Երեկ Ազգային ժողովից աշխատավայր հասնելու ողջ ճանապարհին Հայաստանի քաղաքացիները, որքան էլ զարմանալի, իրենց առօրյա գործին էին, վազում էին այսուայն հոգսի հետեւից կամ բողոքում շոգից, ու նրանցից ոչ մեկը տեղյակ չէր, որ հայոց խորհրդարանում համաեվրոպական միջոցառում է, Հայաստանն էլ այդ միջոցառման համատեքստում Եվրոպայի մասն է` գոնե երեկ բացված համաեվրոպական խորհրդաժողովի տեւելիք երեք օրվա ընթացքում: Բայց դե արդեն երեկոյան մեր զբաղված համաքաղաքացիները հեռուստատեսություններով արդեն լայնորեն տեղեկացված կլինեին, թե որքան եվրոպացի են իրենք այս երեք օրը, եւ կարեւորը` դա տեղի է ունեցել Եվրոպայի խորհրդի նախարարների կոմիտեում Հայաստանի նախագահության շրջանակներում:
Եվ ուրեմն` այդ համաեվրոպական համաժողովին, «Իրավունքի գերակայության եվրոպական չափորոշիչները եւ իշխանությունների հայեցողության սահմանները Եվրոպայի խորհրդի անդամ երկրներում» վերնագրով, մասնակցեցին եւ ելույթ ունեցան Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի նախագահ Դին Շպիլմանը, Եվրոխորհրդի` Հայաստանում ամենից շատ մեջբերվող Վենետիկի հանձնաժողովի նախագահ Ջիանի Բուքիքիոն, այլ կարեւոր եվրոպական հյուրեր` հատկապես սահմանադրական իրավունքի ոլորտից, որոնք բոլորն իրենց ելույթներում քննարկում էին այդ կարեւոր թեման 32 երկրների եւ միջազգային կառույցների 80 ներկայացուցիչների հետ:
Դին Շպիլմանն իր ելույթում օրենքի գերակայությունը, Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի չափորոշիչ մարդու իրավունքներն ու ազատությունները հարգելու անհրաժեշտությունից խոսեց, նշեց, որ Նախարարների կոմիտեում նախագահելու ընթացքում 15-րդ արձանագրությունը ստորագրելով Հայաստանն արդեն ձեռքբերում է ունեցել (20 երկիր է ստորագրել), մի նոր ձեռքբերում էլ կունենա, եթե ՄԻ եվրոպական կոնվենցիայի 16-րդ արձանագրությունը ստորագրի: ԵԴ նախագահն ասում էր, որ իշխանությունները սահմանադրական նորմերի պահպանման արդյունավետ համակարգ պետք է ստեղծեն եւ տարբեր օղակներով այս ուղղությամբ համագործակցեն, որպեսզի իշխանության թեւերի հավասարակշռում ապահովվի:
Ջիանի Բուքիքիոն շատ տեսական այս խորհրդաժողովում ինքը եւս տեսականությունից դուրս չէր` թե արդի պետությունը ճկուն պետք է լինի, արագ արձագանքի փոփոխություններին, մշակի ճկունության կառավարման մեխանիզմներ, օրենքի խտրական կիրառում թույլ չտա հատկապես ՄԻ ոլորտում:
Եվ առհասարակ` օրենսդրությունն անընդհատ փոփոխելու կարիք կա` հանրային կյանքին, մարդու իրավունքներին ուղղված մարտահրավերներով պայմանավորված. սահմանադրական երաշխիքները, ըստ եվրոչափորիչների, յուրաքանչյուր պետության առաջնային պարտականությունն է:
Նույնքան կարեւոր ելույթներ ունեցան մերոնք: Մեր խորհրդարանի ղեկավար Հովիկ Աբրահամյանը առավոտյան խորհրդաժողովը բացելիս այն խորհրդանշական էր համարել ոչ միայն Նախարարների կոմիտեում Հայաստանի նախագահելու, այլեւ Հայաստանի հավատարմությունը եվրոպական արժեքներին հավաստելու եւ եվրոպական մեծ ընտանիքին ինտեգրվելու առումով: Հետն էլ եվրոպացիներին հիշեցրել էր Հայաստանում սահմանադրական սկզբունքները կյանքին համադրելու դարավոր, դեռ Շահամիր Շահամիրյանի «Որոգայթ փառացի» ժամանակներից եկող ավանդույթները` խորհրդաժողովի թեման այժմեական համարելով ԵԽ անդամ շատ պետությունների համար:
Մեր արտգործնախարար Էդվարդ Նալբանդյանն իր ելույթում Նախարարների կոմիտեում Հայաստանի նախագահելը հավելյալ հնարավորություն համարեց մեր երկրի համար` ժողովրդավարացման զարգացմանն ուղղված ԵԽ անդամ երկրների միասնական ջանքերին իր ներդրումը բերելու առումով: Նալբանդյանն ասում էր, որ կազմակերպության գործունեության արդյունավետությունն ու նրա վստահելիությունը մեծապես կախված են այն հանգամանքից, թե որքանով անդամ երկրները միասնաբար եւ յուրաքանչյուրն անհատապես հավատարիմ կմնան ժողովրդավարությանը, իրավունքի գերակայությանը եւ մարդու իրավունքներն ամրապնդելու եւ առաջ տանելու իրենց հանձնառությանը:
Էդվարդ Նալբանդյանի գնահատմամբՙ խորհրդաժողովի աշխատանքները կարող են նպաստել օրենքի եւ դրա կիրառելիության կատարելագործմանը եվրոպական աշխարհամասում եւ այս գործընթացում իրենց ներդրումը կարող են բերել ինչպես Նախարարների կոմիտեն եւ Խորհրդարանական վեհաժողովը, այնպես էլ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանն ու Վենետիկի հանձնաժողովը:
Իսկ մեր երկրի նախագահի ուղերձը խորհրդաժողովի մասնակիցներին էր բերել նրա աշխատակազմի ղեկավար Վիգեն Սարգսյանը . «Մեր երկրի ու իշխանությունների համար մեծ պատիվ ու պատասխանատվություն է նախագահել Եվրոպայի խորհրդում: Այս վեցամսյա ժամանակահատվածը մենք ձգտելու ենք արժեւորել այնպիսի նախաձեռնություններով, որոնք նոր խթան կդառնան եվրոպական արժեքային համակարգի հետագա զարգացման ու ամրապնդման, իրավունքի գերակայության սկզբունքի անշեղ իրագործման համար», իր խոսքն էր ուղղել երկրի նախագահը` մարդու իրավունքը անկյունաքարային արժեք եւ գերակայություն համարող եվրոպական մոտեցումը միջազգային հարաբերությունների հետագա ծավալման տեսակետից կարեւորելով, «դրանց հիմքում դնելով արժեքային հստակ կողմնորոշիչ, որի համաձայն մարդը, նրա արժանապատվությունը, հիմնական իրավունքները եւ ազատությունները բարձրագույն արժեք են»: «Համոզված եմ, որ ժողովրդավարական բոլոր երկրներում սահմանադրական մակարդակում այս կամ այլ կերպ ամրագրված է իրավունքի գերակայության սկզբունքի էությունը: Սակայն գլխավոր խնդիրն այն կյանքի կոչելն է, իրավունքով իշխանության սահմանափակումը կյանքի կանոն դարձնելը», հղել էր նախագահը:
Դե իսկ մեր Սահմանադրական դատարանի նախագահ Գագիկ Հարությունյանը «Իրավունքի գերակայության տեղն ու դերը մարդու եւ քաղաքացու սոցիալական վարքագծում» թեմայով մի այնպիսի ելույթ ունեցավ, որ եվրոպացի նախագահողները դա լսում էին հատկապես ականջներին օղ անելով` երբ մենք «Դատաստանագիրք» ու Մխիթար Գոշ ենք ունեցել, եվրոպաներն ուր էին: Պետությանն էլ (արդի պետություններին) ՄԻ պաշտպանության ոլորտում ազգային եւ միջազգային պարտավորությունները հետեւողական իրացնել կոչեց:
