք արդեն իսկ ապրում են հանրապետության տարբեր վայրերում եւ անցել են իրենց բնականոն կյանքին: Սիրիահայերը շատ աշխատասեր են եւ Արցախ են ներմուծել աշխատանքի յուրատիպ մշակույթ: Նրանք մեր երկրում մշակում են նույնիսկ մերձարեւադարձային կուլտուրաներ:
Համոզված եմ, որ սիրիահայերն իրենց աշխատանքով ու հայրենասիրությամբ կնպաստեն Արցախի զարգացմանն ու զորացմանը եւ արժանի տեղ կզբաղեցնեն նրա կյանքում:
– Ղարաբաղում ջրի խնդիրը հայտնի է բոլորին: Թեպետ 2011-ից «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի նվիրատվությունների մեծ մասն ուղղվել է ԼՂՀ-ում, մասնավորապես, Շուշիում ջրի խնդիրը կարգավորելուն, սակայն այսօր էլ թե՛ Շուշիում, թե՛ Ստեփանակերտի բազմաթիվ թաղամասերում այդ հարցը չի կարգավորվել, եւ ծորակից շարունակում է ժանգոտած ջուր հոսել: Այս ամբողջ ծրագիրն անարդյունավե՞տ էր, թե որոշ օղակների անբարեխիղճ աշխատանքի հետեւանք:
– Ես համաձայն չեմ հարցի նման դրվածքին եւ համարում եմ ժամկետանց: Այո, այդպես էր մի քանի տարի առաջ: Սակայն վերջին տարիներին այս ուղղությամբ իրականացվել է հսկայական աշխատանք:
«Հայաստան» համահայկական հիմնադրամն Արցախում ջրամատակարարման խնդիրների բարելավման համար անցկացրել է երկու հեռուսամարաթոն` 2010 եւ 2011 թվականներին: Այս ծրագրերը մեծապես նպաստեցին ջրամատակարարման բարելավմանը:
Ջրային հիմնախնդրի լուծման համար մեծ գումարներ են հատկացվել նաեւ պետական բյուջեի խողովակներով: Մենք ունենք լուրջ առաջընթաց այս ոլորտում: Մայրաքաղաք Ստեփանակերտում 13 գոտիներից 8 գոտիներում ունենք 24-ժամյա ջրամատակարարում: Մի բան, որ չի հաջողվել տասնամյակների ընթացքում: Շուշի քաղաքում այսօրվա դրությամբ ջրով բավարարված է բնակչության մոտ 60 տոկոսը, եւ այս արդյունքներին հասել ենք վերջին 2-3 տարիների ընթացքում մեր աշխատանքների շնորհիվ: 2007 թվականից ջրային ցանցի բարելավման աշխատանքներ են իրականացվել 72 բնակավայրերում:
Իհարկե, անելիքները դեռեւս շատ են, եւ անհրաժեշտ է թե՛ խմելու, թե՛ ոռոգման ջրով ապահովել բազմաթիվ բնակավայրեր: Բացի դրանից, պետք է հաշվի առնել նաեւ այն հանգամանքը, որ մայրաքաղաք Ստեփանակերտում, Շուշիում եւ այլ խոշոր բնակավայրերում իրականցվում է լայնածավալ շինարարություն, կառուցվում են բնակելի թաղամասեր, որոնք նույնպես պետք է ապահովվեն ջրով:
Այնուամենայնիվ, այս բոլոր խնդիրները տեխնիկական են: Արցախը, ունենալով հսկայական ջրային պաշարներ, ի վիճակի է իր բնակչությանն ապահովել կարեւոր այս ռեսուրսով, եւ մենք շարունակելու ենք աշխատել այդ ուղղությամբ:
– Պարոն նախագահ, մենք մի քանի անգամ ականատես ենք եղել, թե ինչպես եք երեկոյան շրջում Ստեփանակերտում կամ Շուշիում առանց թիկնապահների ուղեկցության եւ հաճախ զրուցում քաղաքացիների հետ: Այդ հանդիպումների ժամանակ քաղաքացիներն ինչպիսի՞ հարցեր են բարձրացնում, ի՞նչն է այսօր առավելապես անհանգստացնում արցախցուն:
– Ես հաճախակի եմ շփվում մեր քաղաքացիների հետ եւ ոչ միայն Ստեփանակերտում ու Շուշիում, այլեւ նույնիսկ ամենահեռավոր գյուղերում: Այդ շփումները ոչ միայն մեծ բավականություն են պատճառում ինձ, այլ նաեւ կարեւոր են աշխատանքային տեսանկյունից: Հարցերը զանազան են եւ կրում են թե՛ քաղաքական, թե՛ սոցիալ-տնտեսական բնույթ: Որոշ հարցեր լուծվում են տեղում, մյուսների համար պահանջվում է ավելի երկար ժամանակ:
Ընդհանուր առմամբ, այդ բոլոր հանդիպումներից կարելի է ենթադրել մեկ բան` արցախցին ամուր է կանգնած իր հողի վրա, վստահ է ապագայի հանդեպ եւ պատրաստ է սեփական ուժերով բարելավել իր կյանքն ու զորացնել հայրենիքը: Կարծում եմ` այս հույսը, հավատը եւ նվիրվածությունն են մեր բոլոր հաջողությունների գրավականը:
Հ. Գ. «Ազգ»-ի տեղեկություններովՙ Շուշի քաղաքի ջրամատակարարման խնդիրներով զբաղվող «Տեխնոֆիտ» ընկերությունը լրիվ չի կատարել իր առջեւ դրված պարտականությունները:
