«Ամերիկայի հայկական թանգարանում հունիսի 7-ին բացված «Արա Օշական: Խախտված սահմաններ» խորագիրը կրող ցուցահանդեսը փորձում է վերամիավորել աշխարհասփյուռ հայկական բազմաշերտ համայնքներին, հարթեցնել երկակի ինքնություններ ձեռք բերած տարագրվածների խնդիրները եւ կապեր հաստատել հնի, անցյալի ու նորի, ներկայի միջեւ», գրում է Ուոթերթաունից «Արմինյն Միրոր-Սփեքթեյթր» շաբաթաթերթի գլխավոր խմբագիր Ալին Գրիգորյանը, որ նաեւ հարցազրույց է ունեցել արվեստագետի հետ վերջինիս տանը՝ Լոս Անջելեսում:
Լուսանկարչական ցուցահանդեսը, որի հովանավորն է Միշել Մ. Քոլիկյանը, նվիրված է Հայկ Տեր-Մանուելյանի հիշատակին եւ գործելու է մինչեւ հոկտեմբերի 29-ը: Ցուցադրված լուսանկարներն ու կոլաժները արվել են Լոս Անջելեսում, Բեյրութում եւ 2012 թվին՝ Շուշիում:
Արա Օշականը միաժամանակ ե՛ւ լուսանկարիչ է, ե՛ւ փոխկապակցված թեմաների վարպետ զուգակցող (ինստալյացիայի) ճանաչված արվեստագետ: Որդին է բանաստեղծ Վահե Օշականի, թոռը՝ գրող եւ գրականագետ Հակոբ Օշականի: Ծնվել է Բեյրութում, բայց 10 տարեկանում ծնողների հետ փոխադրվել է նախ Վիսկոնսին, ապա Թեննեսի եւ վերջապես Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա:
Մի երկրից մյուսը տեղափոխվելն ու ծնողների բաժանումը զգացմունքային, հոգեկան եւ հոգեբանական խորը բեկումներ են առաջացրել նրա կյանքում: «Դրանք երբեք չեն մոռացվում: Ընդհակառակը, գնալով ավելի են ընդգծվում, խորանում», ասել է նա:
Բեյրութ այցելությունները ավելի հաճախակի են դարձել սկսած 2014-ից: Ապրել է Բուրջ Համուդ թաղամասում: Հոր հետ համահեղինակ է դարձել «Հայրենիք» հատորի: Հետագայում լույս է ընծայել նաեւ «Տարագիրները» գիրքը, որը նախորդի հետ վաճառքի է հանվել ցուցահանդեսի օրերին:
Ներկայացված մոտ 60 լուսանկարներում գերիշխում է երկակի ինքնության, կամ երկակիության գաղափարը: Սեւ ու սպիտակ լուսանկարները զուգորդված են գունավոր կոլաժներով, նոր լուսանկարները տեղադրված «մագաղաթների» մեջ, Շուշիում արված դիմանկարները՝ Թորոս Ռոսլինի ձեռագիր «մանրանկարների» էջերում: Արդյունքում հիացական, գեղեցիկ «կտավներ» են, բայց միաժամանակ շատ թախծոտ, որովհետեւ հաճախ հին տեղանքներ են պատկերված, որոնք այլեւս չկան, կամ մերը չեն: Սահմանները, այո, խախտված են: Մի երկրի սահմանը ետին է թողնված, մյուսը՝ նոր ձեռք է բերված, բայց դեռ օտար է, եւ եթե նույնիսկ ոչ մի առնչություն չկա հին ձեռագրի եւ դրա էջերից մեկի վրա «տեղադրված» նոր դիմանկարի միջեւ, ապա միեւնույն է՝ ընդհանուր փոխկապակցվածությունը միշտ էլ առկա է: «Ձեռագրերը» Կիլիկիայից ու Վանից են, դիմանկարները՝ Շուշիից:
Ցուցադրված լուսանկարների մեջ է նաեւ մի հսկայական «որմնանկար» Օշականի «Բեյրության հիշողություններ» շարքից: Այդ «ձեռագրերն» ու «մանրանկարները» ստեղծվել են Կոնգրեսի եւ այլ հաստատությունների թվայնացված արխիվային հավաքածուներից: Դրանք «արդիականացված» են Օշականի «միջամտություններով»: «Օշականը կարողանում է այնպիսի նրբազգացողությամբ զուգակցել պատմական ամենադժվարին իրավիճակները՝ պատկերելու համար տարագրության անդրադարձը մեր անձնական եւ համայնքային կյանքում, որ ուղղակի աննկարագրելի է», ասել է ցուցահանդեսի կուրատոր Ռայան Քեյսին, որ Նյու Ջերսիում ապրող լուսանկարչության դասընթացների պրոֆեսորի օգնական դասախոս է եւ արվեստի պատմության տեսաբան Ստոկտոն համալսարանում:
Հայկականությունը է՛լ ավելի շեշտելու համար ցուցահանդեսի պատերից մեկը ներկված է մուգ կարմիր գույնով, որը խորհրդանշում է հայկական որդան կարմիրը: Մյուս պատից կախված են «մագաղաթները», որոնցում Օշականը «ներմուծել է» իր լուսանկարները, դարձնելով դրանք յուրօրինակ «հմայիլներ»: «Թալիսմանական այդ հնագույն «իրերին» փորձել եմ նոր միտք հաղորդել, ժամանակակից մտածողություն պարգեւել», նշել է նա հավելելով. «Այսօր էլ ես իմ թալիսմանը ունեմ, որն ինձ հույս է ներշնչում, որ մի օր վերադառնալու եմ Արեւմտյան Հայաստան»:
«Ինքնության փոխակերպումը մի թեմա է, որն ինձ միշտ է հետաքրքրել: Որեւէ մեկը այսօր մեկ ինքնության կրողը կարող է լինել, վաղը՝ մեկ այլ, իհարկե հանգամանքներից ելնելով: Իմ կոմպոզիցիաները բազմաշերտ են: Նախքան 2014-ը Բեյրութը մի վայր էր, 2014-ից հետո՝ մի այլ վայր: Բեյրութի եւ լոսանջելեսյան լուսանկարներում դիտորդը անպայման «երկխոսություն» կզգա, որ տեղի է ունենում նրանց միջեւ: Տարածությունը, ժամանակը, սահմանները մեծապես հետաքրքական թեմաներ են ինձ համար, որոնց ես փորձում եմ պեղել անցյալի ակունքներից, որպեսզի նոր խորություն պարգեւեմ դրանց», նշել է Արա Օշականը:
Ցուցահանդեսը սկզբում բացվել է Գլենդեյլի Թուֆենկյան Գեղարվեստի պատկերասրահում, ապա Նյու Ջերսիի «Ստոկտոն» համալսարանում: Ամերիկայի Հայկական թանգարանում բացվածը ավելի ընդգրկուն է, լայնածավալ:
Առավել մանրամասնությունների համար այցելել «www.armenianmuseum.org» կամ «www.araoshagan.net» կայքերը:
Պատրաստեց՝ ՀԱԿՈԲ ԾՈՒԼԻԿՅԱՆԸ
(The Armenian Mirror-Spectator)
