Հիրավի, բոլոր ժամանակներում էլ կարեւորվել են գնահատանքի խոսքերը, մանավանդ երբ դրանք կարող են ունենալ խրախուսական եւ բարոյական նշանակություն, երբ տարբեր հանգամանքներով պայմանավորված մարդ կարող է ունենալ դրա կարիքը, դժվարին պահերին անգամ սփոփանքի միջոց կարող է դառնալ, երբ այդ խոսքերն ասվում են՝ որեւէ հարցի լուծման գործում ունեցած ներդրման համար: Իսկ ինչ վերաբերում է հայկական սփյուռքի թերեւս ամենահին գաղթավայրերից Իրանին, ապա այս դեպքում առկա են նաեւ մի շարք կարեւոր առանձնահատկություններ, որոնցով էլ պայմանավորված է ներկայիս հայ-իրանական բարիդրացիությունը:
Եվ ահա դեկտեմբերի 30-ին Թեհրանի Նոր Բուրաստան գերեզմանատան նահատակներին նվիրված հուշարձանի մոտ տեղի է ունեցել Իրան-իրաքյան 8-ամյա պատերազմի նահատակների շիրիմներին ծաղիկների խոնարհում: Հարկ է նշել, որ այդ արարողակարգը կազմակերպվել է ԻԻՀ բանակի առաջարկով: Այլ կերպ ասած՝ այն իրանական պետական այրերի հայության հանդեպ ունեցած վերաբերմունքի մասին է վկայում: Այդ համատեքստում արժե մեջբերել ԻԻՀ բանակի 8-ամյա պաշտպանության արժեքների պահպանման եւ հրապարակման կազմակերպության հրամանատար, բրիգադային գեներալ Մոհամմադ Ռեզա Ֆուլադիի խոսքը՝ «Իրանահայերը պատմության վկայությամբ՝ միշտ քաջաբար են պաշտպանել սրբազան այս հողը, նույնիսկ մուսուլման եղբայրների կողքին նվիրաբերել են իրենց ամենաթանկը՝ կյանքը, սակայն այս սուրբ հողից ոչ մի թիզ չեն զիջել»: Հիրավի, Իրան-իրաքյան պատերազմը ասված գնահատականի լավագույն վկայությունն է, երբ հազարավոր հայորդիներ անձնվեր ծառայում էին ռազմաճակատի առաջին գծում:
Հետաքրքրական է, որ «Նայիրի» միության «Սուքերեան» սրահում դեկտեմբերի 27-ին Սուրբ Ծննդյան տոնի առթիվ Թեհրանի քաղաքապետ դոկտոր Ալիռեզա Զաքանին էլ գրեթե նույն կերպ է խոսել հայության հասցեին: Նա ընդգծել է, որ բոլոր իրանցիները հանուն Իրանի տարածքային ամբողջականության ու անկախության նվիրաբերել են իրենց ամենաթանկը՝ կյանքը, եւ բոլորի արյունը միախառնված է Իրանի հողին՝ գնահատելով միջոցառմանը ներկա հայ նահատակների ընտանիքներին:
Իսլամական հեղափոխության եւ Իրան-Իրաք պատերազմի ընթացքում հայ նահատակների քաջագործություններին է անդրադարձել Ս. Ծննդյան տոների առիթով Ազգային Առաջնորդարան այցելած Թեհրանի Ոստիկանության եւ Իրավապահ ուժերի գլխավոր հրամանատար, գեներալ Աբբաս Ալի Մոհամադիանը: Նրա խոսքով՝ հայերը իրանյան հայրենիքի հողային ամբողջականությունը իրենց նպատակակետը դարձնելով, առաջնագծում հայտնվելով սխրանքներ են գործել ու իրենց կյանքն ու առողջությունն են զոհել` ի խնդիր իրենց հայրենակիցների անվտանգության եւ երկրի պաշտպանության:
Թեհրանի հայոց թեմի առաջնորդ Տ. Սեպուհ արք. Սարգսյանի գնահատմամբ էլ՝ նահատակ գեներալ Ղասեմ Սոլեյմանին կարեւոր դեր է ունեցել տարածաշրջանում ահաբեկիչների հետ պայքարում, հատկապես Հալեպի հայ համայնքի անվտանգությունն ապահովելու գործում:
ԻԻՀ կառավարության խոսնակ Բահադորի Ջահրոմիի խոսքով էլ՝ իրանական հասարակությունը նման է մի այգու, որտեղ կան բազմազան ծաղիկներ, եւ իրանական հասարակությունը եւս, իր բազմաթիվ կրոնական ու էթնիկ հասարակություններով, կազմում է միասնականություն, եւ որեւէ մեկի բացակայությամբ իրանական հասարակությունը իր կատարելությանը չի հասնելու: Նա նշել է, որ արծարծված բոլոր հարցերը անձամբ գրանցել է որպես փաստաբան, եւ իրեն պարտավորված է զգում` վերահսկելու դրանք:
Այսպիսով, իրանցի պետական այրերից հայության մասին գնահատանքի խոսքերի արտահայտումն ունի կարեւոր բարոյա-հոգեբանական նշանակություն եւ դրական ազդակներ է հաղորդում հայ համայնքին, որը 44-օրյա պատերազմից հետո ջանքեր է ներդնում` աջակցելու Արցախից տեղահանված հայրենակիցներին: Իսկ գնահատանքի խոսքերն առավել կարդյունավորվեն, երբ կլուծվեն համայնքի` իշխանությունների առջեւ բարձրացված սոցիալական եւ կրթական խնդիրները:
ԿԱՐԵՆ ՄԿՐՏՉՅԱՆ