Հայեցակարգային մոտեցում
Մեր իրողությունները նոր հայեցակարգի պահանջներին հարմարեցնելու համար պետք է անուններից սկսել, ավելի շուտ՝ «վտանգավոր» անուններից։
Վրեժ անունը, օրինակ, վտանգավոր անունների շարքից է։ Դրանից մի տեսակ ռեւանշիզմի հոտ է գալիս։ Պետք է դրա փոխարեն ավելի խաղաղասիրական անուն ընտրել։ Վարուժ անունը միանգամայն կարող է Վրեժին փոխարինող տարբերակ համարվել, որովհետեւ դրանից խաղաղասիրության հոտ է գալիս։ Հաստատ գիտեք, որ արու թռչունին վարուժան են ասում, եւ գիտեք, որ ագռավից ու բայղուշից բացի բոլոր թռչունները խաղաղասիրության խորհրդանիշներ են։
Մարտիկն ու Ռազմիկն էլ չեն տեղավորվում իրական Հայաստանի հայեցակարգի մեջ։ Այդ երկու անուններին փոխարինող բազմաթիվ անուններ կարող եմ առաջարկել։ Օրինակ՝ Մարտիկի փոխարեն՝ Մարզիկ, իսկ Ռազմիկի փոխարեն՝ Վռազիկ։ Դրանց փաղաքշական տարբերակներն էլ՝ Մռզո եւ Վռզո։
Հերոս անունն էլ իր մեջ բռնության տարրեր է պարունակում։ Շառից, փորձանքից հեռու մնալու համար եկեք դրա փոխարեն Հարոս անունը շրջանառության մեջ դնենք, որը նշանակում է «մշակված, բայց մեկ տարի չցանած հող»։ Դրա փաղաքշական դիմելաձեւի համար կարող եմ Հարո տարբերակն առաջարկել։
Շատ կցանկանայի իմանալ՝ ո՞րն է եղել Շանթ անվան ընտրության շարժառիթը, եւ կա՞ արդյոք մեկ այլ ժողովուրդ, որ իր զավակին բնության տարերքի՝ մթնոլորտային էլեկտրալիցքաթափման անունով կոչի։ Չէ՞ որ այդ անունն էլ կարող է ոմանց շանթահարել ու հետաձգել խաղաղության համաձայնագրի ստորագրման պահը։ Շանթին փոխարինող ամենահարմար տարբերակը, իմ կարծիքով, կարող է շանթահարելու վտանգը չեզոքացնող Շանթարգել անունը լինել։ Բայց դրա համար փաղաքշական տարբերակ չունեմ առաջարկելու։
Սեւ ցուցակի մեջ հայտնվելու ճակատագրին կարող են արժանանալ նաեւ Մարտիրոս անունը կրող հայորդիները, որոնք որոշ մարդկանց պատկերացմամբ՝ «հայրենասիրության վտանգավոր գաղափարից» ելնելով կարող են ծայրահեղ քայլերի դիմել։ Եկեք դրա փոխարեն շրջանառենք «պարտ» արմատից կազմված Պարտիրոս տարբերակը՝ նրան վերապահելով Պրտո փաղաքշականը։
Տարոն եւ Խորեն անուններն էլ իրական Հայաստանի հետ կապ չունեցող տեղանուններից են կազմված։ Երկուսն էլ Արեւմտյան Հայաստանից են. առաջինը գտնվում է Մեծ Հայքի Տուրուբերան նահանգի կազմում, երկրորդը՝ Բիթլիսի Մշո գավառում։
Այդ շարքից է նաեւ Մեսրոպ անունը, քանի որ նրա անվանակոչության աղբյուրը ծնունդով տարոնացի Մաշտոցն է՝ դարձյալ Արեւմտյան Հայաստանից, ժամանակակից լեզվով ասած՝ Թուրքիայից։ Այդ տեսակետից ըմբռնումով է պետք մոտենալ առաջին դասարանի այբբենարանում Մեսրոպ Մաշտոցի պատկերի եւ նրա մասին պատմող նյութի՝ մեքենայական ընթերցվող օպտիկական պիտակի՝ QR-կոդի տակ թաքցնելու մասին ընդունված որոշման նկատմամբ։
Բայց, ի սեր Աստծո, եկեք Արարատին չդիպչենք, քանի որ դիպչել դրան կնշանակի շոշափել մեր արտաքին քաղաքականության ելման կետերն ու հարացույցերը։
ԳՐԻԳՈՐ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ