Իմաստաբանական բառարան

Տոն, թե՞ զոհաբերություն

Հայաստանում տոն է լինելու, տոն ու ցնծություն, որին առաջադեմ մարդիկ  հատուկ ջերմեռանդությամբ  են սպասում: Հայաստանցիների առավել աչքաբաց զանգվածն  ու տոնախմբությանը մասնակցելու անհագ տենչով  հեռո՜ւ հեռուներից  Հայաստան շտապող մարդիկ պատրաստվում են ընդառաջ գնալ Snoop Dogg-ի   երանավետ գալստյանն  ու նրա հոգեցունց համերգին: Հայաստանում տոն է լինելու, ցնցող տոն:

Մենք էլ ընդառաջ գնալով մեր հոգու խորքերը սողոսկող այս  հոգեպարար տոնին՝ ներկայացնում ենք ՏՈՆ բառի ստուգաբանությունն, ըստ  մեծանուն հայագետ Հր. Աճառյանի:

«Հասարակաց հանդես եւ հանդիսավոր օր» իմաստներով հայերենում կիրառության մեջ մտած ՏՈՆ բառը նախապես նշանակել է «զոհ, զոհաբերություն, ողջակիզում…», որը մեզ է ավանդվել հնդեվրոպական նախալեզվի   dapni ձեւից (բոլորովին կապ չունի հին  հունարենից փոխառյալ անհայտ ծագումով հայերեն ԴԱՓՆԻ բառի հետ):  ՏՈՆ  ու  ԶՈՀԱԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆ բառերի նույնիմաստ լինելու փաստն ապացուցելու համար Աճառյանն առաջարկել է հայերեն բառը համեմատել  հին իսլանդերեն «զոհաբերության անասուն, զոհ, ողջակեզ» իմաստներով tafn, ինչպես նաեւ լատիներեն «աստվածներին նվիրաբերված զոհ» նշանակությամբ  նույնարմատ pads, dapes բառերի հետ:

Տոն է լինելու, ցնցող տոն:

Հայերի ու իրանցիների լեզվամտածողության ընդհանրություններով պայմանավորված, ՏՈՆ իմաստով պարսկերեն  bazm բառը նախապես «գինարբուք» է նշանակել, սակայն հնում գինու փոխարեն խնջույքին ԶՈՀԱԲԵՐՎԱԾ եզան արյուն են  մատուցել:

Ու մենք շուտով ընդառաջ ենք գնալու մեծ գինարբուքին, որի  մատռվակն է մեծն շոումեն Snoop Dogg-ը:

Տոն է լինելու, ցնցո՛ղ տոն:

ԳՐԻԳՈՐ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ