ԱՄՆ-ի նոր վարչակազմը երկուշաբթի ցույց տվեց Վաշինգտոնի արտաքին քաղաքականության փոփոխությունների լրջությունը՝ ՄԱԿ-ում Ռուսաստանի հետ երկու անգամ քվեարկելով Ուկրաինայի պատերազմի վերաբերյալ բանաձեւերի շուրջ. Գրում է BBC News-ը։
Նախ, Միացյալ Նահանգները և Ռուսաստանը ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայում քվեարկեցին Ուկրաինայի դեմ ռուսական ագրեսիան դատապարտող բանաձևի դեմ: Քվեարկությունը տեղի է ունեցել Ուկրաինայի վրա Ռուսաստանի լայնամասշտաբ հարձակման երրորդ տարելիցի կապակցությամբ:
Այնուհետև ԱՄՆ-ն իր բանաձևը մտցրեց ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի միջոցով՝ առանց Ռուսաստանի դեմ մեղադրանքների, առանց Ուկրաինային աջակցության խոսքերի, միայն խաղաղության կոչերով: Ռուսաստանն ինքը կողմ է քվեարկել այս բանաձեւին։
«Սա պատմական հայտարարություն է, որը նայում է ապագային, ոչ թե անցյալին: «Բանաձև, որը կենտրոնացած է մեկ պարզ գաղափարի վրա՝ վերջ տալ պատերազմին», – այսպես է գնահատել փաստաթուղթը ՄԱԿ-ում ԱՄՆ ներկայացուցիչ Դորոթի Կամիլա Շին։
«Հազվադեպ է պատահում, որ ԱՄՆ-ի դիրքորոշումն այդքան հակասի Եվրոպայում իր դաշնակիցների դիրքորոշմանը․ Դոնալդ Թրամփի Սպիտակ տունը քանդել է անդրատլանտյան դաշինքը՝ միանալով Մոսկվայի հետ և կասկածի տակ դնելով ԱՄՆ-ի երկարամյա հանձնառությունը եվրոպական անվտանգությանը», – այսպես է գնահատում BBC-ի դիվանագիտական թղթակից Ջեյմս Լանդեյլը վերջին զարգացումները։
ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի առաջին երեք էջանոց բանաձևը, որն առաջարկվել է Ուկրաինայի կողմից և որին աջակցել են եվրոպական երկրները, ասվում է, որ ռուսական լայնամասշտաբ ներխուժումը կործանարար հետևանքներ կունենա «ոչ միայն Ուկրաինայի, այլ նաև այլ տարածաշրջանների և ողջ աշխարհում կայունության համար»:
Բացի այդ, այս փաստաթուղթը խոսում է Ուկրաինայի անկախության պահպանման և տարածքային ամբողջականության վերականգնման անհրաժեշտության, միջազգային իրավունքի դեմ հանցագործությունների պատժի մասին։
ԱՄՆ-ն առաջարկել է բանաձևի սեփական տարբերակը՝ երեք պարբերությունից բաղկացած կարճ տեքստ՝ խաղաղության կոչով և զոհերի ոգեկոչման խոսքերով՝ առանց նշելու, թե ով է մեղավոր, որ այժմ Ուկրաինայում խաղաղություն չկա։
Երբ ուկրաինա-եվրոպական բանաձևն առաջին անգամ դրվեց քվեարկության, ԱՄՆ-ը նույնիսկ ձեռնպահ չքվեարկեց, այլ դեմ քվեարկեց՝ Ռուսաստանի, Հյուսիսային Կորեայի, Բելառուսի, Սուդանի, Հունգարիայի, Իսրայելի և 11 այլ երկրների հետ միասին: ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի անդամ 195 երկրներից 93-ը կողմ են քվեարկել։
ԵՄ երկրները փոփոխություններ են մտցրել ամերիկյան բանաձեւի նախագծում՝ հիշեցնելով, որ պատերազմը սկսել է Ռուսաստանը, իսկ ԱՄՆ-ն ձեռնպահ է մնացել քվեարկությունից։
Այնուհետեւ Միացյալ Նահանգները նույն բանաձեւը ներկայացրեց Անվտանգության խորհրդում քվեարկության, իսկ Անվտանգության խորհուրդն ընդունեց ամերիկյան տեքստն իր սկզբնական տեսքով:
Անվտանգության խորհրդի մշտական եվրոպական անդամները՝ Մեծ Բրիտանիան և Ֆրանսիան, ինչպես նաև Դանիան, Հունաստանը և Սլովենիան ձեռնպահ են մնացել։
Կողմ են քվեարկել տասը երկրներ՝ Անվտանգության խորհրդի մշտական անդամներ Ռուսաստանը, Չինաստանը և ԱՄՆ-ը, ինչպես նաև Ալժիրը, Գայանան, Պակիստանը, Պանաման, Հարավային Կորեան, Սիերա Լեոնեն և Սոմալին։
Մինչ այժմ՝ պատերազմի շարունակվող երեք տարիների ընթացքում, ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը չի կարողացել դրա վերաբերյալ որևէ բանաձև ընդունել, քանի որ բոլոր փորձերը արգելափակվել են ԱԽ մշտական անդամ Ռուսաստանի կողմից, որն ունի վետոյի իրավունք։ Հետևաբար, բանաձևերը, որոնք մշտապես դատապարտում էին ռուսական ագրեսիան, ընդունվեցին միայն Գլխավոր ասամբլեայի կողմից՝ բոլոր երկրների ընդհանուր ժողովը, որում ոչ ոք վետոյի իրավունք չունի։
Միևնույն ժամանակ, ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի բանաձևերը դեկլարատիվ բնույթ ունեն, մինչդեռ Անվտանգության խորհրդի բանաձևերը, եթե դրանք պարունակում են որևէ հրահանգ, տեսականորեն պարտադիր են կատարման համար, թեև գործնականում դրանք միշտ չէ, որ իրականացվում են:
