4 Նոյեմբեր 2024
16.09.2024 թվականի երկու դատավճիռներով (1 Կ 1819/23.Կ. Ա եւ 1 Կ 1820/23.Կ. ա) Քասելի վարչական դատարանը յուրաքանչյուր գործով որոշում է կայացրել, որ Լեռնային-Ղարաբաղի նախկին բնակիչները, որոնք «070» ծածկագիր կոդով ունեն հայկական անձնագիր եւ հեռացել են ԼՂ-ից արտաքսման արդյունքում, չպետք է համարվեն որպես Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիներ։
«Որպես ԼՂ-ի շրջանի նախկին բնակիչ հայցվորը ազգությամբ հայ է, բայց ոչ Հայաստանի քաղաքացի: Թեեւ նախկինում ԼՂ-ի բնակիչներին հայկական անձնագրեր են տրամադրվել, ըստ Հայաստանի կառավարության, որը միայն հնարավորություն էր տալիս նրանց մեկնել արտասահման եւ առանց ազգության որեւէ ճանաչման (Դաշնային օտարերկրյա գրասենյակ, Զեկույց Հայաստանում ապաստանի եւ արտաքսման հետ կապված իրավիճակի մասին, 2023թ. դեկտեմբերի դրությամբ, էջ 12):
Այս վերապահումով անձնագրերի տրամադրումն արտահայտվել է փաստաթղթերում նշելով «070» ծածկագիրը, որը չկա ՀՀ անձնագրերում (2023 թվականի հոկտեմբերի 30-ի «Eurasia-net» թերթի հոդված. Հայաստանը փախստականի կարգավիճակ կառաջարկի տեղահանված Ղարաբաղցիներին):
Միայն ազգությամբ հայ ազգաբնակիչների՝ Նախիջեւանից լայնածավալ վտարանդիության եւ նրանց՝ Հայաստան գնալու ընթացքում էր, որ ընդհանուր առմամբ հանրությունը տեղեկացավ, որ այդ խմբին Հայաստանում որեւէ քաղաքացիական իրավունք չի տրվում: Ավելին, հայաստանի անվիճելի տարածք փախչելուց հետո Հայաստանի կառավարությունը նրանց առաջարկել է դիմել ՀՀ քաղաքացիություն ստանալու համար։ Սակայն ազգությունը կարող է որոշել միայն ապաստանի իրավունքի ներքո գտնվող ծագման երկիրը, եթե տվյալ անձը փաստացի օգտվել է քաղաքացիություն ստանալու տարբերակից (BeckOK Mi-gR/Wittmann, 18th ed. 15.1.2024, AsylG § 3 para. 21.2)»: Քասելի վարչական դատարանի 16.09.2024 թվականի վճիռը (1 Կ 1820/23.Կ. A).
Բացի այդ, դատարանը գտել է, որ Ադրբեջանի կողմից վերահսկվող տարածքներում էթնիկ հայերը շարունակաբար ենթարկվում են համակարգային խտրականության, ինչը, ըստ դատարանի, տասնամյակներ շարունակ ավանդույթ ունի Ադրբեջանում։
«Անկախ խմբակային հետապնդումների շարունակական գոյությունից, որոնք այստեղ կարող են ոչ մի նշանակություն չունենալ, միայն դատավորի կարծիքով, ադրբեջանական ծագում ունեցող էթնիկ հայերին քաղաքացիական կացության կարգավիճակ տալուց եւ ճամփորդական փաստաթղթեր տրամադրելուց հրաժարվելն արդեն իսկ հանդիսանում է հետապնդման գործողություն 3a (2) no. 2- ի 2-րդ մասի իմաստով: Այն փաստը, որ այդ մերժումը իրականում տեղի է ունենում եւ ազդում է նաեւ բողոքարկողների վրա, հաստատվում է որպես բավականին հավանականության չափանիշ:
Չէ՞ որ Ադրբեջանում հայերի նկատմամբ խտրական վերաբերմունքը հետ է նայում տասնամյակներ շարունակվող ավանդույթին եւ բազմաթիվ անգամներ փաստագրված է: Մյուս կողմից, ակնհայտ չէ, թե ինչու պետք է բացառություն կիրառվի իրենց օգտին հայցվորների դեպքում»:
Քասելի վարչական դատարանի 16.09.2024 թվականի վճիռը (1 Կ 1819/23.Կ. A).
Դատարանը հրամայեց Միգրացիայի եւ փախստականների ֆեդերալ գրասենյակին (BAMF) փախստականների կարգավիճակ շնորհել՝ համաձայն Ասիլիայի օրենքի 3-րդ բաժնի։
Հետաքրքիր կլինի տեսնել, թե ինչպես են մյուս վարչական դատարանները գնահատելու իրավական իրավիճակը: