Հայաստանի անշարժ գույքի շուկան 2015-ին
Անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի` շուկայի վերլուծության տվյալների համաձայն, 2015-ին, Հայաստանի անշարժ գույքի շուկայում կատարվել է 50023 օտարման գործարք, որի գերակշիռ մասըՙ 72,8 տոկոսը առքուվաճառքի գործարքներն են: 2014-ի համեմատ օտարման գործարքների քանակը նվազել է 4,3 տոկոսով: Այսինքն, շուկան, ըստ էության պասիվացել է: Այժմ, թե անցյալ տարի ինչպե՞ս են փոխվել բնակարանների եւ անհատական տների գները Երեւանում եւ մարզերում, ի՞նչ է տեղի ունեցել հողի շուկայում, հիպոթեքային վարկավորմամբ ձեռքբերումները ինչպե՞ս են փոխվել:
Երեւանում բնակարանների եւ անհատական տների գները դրամով արտահայտված
Բնականաբար, անշարժ գույքի գործարքների մեծ մասը բնակարաններին է առնչվում ու հիմնականում Երեւանում: Այսպես` օտարման գործարքների քանակի 36,1 տոկոսն արձանագրվել է Երեւան քաղաքում: Մայրաքաղաքում 13044 առքուվաճառքի գործարքների 65,4 տոկոսն էլ բնակարաններինն է: 2014-ի համեմատ, բնակարանների առքուվաճառքի գործարքների քանակը Երեւանում 2015-ին նվազել է 15,2 տոկոսով:
Բնակարանների շուկայական միջին գները Երեւանում 2015-ին 2014-ի համեմատ աճել են ընդամենը 0,2 տոկոսով: Ըստ վարչական շրջանների, Երեւանում բնակարանների 1 քմ մակերեսի միջին շուկայական գները այսպիսին են եղել.
| Վարչական շրջաններ | Միջին գները (դրամ) 2014թ. | Միջին գները (դրամ) 2015թ. |
| Կենտրոն | 428000 | 428000 |
| Արաբկիր | 356600 | 356600 |
| Քանաքեռ-Զեյթուն | 282700 | 282700 |
| Նոր-Նորք | 252500 | 253300 |
| Ավան | 260200 | 260700 |
| Էրեբունի | 250800 | 252000 |
| Շենգավիթ | 256300 | 257150 |
| Դավթաշեն | 275200 | 275900 |
| Աջափնյակ | 249500 | 250100 |
| Մալաթիա-Սեբաստիա | 242200 | 243300 |
| Նուբարաշեն | 155600 | 156750 |
| Միջինը Երեւանում | 273600 | 274200 |
2015-ին Հայաստանում գրանցվել է անհատական տների առքուվաճառքի 4367 գործարք, որից 13334-ը` Երեւանում: Մայրաքաղաքում անհատական տների առքուվաճառքի գործարքների քանակը 2014-ի համեմատ նվազել է 8,2 տոկոսով:
Միջինացված` 250 քմ շինության մակերես եւ 400 քմ տնամերձ ունեցող անհատական տների 1 քմ-ի միջին գները (ներառյալ տնամերձի միավորի գինը) 2015-ին 2014-ի համեմատ մայրաքաղաքում մնացել են անփոփոխ: Ըստ Երեւանի վարչական շրջանների, գներն այսպիսին են եղել.
| Վարչական շրջաններ | Միջին գները (դրամ) 2014թ. | Միջին գները (դրամ) 2015թ. |
| Կենտրոն | 476100 | 476100 |
| Արաբկիր | 383000 | 383000 |
| Քանաքեռ-Զեյթուն | 295000 | 295000 |
| Նորք-Մարաշ | 319200 | 319200 |
| Ավան | 270500 | 270500 |
| Էրեբունի | 239700 | 239750 |
| Շենգավիթ | 255000 | 255000 |
| Դավթաշեն | 276000 | 276000 |
| Աջափնյակ | 250050 | 250050 |
| Մալաթիա-Սեբաստիա | 238000 | 238000 |
| Նուբարաշեն | 150700 | 150800 |
| Միջինը Երեւանում (բացի Նոր-Նորքից) | 286700 | 286700 |
Այսպիսով, ինչպես երեւում է վերոնշյալ երկու աղյուսակներից, մայրաքաղաքում անցյալ տարի բնակարանների գները չնչին աճ են ունեցել, իսկ անհատական տներինըՙ մնացել անփոփոխ: Դրամով արտահայտված այս ցուցանիշները թերեւս կարելի է ընդունել որպես շուկայական իրական գներ, նկատի ունենալով, որ կադաստրի պետական կոմիտեում միջինացնում են արդեն կատարված գործարքների գները: Սակայն, հարկ է նկատի ունենալ, որ անշարժ գույքի գործարքները հիմնականում կատարվում են դոլարային համարժեքով: Այսինքն, եթե 2014-ին օրինակ Կենտրոնում անհատական տան 1 քմ 476100 դրամ գինը դոլարային արտահայտությամբ մոտ 1150 դոլար էր, ապա արդեն 2015-ին, նկատի ունենալով դրամի մոտ 15 տոկոսով արժեզրկումըՙ 1000 դոլարից էլ ցածր: Հետեւաբար, հարկ է արձանագրել, որ անշարժ գույքի գները մայրաքաղաքում եւ ընդհանրապես Հայաստանում իրականում 2015-ին նվազել են:
Որտե՞ղ են ամենաթանկ տներն ու բնակարանները Երեւանից դուրս
Մարզերում, բացառությամբ Երեւանը, 2015-ին վաճառվել են 3951 բնակարաններ, որոնց քանակը 2014-ի համեմատ նվազել է 14,8 տոկոսով, իսկ միջին գները` աճել են 0,2 տոկոսով (ինչպես արդեն նշեցինքՙ դրամով արտահայտված): Երեւանից հետո, ամենաթանկ բնակարանները 2015-ին եղել են Ծաղկաձորում, որտեղ 1 քմ մակերեսի շուկայական գինը կազմել է ավելի քան 292 հազար դրամ, Աբովյանում 1 քմ գինը 155 հազար դրամ, Վաղարշապատում (Էջմիածնում)ՙ 154 հազար դրամ: Ապա գալիս են Նոր Հաճնը` 128 հազար դրամ, Գորիսը` 122 հազար դրամ, Իջեւանը` 118 հազար դրամ, Աշտարակը` 116 հազար դրամ եւ Մասիսը` 115 հազար դրամ 1 քմ դիմաց ցուցանիշներով:
Մարզերում անցյալ տարի վաճառվել են 3033 անհատական տներ` 20,9 տոկոսով քիչ նախորդ տարվա համեմատ: Միջինացված` 200 քմ շինության եւ 1000 քմ տնամերձ մակերեսով անհատական տների միջին գները մարզերում 2015-ին 2014-ի համեմատ մնացել են անփոփոխ: Ամենաթանկ անհատական տները դարձյալ Ծաղկաձորում են` 1 քմ-ն 305 հազար դրամ: Երկրորդը Աբովյանն է որտեղ 1 քմ-ն կազմել է 157 հազար դրամ, երրորդը Վաղարշապատն է 1 քմ-ն 153 հազար դրամ: Ապա գալիս են Աշտարակըՙ 136 հազար դրամ, Գորիսըՙ 130 հազար դրամ, Նոր Հաճնըՙ 129 հազար դրամ, Իջեւանը 123 հազար դրամ, Եղվարդը` 116 հազար դրամ 1 քմ դիմաց:
Հողի առքուվաճառքի գործարքներն ավելացել են, հիպոթեքային վարկավորման ծավալնեըՙ նվազել
Հողի շուկայում հետեւյալ պատկերն է` 2015-ին 2014-ի համեմատ, հողերի առուվաճառքի գործարքների քանակն աճել է 8,9 տոկոսով, աճուրդով վաճառքներինը` 1,7 տոկոսով:
Ինչ մնում է հիպոթեքային վարկերով գույքի ձեռքբերմանը, ապա անցյալ տարի արձանագրվել են հիփոթեքային գրավադրման 1461 գործարքներ, որից 1024-ը` Երեւանում: Հիփոթեքային գրավադրման գործարքներից 79,1 տոկոսն իրականացվել են բազմաբնակարան բնակելի շենքերի բնակարանների, 15 տոկոսը` անհատական բնակելի տների, մնացածը հասարակական նշանակության օբյեկտների, այգետնակների եւ հողերի նկատմամբ: 2014-ի համեմատ, հիփոթեքային գրավադրման գործարքների քանակը նվազել է 23,2 տոկոսով, ընդ որում Երեւանում` 19,1 տոկոսով, իսկ մարզերում` 31,3 տոկոսով:
Անշարժ գույքի շուկան կանգային վիճակում է
Այսպիսով, ի՞նչ միտումներ են գրանցվել 2015-ին անշարժ գույքի շուկայում: Առաջինՙ նվազել են բոլոր գործարքները, բացառությամբՙ հողի առքուվաճառքի: Երկրորդՙ նվազել են իրական գները: Ամենայն հավանականությամբ, առաջիկայում կացությունը նկատելի փոփոխություններ չի կրի: Չնայած մայրաքաղաքում երկու խոշոր քաղաքաշինական ծրագրեր են նախատեսվում այս տարի, բայց դա լուրջ տեղաշարժերի չի հանգեցնի: Հայաստանի անշարժ գույքի շուկան սկսեց աշխուժանալ 2003-իցՙ երեք տարվա երկնիշ տնտեսական աճի եւ մասնավորապես շինարարության բուռն զարգացման արդյունքում: 2009-ի համաշխարհային ֆինանսատնտեսական ճգնաժամը լուրջ հարված հասցրեց այս ոլորտին, իսկ դրան հաջորդող ցածր տնտեսական աճի տարիները բավարար չեղան անշարժ գույքի շուկայի վրա նկատելի ազեցություն գործելու համար: Իրականությունն այն է, որ անշարժ գույքի շուկան առաջինն է բացասաբար արձագանքում քաղաքական եւ տնտեսական ցնցումներին, իսկ աշխուժացումը տեղի է ունենում միայն տարիներ տեւող բարձր տնտեսական աճից հետո:
