Մինչդեռ Էրդողանը նրանց անվանել է «թափթփուկ»ՙ հայտարարելով, որ Թուրքիայում վերջ է տալու հասարակության «սերուցքի» արտոնություններին
Մայիսի 27-ի լույս 28-ի գիշերը Ստամբուլի Թաքսիմ հրապարակի զբոսայգում ծայր առած եւ Թուրքիայի 67 քաղաքներում տարածված բողոքի ցույցերը, որոնք ուղեկցվում են անկարգություններով եւ ոստիկանության հետ բախումներով, թեւակոխեցին 10-րդ օր: Բախումներում առ այսօր սպանվել է 2 ցուցարար, ավելի քան 4100-ը վիրավորվել: Վիրավորվածներից 43-ի վիճակը ծանր է:
Բախումներում վիրավորվել են նաեւ ոստիկաններ, որոնց թիվը, պաշտոնական տվյալներով, հասնում է 50-ի: Այդ ընթացքում, ինչպես նախորդ օրը նշեց Թուրքիայի ներքին գործերի նախարար Մուամմեր Գյուլերը, հունիսի 5-ի տվյալներով, ցուցարարների հարձակումից տուժել են 280 առեւտրաֆինանսական օբյեկտներ եւ արհեստանոցներ, վարչական 6 շենք, մեկական բնակարան ու ոստիկանատուն, վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի «Արդարություն եւ բարգավաճում» կուսակցության քաղաքային 11 վարչություն, 103 ոստիկանության եւ 207 սեփական ավտոմեքենա, ներառյալ մասնավոր ընկերության եւ քաղաքապետարանին պատկանող երթուղային ավտոբուսներն ու շտապօգնության մեքենաները:
Թուրքիայում ընդդիմությունը Ժողովրդա-հանրապետական կուսակցության գլխավորությամբ երկրով մեկ տարածված ցույցերի համար ուղղակի մեղադրում է վարչապետ Էրդողանին, ԱՄՆ-ը, Եվրոմիությունը, ՄԱԿ-ն ու միջազգային այլ կառույցներըՙ Էրդողանի կառավարությանը, թե ոստիկանությանը թույլ է տվել անհամաչափ ուժ գործադրել ցուցարարների դեմ: Ցուցարարները Էրդողանին անվանում են բռնապետ, պահանջում կառավարության հրաժարականը եւ երկխոսության համար վերջինի առջեւ նախապայման են դնում, որ վարչապետ Էրդողանը հրաժարվի Աթաթուրքի անվան մշակույթի պալատը Թաքսիմ հրապարակի վերակառուցման շրջանակում քանդելու մտադրությունից:
Մինչդեռ ցույցերն սկսվել էին զբոսայգու ծառերի հատումը կասեցնելու նպատակով: Այլ կերպ, Թաքսիմ հրապարակում Աթաթուրքի անվան պալատի պահպանումը, որ երկխոսության համար ցուցարարները որպես գլխավոր նախապայման կառավարությանն են առաջադրում, չի կարող որեւէ առնչություն ունենալ զբոսայգու ծառերի հատման, ծառերն էլ, իհարկե, Թուրքիայի 67 քաղաքներում ցույցերի տարածման, առավել եւս Էրդողանի «Արդարություն եւ բարգավաճում» կուսակցության քաղաքային վարչությունները հարձակման թիրախ դարձնելու հետ:
Եթե խնդիրը ծառերը լինեին, ապա ցույցերը չէին անցնի «Բոլորս Աթաթուրքի զինվորներն ենք» կարգախոսով, ցուցարարները Թուրքիայի դրոշի հետ չէին բարձրացնի նաեւ Աթաթուրքի ցուցապաստառները, «Էրգենեքոնի» գործով կալանված զինվորական եւ քաղաքական գործիչների գովեստով զբաղվող հեռուստաալիքներն ու Ժողովրդա-հանրապետական կուսակցությանը հարող թերթերը «Էրդողանի բռնատիրությանը» եւ «կառավարության ֆաշիզմին» դիմադրելու համար չէին փառաբանի ցուցարարներին, ոչ էլ այս կուսակցության պատգամավորներն իրենց ներկայությամբ կխրախուսեին անկարգություններով ուղեկցվող ցույցերը:
Հատկանշական է, որ ցուցարարների հանդեպ ոստիկանության գործադրած անհամաչափ ուժի համար Էրդողանի կառավարությանը դատապարտող հաճախակի հայտարարություններով ցույցերը խրախուսում են նաեւ Սպիտակ տունը, ԱՄՆ պետքարտուղարությունը, ԵՄ-ը, միջազգային կառույցները, արվեստի աշխարհահռչակ երգիչ-երգչուհիները, դերասանները, հատկապես աշխարհի առաջնակարգ լրատվամիջոցները:
Այս լրատվամիջոցներից թերեւս պետք է առանձնացնել անգլիական «Ֆայնենշլ թայմսին», որի առաջնորդողի հեղինակ Դենի Ռոդրիքըՙ լինելով Հարվարդի համալսարանի պրոֆեսոր, միաժամանակ Թուրքիայում «Էրգենեքոնի» գործով կալանված բանակի պաշտոնաթող գեներալ Չեթին Դողանի փեսան էՙ դստեր ամուսինը: Եթե Ռոդրիքը հրեական ծագումով ամերիկացի է, ապա դժվար չէ ենթադրել, որ թուրք գեներալ Դողանն էլ պետք է սամաթայական, այսինքնՙ առերեւույթ իսլամ ընդունած սալոնիկյան ծագումով հրեա լինի:
Համենայն դեպս վարչապետ Էրդողանը Թաքսիմի «Գեզի» այգու ցույցերի շրջանակում ցուցարարներին «թափթփուկ» անվանելուց զատ, 18-րդ դարի «Սելիմիե» զորանոցը 1938-ին պետականորեն քանդելու առնչությամբ, նկատի ունենալով Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրքին ու Իսմեթ Ինյոնյուին, նշեց. «Մի՞թե կարող էր այլ բան անել երկու հարբեցողի ստեղծած պետությունը»:
Ավելին, նա ցույցերը ղեկավարելու մեջ մեղադրեց Ժողովրդա-հանրապետական կուսակցությանը, միաժամանակ ասաց, որ խառն է նաեւ դրսի ուժերի մատը ու շարունակեց. «Մենք այս երկրում վերջ ենք տալիս իրեն հասարակության սերուցքը համարող խավի արտոնություններին»:
Ժողովրդա-հանրապետականը ոչ միայն Աթաթուրքի ստեղծած կուսակցությունն է, հետեւաբար քեմալականության ջահակիրը, այլեւ նրա շարքերը մեծապես հագեցված են այս սերուցքի ներկայացուցիչներով, որոնք իրենց անվանում են «սպիտակ թուրք», իսկ թուրք իսլամականներըՙ «սաբաթայական»:
Այսինքն թուրքական հասարակության «սերուցքը» մշտապես սատարել է Աթաթուրքի ժողովրդա-հանրապետական կուսակցությանը, այս կուսակցությունն էլՙ բանակին, որ վերջինի հովանավորությամբ ի վիճակի լինի բյուրոկրատների միջոցով հետնաբեմից մշտապես կառավարել երկիրը: Ահա թե ինչու Ժողովրդա-հանրապետական կուսակցությունը զորակցում է առանց այդ էլ միջազգային աջակցություն վայելող ցուցարարներին, որոնք Թաքսիմի «Գեզի» այգու ծառերը մի կողմ թողած, սատար են կանգնում մի ժամանակ երկրում գործադիր եւ օրենսդիր իշխանություններին վերահսկող թուրքական բանակի այն բարձրաստիճան սպաներին, որոնք կալանված են «Էրգենեքոնի» գործով:
