Վերջին շրջանում Նիկոլ Փաշինյանը խոսում է կադրերի պակասից, պաշտոնյաների գիտելիքի պակասից, սխալներից,աշխատել չկարողանալուց, յոթ տարի նույն դասարանում մնալուց:
Չենք կարող ասել, որ նա անկեղծ է, քանի որ վստահ ենք` ինքն էլ հասկանում է, որ այդպես էլ պետք է լիներ: Մնում է նրա նախընտրական հնարամտությունը: Երբ դու ուզած պաշտոնի նշանակելիս առաջնորդվում ես միայն հավատարիմին կամ սեփական կողմնակցին ընտրելու տարբերակիչով` այլ բանի մի՛ սպասիր: Սովորաբար բարձր պրոֆեսիոնալները շատ չեն, ու նրանք կարող են քո կողմնակիցը չլինել, բայց պրոֆեսիոալ բառի բովանդակության էությունը նախ այն է, որ դու քո գործն անում ես գերազանցորեն, անկախ քաղաքական հայացքներից, եւ բացի այդ` պաշտոնը չես ծառայեցնում քաղաքական շահին: Այդպիսի բան տեսնո՞ւմ ենք իշխող թիմի նշանակած պաշտոնյաների մեջ` մեծ մասամբ իհարկե ոչ, որովհետեւ ամեն ոք, որ պաշտոնի է նշանակվում թիմակցի եւ հավատարիմի հատկանիշով նախ, ակամա պարտավորված է իր հավատարմությունն ամեն առիթով ցուցադրել, քանի որ թիմո՛ւմ են այդպիսի բարքեր: Դե իսկ պրոֆեսիոնալ լինելն էլ մի կերպ կդրստի, վերջն աշխատել կսովորի… մի քանի տարում: Իսկ մինչեւ սովորելը երկրի հերն էլ անիծած:
Առաջ էլ էր այդ մտայնությունը (բոլոր իշխանությունների դեպքում), եւ հիմա է հատկապես այդպես, սովորաբար որակ չկազմող մի քանի պրոֆեսիոնալների առկայությունը առաջ եւ հիմա հաստատել է «Բացառությունները հաստատում են օրինչափությունը» կանոնը:
Եթե, իրոք, հեղափոխություն եղած լիներ, այլ ոչ թե անհայտ նպատակներով լավ կազմակերպված իշխանափոխություն դուրսուներսով, այդ դեպքում խնդիր դրված կլիներ ներազգային համերաշխության հաստատումը, անկախ քաղաքական հայացքներից ազգային ներուժի ուղորդումը կառավարություն, Ազգային ժողով, կաշառահենությունից, ազգուտակին պաշտոնների գործուղելու սովորույթից ազատվելու անձնական օրինակի(ների) դրսեւորումը, ու ոչ թե հակառակը: Այժմ այցեքարտ է բոլոր մակարդակներում արատավոր սովորույթները ոչ թե բացառելը, այլ խթանելը: Նայեք քաղաքապետարանին, համայնքային կառույցներին, եւ ամեն ինչ պարզ կլինի: Ներազգային համերաշխությունը միգուցե օգներ ճիշտ մարդկանց վստահելու կարեւոր որոշումները բոլոր առանցքային պահերին, ու միգուցե արցախյան պատերազմի անհասկանալի պարտությունը չլիներ, Արցախի կորուստն էլ չլիներ, մենք էլ այս վիճակում չլինեինք:
2017 թվականի ապրիլի 7-ին մեր թերթում իմ հրապարակումը նայեցի` «Նոր զգեստով հինը», որտեղ անդրադառնում էի խորհրդարանական ընտրությունների նախնական արդյունքի պատկերին` եզրակացնելով, որ այն փաստորեն նախորդից ավելի վատթար է ստացվել` օլիգարխներ, մականունավորներ, գողականներ, պարզապես փողի տոպրակներ, իսկ իբր ընդդիմադիր դաշինքների տեսքով էլի խորհրդարան էին անցել միայն նախօրոք քարտեզագրվածները, այսինքն` միանձնյա, ամեն ինչի համար պատասխանատվություն կրող իշխանություն էր նորից ձեւավորվում, իսկ այդ օրենսդիրով նույնական էր լինելու նաեւ գործադիրը: Ու այդ պատճառով մարդկանց համբերությունը սպառվեց:
Հիմա նայեք ներկա խորհրդարանին: Շատ բան է փոխվե՞լ` իհարկե ո՛չ: Օլիգարխներ` կան, անգրագետներ, տառասխալով գրողներ, օրենսդրական աշխատանքից հեռու մարդիկ` որքան ասես, վերեւից իջեցրած ելույթ ու հարց կարդացողներ` որքան ասես… Իրենցով զարմացած ինքնագոհներ`որքան ասես: Ո՞նց կարելի էր այսպիսի խորհրդարան հավաքել, այդպիսի ցուցակներ ունենալ`«պոլի փեդ լինի` մերը լինի» հին սինդրոմով, չգիտեմ: Մեկ-մեկ ամաչում ես նրանց անգամ հարց տալ:
Խորհրդարանից դուրս գանք` նայեք, թե ի՞նչ է կատարվում ամենուր, ի՞նչ աստիճանի տարածված է աշխատելու իմիտացիան, առանց հաշվարկելու այս կամ այն մոտեցումները փորձարկելը հանրության գլխին, իշխանության ներկայացուցիչների չհիմնավորված մեծամտությունը հասարակ մահկանացուի հանդեպ, իրենց սխալ որոշումների գերին դարձնելը մարդկանց:
Ճառերում ամեն ինչ կարգին է: Մտիր առաջնային բուժհիմնարկ պոլիկլինիկա, էն որ նախարարուհին ասում է, թե ոչ մեկի բուժօգնություն չենք մերժում: Այնքան կուղարկեն պոլիկլինիկայից դուրս վճարովի ծառայություններ, նեղ մասնագիտական իրենց խորհրդատվությունը տալու փոխարեն` այնքան կգցեն այսուայն բաժինները, այնքան անձնական քարտում շարադրություն կգրեն (դա՛ է նրանց հիմնական աշխատանքը), մինչեւ բուն հարցիդ պատասխանը չստացած-հոգնած կփախչես ապարդյուն այդ կառույցից, բուժումդ հարցնելով շենքիդ հարեւան բժշկից կամ պատահական մարդկանցից: Թե բա` համակարգի ծանրաբեռնվածությունը պետք է հասցեագրել առաջնային բուժհիմնարկ:
Կամ նայեք` ո՞նց լուծեցին, կամ ավելի ճիշտ` չլուծեցին տրանսպորտի եւ աղբահանության վճարների խնդիրը: Առաջին դեպքում այնպես արեցին, որ մարդկանց մեծ մասը չի ուզում փոխադրականից օգտվելու պարզ գործողության փոխարեն միջնորդավորված այլ գործողություններ անել`Տելսելից թղթեր հանել, փաթեեեեթ ամրագրել- եսիմէլինչ, ու փաստորեն չհիմնավորված-թանկ 150 դրամն է վճարում: Երկրորդ դեպքում` չորրորդ ամիսն է աղբի վարձավճարի ծրագիրը պատրաստ չէ, ու երբ պատրաստ լինի` խեղճ բնակչի գլխին միանգամից մի քանի ամսվա վարձավճար է ընկնելու, այն էլ քառակուսի մետրով վճարելու անխելք որոշմամբ:
Եթե այս անխելամիտ քայլերին նաեւ ավելացնենք բոլոր ոլորտներում ամեն օր պաշտոնյաների կողմից կաշառահեն, ոչ կանոնակարգային, մեծամիտ դրսեւորումները, ամենուր փեսա-աներ-քույր-եղբայր սխեմայով պաշտոնանշանակումները, հարկերի բարձրացման բազմաքայլ եւ խուճուճ աճպարարությունները, որոնք չգիտես ինչպես են հայտնվում այս ու այն պաշտոնյայի գլխում, հետո դառնում օրենք, պարզ կլինի, որ սովորական քաղաքացու համար ոչինչ էլ չի փոխվել, գումարած՝ որ ամենուր ավելացել են տգետները, գրագետին բան սովորեցնող անգրագետները:
Ամեն ինչ օրինակելի է: Էդ ե՞րբ վերեւից բարեխղճության, անաչառության, պրոֆեսիոնալիզմի, խծբ-ներով չառաջնորդվելու օրինակ ցույց տվեցին, որ մյուսները չհետեւեցին այդ օրինակին, երբ փորձեցին քաղաքական նպատակահարմարություն չկիրառել, որ դեպի ձեզ պրոֆեսիոնալները չթեքվեցին:
Բովանդակություն չե՛ք փոխել, մտայնություն չե՛ք փոխել, տգետներին խթանել ե՛ք, թե բա` ինստիտուցիոնա՜լ: Արտաքին անհասկանալի (մեղմ ասած) քաղաքականությունն էլ` վրադիր:
Վերջին օրինակը. Ազգային ժողովում երթեւեկության անվտանգության վերաբերյալ լսումներ էին կազմակերպվել: Կառույցների ղեկավար-փոխղեկավարներից ով ելույթ ունեցավ` նախ ավտովթարներից մահերի եւ վիրավորվածների սարսափազդու թվերը ներկայացրեց, հետո երկար դիֆերամբեց, թե ինչ լավ գործեր է արել իր կառույցը, որ դրանք նվազեն, իսկ իրական քննադատների ելույթներն էլ կա՛մ արգելափակվեցին, կա՛մ ժամանակի սահմանափակմանը ենթարկվեցին: Հիմա ասածս ինչ է` լսումները պիտի խոչընդոտներն ու բացասական երեւույթները վեր հանելու, ոչ թե աշխատանքի երկարաշունչ հաշվետվության առիթ լինեն, որպեսզի սխալները սրբագրվեն: Թե չէ` դրանք դառնում են թռչուն նկարելու միջոցառում: Տեսեք, որ մտայնություն չի փոխվում: Օրինակներն ամենուր են:
ՄԱՐԻԵՏԱ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ
Հեղինակի յութուբյան հրապարակումներն` այս հղումով.
