Օրերս «Արամ Խաչատրյան» մեծ համերգասրահում (5-րդ անգամ, նախորդները փետրվարին եւ ապրիլին) տեղի ունեցավ մի բացառիկ միջոցառում՝ «Երաժշտական մարաթոն դպրոցականների համար»: Սակայն դա բնավ սոսկ մարաթոն չէր, մինչեւ անգամ ոչ սոսկ երաժշտական: Լեփ-լեցուն մեծ դահլիճը ապրում, շնչում էր, նորովի կյանք էր վերապրում իր մեջ նստած, ավելի ճիշտ է ասել՝ գեղեցկորեն ապրող հազարավոր երեխաներով, պատանիներով: Նրանք Երեւանի տարբեր դպրոցների ցածրից ավագ դասարանների սաներն էին:
Բեմ դուրս եկավ Հայաստանի ժողովրդական արտիստ Հրանտ Թոխատյանը: Դահլիճը ժպտաց՝ շատերը ճանաչում էին նրան եւ սիրում: Յուրահատուկ, նմանը չունեցող երեւույթ եղավ: Հրանտ Թոխատյանը ոչ դերասանական կեցվածքով, այլ բառի բովանդակ առումով ընկերական պահվածքով դիմեց երեխաներին, եւ ամբողջ միջոցառման ընթացքում մտերմաբար խոսեց, զրուցեց նրանց հետ ամենապարզ, ջերմ խոսքով ու ժպիտով: Հարցեր էր տալիս նրանց իրենց կյանքի, նախասիրությունների, գիտելիքների մասին: Այդպիսով նաեւ որոշ չափով բացահայտվում էին նրանց զարգացողությունը, ճաշակը, նախասիրությունները: Աշակերտները հուզված եւ ոգեւորված էին իրենց կյանքում նման նախադեպը չունեցած երեւույթից՝ որ նրանց այդպես է վերաբերվում բեմից այդպիսի՜ դերասանը: Նրանք պատասխանում էին Հրանտ Թոխատյանի բոլոր հարցերին, ու երբեմն իրենք էին հարցեր տալիս նրան:
Միջոցառման ամբողջ ընթացքում տեւեց այդ սքանչելի, անմիջական, հետաքրքրական զրույցը, այդ երկխոսությունը դերասանի եւ մեր բազմաբազում երեխաների հետ: Հուզի՜չ էր: Անհրաժեշտ է նշել, որ Հրանտ Թոխատյանի բոլոր թեմաները, խոսքերը, հարցերը զուտ իր անձնական մտահղացումներն էին, եւ հաճախակի դրանք ծնվում էին հենց բեմում, այդ պահին, բխելով երեխաների տրամադրությունից, արձագանքներից, նրանց ուրախ կեցվածքից:
Բեմում Հայաստանի ֆիլհարմոնիկ նվագախումբն էր ճանաչված, վաստակաշատ խմբավար Ռուբեն Ասատրյանի ղեկավարությամբ: Հիշյալ մարաթոնին Ռուբեն Ասատրյանի մասնակցությունը նրա հերթական բեմական նվաճումն էր: ՀՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ, Երեւանի մշակույթի պատվավոր գործչի կոչում ունեցող, մեր օպերայի եւ բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնում եւ Հայաստանի ազգային ֆիլհարմոնիկ նվագախմբում իր մեծ վաստակն ունեցող տաղանդավոր դիրիժոր Ռուբեն Ասատրյանը ամբողջ միջոցառման ընթացքում ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի իր ղեկավարությամբ հարստացրեց Հրանտ Թոխատյանի եւ դահլիճի միջեւ երկխոսությունը: Հաճելի էր ականատես լինել, թե որքան ուշադիր, զգացաբար էին ունկնդրում երեխաները, եւ ինչ անկեղծ ջերմությամբ ժպտալով էին բացականչում՝ բրավո՜:
Առաջին բաժնում հիանալի եւ դպրոցականներից շատերին ծանոթ երաժշտությունն էր. մեր հանճարեղ Արամ Խաչատրյանի եղբոր զավակի, նույնպես տաղանդավոր Կարեն Խաչատրյանի «Չիպոլինո» ստեղծագործությունը: Դա ե՛ւ Խորհրդային Միությունում, ե՛ւ արտասահմանում քաջածանոթ, սիրված «Չիպոլինո» մուլտիպլիկացիոն ֆիլմի եւ համանուն բալետի (բեմադրվել եւ այժմ բեմադրվում է աշխարհի շատ թատրոններում) երաժշտությունն է: Երբ Հրանտ Թոխատյանը խոսեց դահլիճի հետ «Չիպոլինո»ի մասին, դպրոցականները ցուցադրելով իրենց լավ գիտելիքները, հիշատակեցին այդ մուլտֆիլմի բոլոր հատվածների զվարճալի վերնագրերը: Չէր կարելի լոկ լսել, այլ սրտի անկեղծ մղումով հարկ էր հպարտորեն նայել մեր այդ սերունդին, տեսնել նրանց դեմքերի պայծառ արտահայտությունը, նրանց ռիթմիկ շարժումները, երբեմն նույնիսկ ցածրաձայն ձայնակցությունը հնչող երաժշտությանը: Մի հրաշալի՜ կյանք էր նրանց համար:
Երկրորդ բաժնում հնչեցին Արամ Խաչատրյանի «Դիմակահանդես» սյուիտից հանրահայտ «Վալսը», «Նոկտյուրնը» եւ երկու հատված «Գայանե» բալետից. «Վարդագույն աղջիկների պար» ու «Սուսերով պար»: Եվ այդ համարների միջեւ եղած կարճ միջնադադարի ժամանակ Հրանտ Թոխատյանը դարձյալ խոսեց երեխաների հետ, հարցեր տվեց: Մի բացառիկ ընկերական, մտերմիկ մթնոլորտ էր, ասես ամենքը լինեին ոչ թե պաշտոնական սրահում, այլ ընտանեկան հյուրասենյակում:
Ըստ էության «Երաժշտական մարաթոնը» տակավին ԽՍՀՄ-ի տարիներին Երեւանում ձեռնարկված «Դպրոցական ֆիլհարմոնիա» կոչվող համերգաշարի շարունակությունն է, այժմ բնավ այլ բովանդակությամբ: Իրապես, անմոռանալի եւ գնահատելի երեւույթ էր, քանզի տարբեր տարիքի հազարավոր դպրոցականները հարստացան հոգեպես, ավելի լավ ճանաչեցին իրենց ազգային երաժշտությունը եւ զվարճալի տրամադրությամբ հեռացան, տանելով իրենց սրտերում այդ աննախադեպ, սքանչելի նվերը:
ԹԱՄԱՐ Ստ. ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ
Արվեստագիտության թեկնածու
