Քնենք բաց աչքերով
2008 թվականին մարդիկ աշխարհում խոր քնից արթնացան, ու հանկարծ որոշեցին, որ յուրաքանչյուր տարի՝ գարնանային գիշերահավասարին նախորդող ուրբաթ օրը նշելու են «Քնի համաշխարհային օրը» (World Sleep Day):
Իսկ 2012 թվականին «Քնի խանգարումների հայկական ասոցիացիան» (Armenian Sleep Disorders Association) մեզ էլ «քնահարամ» արեց՝ առաջարկելով միանալ այս կարեւոր արշավին: Մենք էլ աչքներս տրորելով` միացանք դրան:
Հիմա, երեւի մենք էլ անքնությամբ տառապող մյուս առաջադեմ մարդկանց նման, այս տարի մարտի 15-ին մեծ շուքով ու խանդավառությամբ պիտի նշենք «Քնի համաշխարհային օրը»:
Մի տեղ կարդացել եմ, որ քունը բնորոշ է բոլոր կաթնասուններին, թռչուններին, ձկներին, միջատներին, նաեւ մարդկանց: Բայց դրանցից յուրաքանչյուրն իր հանգիստն ապահովելու հարցում սեփական նախընտրանքն ունի:
Օրինակ, ձին կանգնած է քնում, նապաստակը՝ աչքերը բաց: Աֆրիկյան փղերը նույնպես քնում են կանգնած` բայց կնճիթով փաթաթվում են ծառի բնին: Օձերը քնած ժամանակ չեն թարթում իրենց թափանցիկ կոպերն ու նապաստակի նման բաց աչքերով են քնում:
Նման վարքագիծը պայմանավորված է էվոլյուցիոն պատճառներով. կանգնած դիրքից ու աչքերը բաց վիճակում հնարավոր է լինում միանգամից կողմնորոշվել ու վազել գիշատիչներից պաշտպանվելու համար: Այսպիսով բոլորն էլ քնելիս մտածում են իրենց անվտանգության մասին, բոլորն էլ գոյաբանական հարց են լուծում:
Բայց կա մի ճշմարտություն, որի մասին ոչ մի «ասոցիացիա» մեզ չի զգուշացնում: Մեզ չեն հուշում, որ գարնանը, եղանակային բարենպաստ պայմանների սպասող դարանակալ թշնամին, գերադասում է չքնել, բայց ոչ թե պաշտպանվելու, այլ իր երազած ծրագրերն իրականացնելու համար: Իսկ մենք ոչ միայն չենք մտածում միջավայրի գիշատիչներից պաշտպանվելու եւ երկրում տիրող քաղաքական իրավիճակի մասին, այլեւ ընդառաջ ենք գնում «Քնի խանգարումների հայկական ասոցիացիայի» առաջարկին, ու հենց գարնանը նշում «Քնի համաշխարհային օրը», ձգտելով ապահովել մեր խաղաղ քունը:
Հիշենք Պարույր Սեւակին, որ խորհուրդ էր տալիս գարնանը չքնել՝
Քունս չի տանում,
Դու էլ մի քնիր,
Հետս էլ կրկնիր,
Որ Հայաստանում
Հիմա գարունը
Բացվել է արդեն…
ԳՐԻԳՈՐ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ