Դուռը գուցե

Հիշում եմ՝ փոքր էի, հայրս անսալով իմ մանկական գիտակցությանը (թեև 6-7 տարեկան էի), ինձ մեկնաբանում էր հայոց եղերական անցքերը, գաղթը՝ իր հարատև մուխուծուխով, որ ժառանգել եմ ես էլ, իմ ցեղի վիպական ընթացքը և այլն։ Աչքաթարթի պես հստակ պատկերվում է դեմս, թե ինչպես էր նա մեղմորեն սովորեցնում ինձ մի բանաստեղծություն, որն արտասանում էի ամենուր, պատեհ-անպատեհ մրմնջում էի ամենաանհաղորդ պահերին անգամ՝ հաշվի չառնելով բանաստեղծության էլեգիկ մեղեդին։ Դա երբևէ մանկությանս օրերին դաջված բանաստեղծություններից է՝ եզակի տողերից, որ ընկալում էի մաշկիս ողջ ծակոտկենով (հորս գործերը չհաշված)։ Դանիել Վարուժանի «Դարձ» բանաստեղծության մասին է խոսքը։ Տարիներ են անցել, բայց բայց խորտակվող անցյալը դեռ չի խունացրել իմ պա՜րզ, մանկական պատկերացումները- լքված խրճիթը, եղերական մայոցով կատուն, և դժվարություններից ճաքրտված դեռքը, որ «դողդոջ դուռը գոցե»։

ԴԱՐՁ

Ես հեռաւոր տընակ մ’ունիմ

Շինուած լիճին ափն ամայի:

Դուռը բաց է. Հոն մտերիմ

Ճրագս է վառ ու կը նայի:

Անկէ մեռել մ’հանեցին դուրս.

Աքսորեցին հոգիս անկէ:

Այժըմ շեմին վըրայ կատուս

Աղիողորմ կը մըլաւէ:

Օր մը նորէն դառնամ գուցէ.

Մարա՜ծ գըտնեմ ճըրագս յաւէտ.

Դողդոջ ձեռքս դուռը գոցէ.

Ու լամ լացող կատուիս հետ:

Մե՜ծ, շա՜տ մեծ պոետ բաղձանքդ կատարվել է վաղուց. Դու գրել ես այնպիսի երգեր, որոնց մեր խոնավ սրտերը որպես արձագանք պիտի օրհնեն քո ծնունդը, իսկ ես, որ այժմ իմ հերթն է նույն բաղձանքով տապակվելու, պիտի տրորվեմ կյանքային բովում ու անօրինակությանը պարզել «մերկությունս՝ բանաստեղծի մ’ հոգվույն պես»։