Հայաստանը քիչ ժամանակ ունի

Ցավակցել կարելի է այն մարդկանց, ովքեր մտածում են, կամ առնվազն բարձրաձայն ասում են, թե Նիկոլին հեռացնենք, դա է հիմա գլխավոր խնդիրը, մնացածը հետո կարելի կլինի գլուխ բերել:
Լո՞ւրջ:

Մեծ շահերի խաչմերուկ երկրում, ուր ամեն քաղաքական միավորի ու խմբի հետեւում, ներառյալ` իշխանական ու իշխանամերձ, շահ ունեցող մի երկրի պահապան շներն են թազնած, ուր ամեն խումբ իր պատրոնին է հարցնում քայլերի հերթականություն եւ հաջորդ` ամենամոտիկ քայլն անգամ չգիտե, լուրջ մտածում եք, որ մի անձ ինչ-որ բա՞ն է վճռում Հայաստանում: Որ աշխարհի համակարգերն ու նրանց հետեւում թաքնված շահերը չե՞ն կռվում այստեղ միմյանց հետ: Դա առնվազն ծիծաղելի է, եթե լալու չլիներ, մանավանդ` մի ողջ շարժում, Բագրատ արքեպիսկոպոս Գալստանյանի ղեկավարոււթյամբ, հենց այդ թեզով է շարժվել մինչեւ այժմ: Լուրջ մարդիկ, լուրջ դեմքով, լուրջ տեսքով ասում են` մենակ սա գնա, հետո կորոշենք` ի՞նչ անենք: Իրո՞ք:

Այն օրը, երբ Ազգային ժողովում կառավարությանն անվստահություն հայտնելու ընդդիմության ուղերձը քվորում չհավաքեց, ԱԺ նախագահն էլ ասաց` ընդդիմության գործողություններն ավելի ուժեղացրին իշխանության դիրքերը (լրիվ համաձայն եմ Ալեն Սիմոնյանի հետ այս դեպքում), դուրս եկա փողոց ու խոսքի բռնվեցի երիտասարդ մի կնոջ հետ, որ ՀՅԴ անդամ էր, մտավորականության շերտից: Ու նա լուրջ-լուրջ խոսում էր այն մասին, թե հիմա գերխնդիրը Նիկոլի հեռացնելն է, ժողովուրդն էլ, հիմարի նման, չի գալիս հրապարակ, այն դեպքում, երբ երկիր ենք կորցնում: Հակադարձեցի նրան, թե ժողովրդին հիմար ասելով` ոչինչ չեք առաջարկում, ասում եք` Նիկոլը թող հեռանա, նոր կասենք, թե ո՞վ է մեր նախընտրած վարչապետը: Ու հետո ուզում եք այդ նույն` հիմար անվանված ժողովուրդը գա հրապարա՞կ: Իսկ ի՞նչ պիտի ենթադրի ժողովուրդը` հետեւելով ձեր քայլերին. որ նորից ուզում եք իշխանության բերել նախկին նախագահներին ու նրանց շրջապատը: Է, ժողովուրդն այնքան էլ ձեր կարծած հիմարը չէ, որ դա իր ձեռքով անի, այս դեպքում անսխալ աշխատում է հավաքական բնազդը, որքան էլ համաձայն չէ արդեն արված սահմանազատման եւ նույն ոճով արվելիք հետագա սահմանազատումների հետ: Ժողովուրդը հասկանում է անցյալի ու ներկայի պատճառահետեւանքային կապերը, միգուցե Սյունիքի դեպքում էլ ոտքի կկանգնի, միգուցե նման սահմանազատումը հնարավոր դարձնելու Փաշինյանի ակնարկած հանրաքվեն էլ կտապալի, բայց նախկինների վերադարձ թույլ չի տա: Մի խոսքով, բանավիճեցինք պարզամտությունը քաղաքական շարժում կարծողների թեմայով, չնայած հուսով եմ` ՀՅԴ-ում բարձր դիրք զբաղեցնող երկու-երեք իրոք հայրենասեր ու մտածող մարդիկ (խոսքը խորհրդարանում եղածների մասին չէ) հասկանում են այս բոլորը եւ պարզունակության այս շքահանդեսը չեն համարում քաղաքականություն:

Ինչպես հույսս չեմ կտրում, որ իշխող կուսակցության մեջ էլ մի քանի ողջամիտ մարդիկ դեռ կգտնվեն, որոնք կհասկանան, կամ արդեն հասկացել են (ԱԳՆ հայտարարությունը` Ադրբեջանի խաղաղության պայմանագիր չկնքելու եւ պատերազմելու մտադրության մասին դրա վկայությունն է), որ տարբեր դիրիժորական փայտիկներով մեր քաղաքական միավորների զորաշարժերի դեմն առնելու լավագույն միջոցը ներքին առճակատումը կամ ոստիկանությամբ ուժի ցուցադրությունը չէ: Շատ քիչ ժամանակ ունի Հայաստանը:

Երբ ԱՄՆ-ում հայտարարեն նախագահական ընտրությունների արդյունքը, որը մեր կարծիքով այս անգամ կարող է հայկական շահերին ամենալուրջ վնաս հասցնող տարբերակով լինել` Թրամփի շատ հավանական ընտրությամբ, ատամները սրած մեր բոլոր թշնամիներն այդժամ ձեռք կզարկեն մեր հոշոտմանը: Դրան է պետք պատրաստվել: Ձեր պարզունակ պահանջը, միգուցե էմոցիոնալ առումով ձեզ արդարացված թվա, բայց կօգնի ընդամենը նրան, որ այս երկու ամսվա մեջ ներքին ֆիգուրափոխություն կանեն`գոլորշի թողնելու համար, Նիկոլին կփոխեն Ալենով, Արմենով կամ մեկ ուրիշով, մինչեւ հիմնական սոդոմ-գոմորի օրը գա ԱՄՆ նախագահական ընտրություններից հետո: Որովհետեւ բոլորին պետք է ոչ թե Հայաստանը, այլ Սյունիքով անցնող ճանապարհը, ու դա մեծ խաղացողներին ավելի հրատապ է պետք անգամ, քան Ադրբեջանին ու Թուրքիային: Կարծում եք` Փաշինյանը պատահաբա՞ր է խոսում Սյունիքում սահմանազատման հաջորդ փուլից եւ հանրաքվեից, բոլոր ճանապարհները տանում են Հռոմ, այս դեպքում` Սյունիքով անցնող հաղորդուղի: Եւ անգամ այն խոսակցությունը, որ մամուլն էր արտահոսեցրել, թե ի վերջո հնարավոր է ճանապարհի վերահսկողությունը հանձնել պրոֆեսիոնալ եվրոպական կառույցի, այդ գործում մասնագիտացած, էլի պատահական չէ:
Եւ անգամ Փաշինյան-Էրդողան հեռախոսարույցի բովանդակության` առանց նախապայման Հայաստանի եւ Թուրքիաի միջեւ հարաբերությունների կարգավորման կամքի մասին բարձրաձայնումն այս պահին այդ սերիայից է, մեծ պետությունների պարտադրանքներից առաջ անցնելու հուսահատ փորձ, եւ անգամ Ադրբեջանը, որ անվերջ նորանոր պահանջներ է ներկայացնում Հայաստանին, մի պահ կարող է հասկանալ, որ ոտքի տակ կգնա Արեւմուտք, ԵՄ-ՌԴ, Իրան, Չինաստան առճակտման տարածաշրջանային թեժ գծում: Չնայած վերջինս այնպիսի շահերով է շաղկապված այս ու այն խաղացողի հետ, որ ստիպված կարող է կատարել պատերազմի հրձիգի իր դերը:

Այսինքն` նվազագույնը կիսապատերազմական վիճակ, մեծ խաղացողների դրդմամբ-Ադրբեջանի շահերի հետ համադրմամբ, կարող ենք ունենալ արդեն աշնան կեսին, ԱՄՆ նախագահական ընտրություններից հետո: Ինչո՞վ ենք մենք զբաղված: Փողոցի շարժումը զբաղված է Աստված գիտե ինչով` երբ որ հենց ինքն էլ, որպես իշխանության հավակնորդ, պիտի ունենա երկրի պաշտպանությունն ամրապնդելու, այդ մասին բաց խոսելու տեսլականը, բայց ասում է` մի տարի ժամանակավոր կառավարություն թողեք կազմեմ` չգիտես ինչով զբաղվող, հետո կասեմ` ումով եմ գնում խորհրդարան ու կառավարություն: Որ այդ ընթացքում Հայաստանն արդեն կարող է նաեւ չլինել` մինչեւ անպատրաստ մարդիկ մի տարի որոշեն ումով են կիսում իշխանական տորթը, սա հավանաբար սխեմա գծողներին չի հուզում:

Իսկ արդեն ռեալ երեւացողը, եթե իհարկե, մարդու ուղեղը կեղծ կոչերով եւ կեղծ սպասումներով չի լցոնված, ոչ մի լավատեսության տեղ չի թողնում: Ահա. 2021 թվականին ընդդիմությունը (ոչ իմ երազածը, քանի որ ես երազում եմ նոր մարդկանցով ընդդիմության մասին), գիտակցված, թե ոչ` արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններ պահանջեց, մասնակցեց եւ երկարացրեց իշխանության ժամկետն առնվազն երեք տարով, եթե այդպես չլիներ` 2023 թվականին հերթական ընտրություններ կլինեին` միգուցե նաեւ այլ արդյունքով: Այժմ փողոցի ընդդիմությունն արեց նույնը` շարժման առաջին փուլն ավարտին հասցվեց նույն էֆեկտով, մարդիկ այդպես էլ դեպի ընդդիմություն չհակվեցին` առաջին անգամվա մեծ հանրահավաքից հետո աստիճանաբար իրենց համար բացահայտելով փողոցի ընդդիմության ինչ-ինչ նպատակներ: Արդյունքը կրկին նույնն է`իշխանության համար կյանքը երկարացնելու նոր շանս:

Հետն էլ Սուրբ Աննան դառնում է զրուցարան-հավաքատեղի, այս ձեւաչափով մարդկանց զբաղեցնելու գործառույթով, որ հանկարծ ու չարթնանան ու նոր ընդդիմություն չստեղծեն` անցյալին ու ներկային մշտապես իրար փոխարինելու եւ ոչ մի այլ խմբի իշխանությանը մոտ չթողնելու միշտ առկա նպատակով: Մնացածը հեքիաթներ են, թե վերադասավորվում ենք, ավելի ներառական եւ ընդգրկուն ենք դառնում: Թե այս բոլորից հետո ո՞վ կներառվի ու ո՞վ կընդգրկվի:Իրականում ավելի պարզունակ բան է կատարվում` մեր ներսում բոլոր քաղաքական խմբերի (իշխանական եւ հակաիշխանական) թելերը քաշող տարածաշրջանային խաղացողներն են մի պահ շունչ քաշում, նոր գործիքակազմ եւ մարդուժ հավաքում` միմյանց դեմ փորձելով հետագայում կիրառել այլ ռազմավարություն:

Իրականում մենք այնքան խելք պիտի ունենայինք եւ ունենանք, որ կարողանանք մեզ պարտադրվող սխեմաներին դիմակայելու միավորներ ստեղծել: Ամեն երիտասարդ, գիտակից, երկրի ճակատագրով մտահոգ մարդ պետք է մտածի սխեման կոտրելու, երկրին ներկայացող սպառնալիքների դեմն առնելու մասին: Մենք դարձել ենք տարածաշրջանային մեծ սխեմաների թիրախն ու սուբյեկտը` անցյալ եւ ներկա բոլոր իշխանություններով հանդերձ: Նայեք` ուրախանում ենք, որ Հայաստանը Ֆրանսիայի հետ պայմանագիր է կնքել ֆրանսիական CAESAR ինքնագնաց հրետանային համակարգերի գնման համար, զայրանում ենք Ադրբեջանի, Ռուսաստանի` այս առթիվ արված զգուշացումներից: Իրականում սա ուղղակի ցուցափեղկ է, հույս, որ մենակ չենք, թե չէ վերջին մի քանի տարին յոթ-ութ միլիարդ դոլարի սպառազինություն ձեռք բերած Ադրբեջանի դիմաց սա առարկայորեն ոչինչ է: Եւ անգամ կարող է իրավիճակ հրահրել, եթե նայում ես, որ հատկապես ֆրանսիական կողմն է նախ հրատապ հանրայնացնում Հայաստանին աջակցելու այս եւ համանման քայլերը:

Աստված խելք տա մեզ բոլորիս:

ՄԱՐԻԵՏԱ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ