ԵՐԵՎԱՆ-ԱԹԵՆՔ – Հունահայ դաշնակահար Դանիիլ Քոլանյանը (ծնվ. 2008, Աթենք) հնգամյա հասակից հետեւել է դաշնամուրի դասերի ծննդավայրի Փիլիպոս Նակասի անվան երաժշտական դպրոցում (Մարինա Գիրայի դասարան): 2019-ից շարունակել է ուսումը «Կոդալի» կոնսերվատորիայում՝ Ալեքսանդրա Պապաստեֆանուի մոտ: Այժմ սովորում է Քյոլնի Երաժշտության եւ պարի բարձրագույն դպրոցում՝ պրոֆեսոր Ֆլորանս Միլեի ղեկավարությամբ: 2018-ին շահել է երկրորդ մրցանակ հունական 41-րդ «Ֆիլոն» դաշնամուրային մրցույթում: Երկու տարի անց, Կատանիայում (Իտալիա) կայացած «Ջանլուկո Կամպոչիարիո» 28-րդ միջազգային դաշնամուրային մրցույթում Դանիիլը շահել է Երկրորդ մրցանակը: 2021-ին, Ֆրանսիայի «Իլ-դե-Ֆրանս» 22-րդ միջազգային դաշնամուրային մրցույթում արժանացել է Առաջին մրցանակի 2-րդ կատեգորիայում: 2023 թվականին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի՝ Աթենքում կայացած 8-րդ ազգային դաշնամուրային մրցույթում շահել է Առաջին մրցանակը: 2024-ին տեղափոխվել է Գերմանիա՝ ուսանելով Բորիս Ռադուլովիչին: Նույն թվականին «Բեթհովեն Բոննեսիս» երաժշտական մրցույթում Բոննում՝ մենակատարման կատեգորիայում ստացել է առաջին մրցանակը, նաեւ արժանացել «Յամահա» Երաժշտական Եվրոպական Հիմնադրամի կրթաթոշակին:
–Սիրելի՛ Դանիիլ, 1990-ականներին Երեւանում ներկա եմ եղել քո հոր՝ նշանավոր դասական կիթառահար Յակովոս (Հակոբ) Քոլանյանի համերգին: Երաժիշտ լինելու մասնագիտությունն ինքնուրո՞ւյն ես ընտրել, թե՞ ոգեշնչվել ես հորիցդ:
-Երաժշտությունը փոքր տարիքից ինձ համար եղել է ուրախության եւ ազատության աղբյուր, իսկ դաշնամուրը դարձավ իմ հոգու ձայնը: Հորս օրինակով ոգեշնչված՝ ես ձգտեցի գնալ նույն ճանապարհով: Այդպիսով՝ երաժշտությամբ մասնագիտորեն զբաղվելու որոշումը բնականոն շարունակություն էր, անխուսափելի շարունակություն:
–Դաշնամուր նվագում ես հինգ տարեկանից: Ինչո՞վ է առաջին հերթին գրավել քեզ այդ գործիքը:
-Ամեն անգամ տեսնելով դաշնամուր՝ մագնիսի պես ձգվում էի դեպի այն: Գործիքն ինձ հմայում էր իր յուրահատուկ ձայնով: Ծնողներս տեսնելով իմ ոգեւորությունը՝ խրախուսեցին ինձ սկսել պարապել:
–Այսքան երիտասարդ հասակում դու արդեն ձեռք ես բերել տպավորիչ արդյունքներ միջազգային մրցույթներում: Ֆրանսիայի միջազգային դաշնամուրային մրցույթում առաջին մրցանակ ստանալը քեզ համար պիտի որ առանձնահատուկ երեւույթ լիներ: Ի՞նչ յուրօրինակ հիշողություն ունես այդ փորձառությունից: Եվ մինչ այժմ ո՞րն է քեզ համար ամենակարեւոր փորձառությունը եւ ինչո՞ւ:
-Ամենից յուրօրինակ հիշողությունս այն պահն էր, երբ բարձրանում էի բեմի աստիճաններով: Հստակ լսում էի ուսուցչիս ձայնը, որն ինձ ուղեկցում էր մտքումս:
Ֆրանսիայի միջազգային մրցույթում Առաջին եւ Աթենքում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի մրցույթի մրցանակները ստանալը եւ «Յամահայի» կրթաթոշակին արժանանալն ինձ համար կարեւոր փորձառություններ էին: Սակայն ես դրանք չեմ համարում ճակատագրական՝ արվեստագետի ճանապարհի համար, որովհետեւ հավատում եմ, որ արվեստի էությունը եւ իրական որակը միայն մրցանակներով ու մրցույթների հաջողություններով չեն սահմանափակվում:
Կասեմ, որ ամենակարեւոր փորձառություններից մեկն ինձ համար եղավ 2024 թվականի հունիսին Երեւանում՝ Հայաստանի Պետական սիմֆոնիկ նվագախմբի հետ որպես մենակատար ելույթ ունենալը:
–Հաճելի է իմանալ: Իսկ ո՞ր կոմպոզիտորներին ես ամենից հարազատ զգում երաժշտական զարգացման քո այս փուլում:
-Յոհան Սեբաստիան Բախին եւ Ֆերենց Լիստին: Բախի դեպքում՝ նրա բարդություններից ծնվում է մի այնպիսի պարզություն, որը խորապես ոգեշնչում է հոգիս: Լիստի դեպքում՝ նա մարմնավորում է ռոմանտիզմի լույսը՝ երեւակայությամբ, կրքով եւ անդրիմացական մարտահրավերներով, որոնք ինձ ոգեշնչում են՝ անցնել իմ սահմանները:
–Ի՞նչ խորհուրդ կտաս երիտասարդ դաշնակահարներին, որոնք պատրաստվում են մասնակցել միջազգային մրցույթների:
-Հոգեբանական պատրաստվածությունը հավանաբար ամենակարեւոր դերն է խաղում, ինչպես նաեւ՝ հավատը սեփական կարողությունների նկատմամբ, համատեղված պատշաճ պատրաստվածությանը: Մրցույթները պարտադիր կերպով չեն որոշում արվեստագետի արժեքը. պատմությունը ցույց է տալիս, որ շատ մեծ արվեստագետներ իրենց զգայուն բնավորության պատճառով դժվարություններ են ունեցել մեծ մրցույթներում հաղթելու համար: Այնուամենայնիվ, դա շատ կարեւոր խթան է ուսուցման համար:
–Այժմ սովորում ես Գերմանիայում: Ինչո՞վ է այնտեղի քո երաժշտական կյանքը տարբերվում Հունաստանից:
-Գերմանիայում սովորելով երիտասարդ ուսանողների ծրագրում, հիանալի երաժիշտ եւ նշանավոր դասավանդող Ֆլորանս Միլեի դասարանում՝ ես հայտնվում եմ բարձր մակարդակի տեր, տարբեր երկրների ավելի տարիքով ուսանողների շրջապատում: Նաեւ հնարավորություն ունեմ ավելի հաճախ ելույթ ունենալ՝ թե՛ որպես մենակատար, թե՛ կամերային երաժշտության մեջ:
–Կկարողանա՞ս նկարագրել քո պարապմունքների ռեժիմը: Ինչպե՞ս ես կազմակերպում առօրյա աշխատանքդ դաշնամուրով:
-Ես սկսում եմ ստեղծագործությունը դանդաղ նվագելով՝ նախ գտնելու համար իմ թույլ կողմերը տվյալ գործը կատարելիս: Երբ հաղթահարում եմ դժվարությունները՝ անցնում եմ մեկնաբանական մոտեցմանը՝ կենտրոնանալով արտահայտության եւ երաժշտական բնույթի վրա: Ուսուցչիս հետ միասին նաեւ ընտրում ենք գործեր, որոնք ինձ նոր տեխնիկական մարտահրավերներ են առաջարկում, որպեսզի յուրաքանչյուրն օգնի ինձ աճել եւ զարգանալ որպես դաշնակահար:
–Ինչի՞ վրա ապագայում կկենտրոնանաս՝ մենաելույթների՞, նվագախմբային, սենյակային երաժշտությա՞ն, թե՞ նույնիսկ՝ ուսուցման վրա:
-Ինձ համար լիարժեք երաժիշտը նա է, ով զբաղվում է արվեստի հնարավորինս շատ կողմերով: Ես ներշնչվում եմ այն ամենով, ինչը կապված է այն ժանրի հետ, որի ծառայողն եմ:
–Ունե՞ս երազանք՝ կապված որոշակի համերգասրահի կամ համագործակցության հետ:
-Համերգասրահն ինքնին այնքան կարեւոր չէ, որքան հանդիսատեսը. իսկական նշանակություն ունի կոմպոզիտորների գործերի մեծությունը խորապես լսելու եւ զգալու նրա կարողությունը: Համագործակցության առումով իմ երազանքն է՝ կանգնել ունակ եւ ոգեշնչված երաժիշտների կողքին:
–Գիտեմ, որ կատարում ես Կոմիտասի «Շուշիկի» դաշնամուրային ստեղծագործությունը, որը ներառվել է 2025-2026 ուսումնական տարվա Մեծ Բրիտանիայի Թագավորական Երաժշտական դպրոցների Միացյալ Խորհրդի 6-րդ կարգի դաշնամուրային ծրագրում, ինչը նշանակում է, որ հազարավոր դաշնակահարներ աշխարհով մեկ կծանոթանան եւ կկատարեն այս հայկական դաշնամուրային գոհարը: Քո հունական եւ հայկական ժառանգությունը ազդո՞ւմ է քո երաժշտական մոտեցման վրա:
-Երկու ժառանգությունները պատմության ընթացքում ցույց են տվել, որ դժվարությունների պայմաններում շարունակ առաջ են շարժվել: Դա ոգեշնչում է ինձ՝ շարունակելու իմ սեփական ճանապարհը: Երկու ժառանգությունների երաժշտական ավանդույթներն առանձնանում են խոր քնարականությամբ եւ ռիթմերի բազմազանությամբ՝ տարրեր, որոնք ես միշտ հաշվի եմ առնում ելույթների ժամանակ:
–Պատմի՛ր, խնդրեմ, Քոլանյան ընտանիքի ծագման մասին եւ թե ինչպե՞ս եք պահպանում հայկական ավանդույթները:
-Իմ մեծ պապը՝ Գեւորգը եւ մեծ տատը՝ Սողոմեն, 1915 թվականի Ցեղասպանության պատճառով ստիպված են եղել Ուրֆայից փախչել Հալեպ: Նրանք ունեցել են երեք երեխա: Հետագայում ողջ ընտանիքը որոշել է արտագաղթել Բրազիլիա: Նրանց նավի առաջին կանգառը եղել է Պիրեայի նավահանգիստը Հունաստանում, եւ այդ պահին մեծ պապս որոշել է մշտական բնակություն հաստատել Աթենքում:
Ես Սփյուռքի չորրորդ սերնդի ներկայացուցիչ եմ, եւ ճշմարտությունն այն է, որ այնքան մոտ չեմ հայկական ավանդույթներին, որքան կուզեի լինել: Սա ինձ վրա ծանր է «նստում», ուստիեւ կցանկանամ ապագայում շատ ավելին սովորել եւ վերամիավորվել հայկական ավանդույթներին: Անցյալ տարվա հունիսին Հայաստան կատարած այցս այս անհրաժեշտությունն ավելի խորացրեց իմ մեջ: Տպավորված էի Երևանի լայն փողոցներով, զբոսայգիներով ու պատմական շենքերով, ինչպես նաեւ նրա հյուրընկալ մարդկանցով: Քաղաքի հարուստ մշակութային կյանքը գրավեց ինձ, իսկ այցս Գեղարդի վանական համալիր՝ լցրեց հիացմունքով: Միակ բանը, որի համար զղջացի, այն էր, որ չկարողացա ավելի շատ շփվել տեղացիների հետ, քանի որ չեմ տիրապետում լեզվին, ինչը, սակայն, նախատեսում եմ սովորել…
ԱՐԾՎԻ ԲԱԽՉԻՆՅԱՆ
