Բոլորից անտեսվածի, լքվածի, դավաճանվածի, նույնիսկ սեփական իշխանության կողմից խաբվածի տվայտանքների մեջ գտնվող մեր ժողովրդի համար,- նկատի ունեմ մտածող զանգվածին,- Միջազգային քրեական դատարանի գլխավոր կամ առաջին դատախազ Լուիս Մորենո Օկամպոյի արթնության վերջին կոչը, ինչպես, շուրջ մեկ ամիս առաջ հրապարակված առաջինը, ու մանավանդ՝ նրա անձամբ Երեւան ժամանելը, շատերի համար եղավ սփոփանքի առիթ կամ պատճառ: Մի մարդ՝ Օկամպոն, որը չունի նախընտրական, վերընտրական կամ որեւէ այլ խնդիր եւ հավակնություն, ստանձնել է մարդասիրական եւ իրավապաշտպանական դժվարին առաքելություն՝ արթնության մղելու հայերիս, ողջ հայությանը, եւ հուշելու այն քայլերը, որոնք անհապաղ պետք է կատարվեն մեր կողմից, ազգովի՛ն:
Առաջին՝ վերականգնել արցախահայության իրավունքը վերադառնալու իր բնօրրան՝ Արցախ, որտեղ ապրել եւ արարել է նա անհիշելի ժամանակներից ի վեր, ավելի ճիշտ՝ մինչեւ ցեղասպանական սպառնալիքի տակ բռնագաղթի, մինչեւ հայրենազրկման ենթարկվելը:
Երկրորդ՝ ազատ արձակումը Բաքվի բանտերում պահվող հայ պատանդներին, ներառյալ Արցախի պետական ղեկավարությանը, ինչի համար Օկամպոն կրկին կոչ է արել միանալ իր կողմից մեկնարկված արշավին՝ հանրային հուժկու ճնշմամբ նրանց ազատ արձակման պահանջը միջազգային ուշադրության ու համապատասխան գործողության վերածելու առաջադրանքով, որի համար, նրա կարծիքով, պահը հարմար է ավելի քան երբեւէ, նկատի ունենալով նոյեմբեր ամսին Բաքվում կայանալիք COP 29 համաժողովը, որն ըստ ամենայնի միտված է Ադրբեջանը միջազգային ասպարեզում մարդասե՜ր, խաղաղասե՜ր, օրինապա՜շտ ներկայացնելուն:
Երրորդ՝ հենց միեւնույն համաժողովին ընդառաջ պատռել բռնատիրական այդ երկրի դիմակը, ցույց տալ բոլորին Իլհամ Ալիեւի կաշառասուն վարչակարգի իսկական դեմքը, նրա հակաբնութենական էությունը, ընդերքի անխնա շահագործմամբ բնությանը հասցրած վնասների, նավթարդյունաբերության միջոցով վաստակած փողերով իշխանությունը բռի մեջ պահելու, այլախոհներին հալածանքի ենթարկելու, լրագրողներին պատժելու, փոքրամասնություններին ճնշելու, մարդու իրավունքների պաշտպան միջազգային հսկիչ կազմակերպությունների բերանը «կանաչով» (greenwash) լվանալու, ցեղասպանական իր գործողությունները նույն կերպ պարտակելու համար:
Տարողունակ երեք խնդիրներ՝ որոնք ազգային-պետական մեր օրակարգի գլխավոր հարցերից են, որոնց մասին գրում-խոսում ենք շատ, առանց շոշափելի որեւէ արդյունքի: Պատճառը, գլխավորը, իշխանությունների ինքնագոհ, փողի առատությունից զարմացած ու հղփացած, ամենօրյա զավզակությունների անձնատուր, այսպես կոչված խաղաղության շիրմայի տակ ժողովրդին խաբող եւ սեփական իշխանության գոյատեւումը երկարաձգող, Արցախյան խնդիրն իր համար փակած եւ արցախցիներին արհամարհող վարքագիծն է:
Երկրորդը՝ ընդդիմության անզորությունն է, անգործնականությունը, ներքին գզվռտոցը, ընդդիմադիր երեւալու, բայց իսկական ընդդիմությանը անատակ, արտաքին օժանդակության սպասողի գործելակերպը, ավելի ճիշտ՝ անգործությունը:
Երրորդը, եւ ամենակարեւորը, խաբված եւ այլեւս որեւէ մեկին չհավատացող, իշխանության եւ ընդդիմության միջեւ տարուբերվող, կամազուրկ եւ անհավատ դարձած ժողովուրդն է, առանց որի ճնշմանը անկարելի է հասնել դրական որեւէ արդյունքի՝ ինչ վերաբերում է Արցախի եւ արցախահայության իրավունքների վերահաստատմանը, հայրենիքի պաշտպանությանը, ազգային ու պետական արժանապատվության վերականգնմանը:
Միջազգային քրեական դատարանի գլխավոր դատախազի միավորվելու եւ պայքարելու սրտառուչ կոչը, ուղղված համայն հայությանը, կհասնի՞ տեղ, կվերածվի՞ ազգային-պետական մեր իրավունքները հետապնդելու առաջադրանքի ու գործի:
Լավատեսությամբ սպասենք:
ՀԱԿՈԲ ԱՎԵՏԻՔՅԱՆ