2025թ. մարտի 26-ին ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայում մեկնարկեց ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության եւ ազգագրության ինստիտուտի աշխատաժողովը, որի նպատակն էր ներկայացնել 2024թ. իրականացրած պեղումների եւ հետազոտությունների արդյունքները: 2024 թվականի ընթացքում պեղվել եւ ուսումնասիրվել է Հայաստանի 30 հնավայր, որոնք ընդգրկում են ժամանակագրական լայն շրջանակ՝ սկսած նախապատմական շրջանից մինչեւ ուշ միջնադար: Հայ-գերմանական արշավախումբը պեղել է եկեղեցի, որը թվագրվում է 4-րդ դարի առաջին կեսով, ինչը Հայաստանում հնագիտորեն փաստագրված ամենավաղ եկեղեցին է:
Հարկ է նշել,որ միջազգային համագործակցությունը կարեւոր է,որի շնորհիվ հնարավոր է գիտական հետազոտություններ կատարել: Մեր գիտնականները համագործակցում են եվրոպական եւ ամերիկյան մասնագետների հետ, ինչպես նաեւ Ճապոնիայի ու Չինաստանի գիտնականների հետ:
ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության եւ ազգագրության ինստիտուտի, Քոթսենի անվան հնագիտության ինստիտուտի, Տոկայի համալսարանի, Լիոն-2 համալսարանի, Գերմանիայի հնագիտության ինստիտուտի, Հոնկոնգի համալսարանի, Իտալիայի միջերկրյածովյան եւ Արեւելյան հետազոտությունների ասոցիացիայի հետազոտողները ներկայացրին Մասիս բլուրի, Լեռնագոգ-1, Այրում, Դեբեդավան, Արգիշտիխինիլի, Բենիամին հնավայրերի, Ոսկեբլուր վաղբրոնզեդարյան բլուր-բնակատեղիի, Ազատան երկաթեդարյան բնակատեղի, Եղեգիս-1 քարայր-կացարանի, Վերի բերդ ամրոցի, Հին Արտաշատ մայրաքաղաքի, Արուճ գյուղի միջնադարյան դղյակի, Վեդի ամրոցի, Շահումանի վաղ բրոնզեդարյան դամբարանի, Բագրատաշենի, Պտղավան-4, Բագրատաշեն-1 բացօթյա կայանների, Մագելանի քարանձավի, Գնիշիկաձորի, Տիգրանաշենի հնագիտական համալիրների, Գետահովիտ-2 քարայրի, Արգիշթիխինիլի քաղաքի դամբարանադաշտի եւ գյուղական բնակավայրի, Արտանիշ 9 բնակավայրի, Շամիրամի երկաթեդարյան քաղաքատեղիի եւ դամբարանադաշտի, Դվին քաղաքատեղիի, Տիկնունի հուշարձանի, Վերիշենի Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցու, Մեղրիի Սուրբ Հովհաննես (Անապաստանաց), Լանջանիստի Սպիտակ վանքի, «Տանձի լենչ» վայրում գտնվող Սյունյաց թագավորների արքայական դղյակի պեղումների եւ հետազոտությունների արդյունքները:
Գիտական հետազոտությունները կշարունակվեն նաեւ 2025 թվականին:
ՍՏԵՓԱՆ ՊԱՊԻԿՅԱՆ
Հայկական էներգետիկական ակադեմիայի հիմնադիր նախագահ
