Դիրիժոր, <Հիմնադիր խորհրդարան>-ի անդամ, <Սասնա ծռեր> ջոկատի համակիր Վարդան Հակոբյանը 2015թ., ընդունելով աշխատանքային հրավերը, մեկնել է ԱՄՆ. այժմ նա <Նյու Յորք- Լոնդայլ> կոնսերվատորիայի պրոֆեսոր է:
Այս օրերին նա գտնվում է Երեւանում: Վարդան Հակոբյանի հետ հարցազրույցը ներկայացնում ենք ստորեւ:
-Կարո?ղ ենք Ձեզ անվանել սփյուռքահայ:
Երեւանցի հայ եմ, ի?նչ սփյուռքահայ: Ինձ նման բազմաթիվ հայեր կան, որոնք աշխատանքի հրավերով կամ ժամանակավոր մեկնել են ԱՄՆ:
-2018թ. թավշյա հեղափոխությունը շատերի համար էր սպասված եւ ողջունելի: Ինչպե?ս արձագանքեցիք այդ իրադարձությանը:
-Հեղափոխություն չի եղել, չեն եղել նաեւ ազատ ընտրություններ: Չխաբենք մենք մեզ: Տեղի ունեցածը պարզ իշխանափոխություն էր, ընտրություններն էլ վավերացվել են ԿԸՀ նախագահ Տիգրան Մուկուչյանի ձեռքով: Եթե կան մարդիկ, որոնք հավատում են այդ արդյունքներին, ապա կարող եմ նրանց շնորհավորել: Ինչպե?ս կարող է լինել հեղափոխություն, երբ գործում է նույն համակարգը: Առանց համակարգային փոփոխությունների չի լինում հեղափոխություն: Չէ? որ դատական համակարգն էլ է մնացել նույնը:
-2018թ. իշխանության եկած քաղաքական ուժը հայտարարեց, որ պետք է լինի անցումային արդարադատություն, փոխվի Սահմանադրությունը, պայքար իրականացվի կոռուպցիայի դեմ: Որքանո?վ է իշխանությունը իրականացրել իր խոստումները:
-Եթե չի իրականացվում լյուստրացիա, չեն հրաժարվում հին համակարգից, նորը չի ներդրվում, ավելորդ է այլ բաների մասին խոսելը: Իսկ համակարգային փոփոխություններ հնարավոր է իրականացնել միայն լյուստրացիայի միջոցով: Նույն մարդկանցով հնարավոր չէ փոխել համակարգը:
-Կրթության, գիտության, մշակույթի եւ սպորտի նախարարությունների միավորումը որքանո?վ էր արդարացված:
-Արդարացված չէ: Մշակույթի նախարարությունն իջեցրին ամենացածր կարգավիճակի: Իսկ կրթական համակարգը շարունակաբար դեգրադացվում է:
-Դուք նշեցիք, որ Ձեզ չեք համարում սփյուռքահայ: Մտադի?ր եք առաջիկայում վերադառնալ Հայաստան:
-Խնդիրը միայն ես չեմ, բազմաթիվ մասնագետներ այսօր Հայաստանից դուրս են գտնվում, նրանք կվերադառնան այն ժամանակ, երբ նրանց կարիքը զգացվի մեր երկրում: Նույն կոռուպցիոն համակարգն է գործում տարբեր ոլորտներում. ինչպես կար, այնպես էլ պահպանվել է: Եթե ժամանակին այդ համակարգի գլխին կանգնած էր Ռիտա Սարգսյանը, ապա հիմա՝ Աննա Հակոբյանը: Իսկ ինձ նման մարդիկ Հայաստանում անելիք չունեն առայժմ: Երբ այդ համակարգը կփոխվի, այն ժամանակ էլ կսկսվի մասնագետների ներհոսքը:
-Իշխանությունն ամենաբարձր մակարդակով հայտարարում է, որ պետք է օգտագործվի սփյուռքի ներուժը, արտերկրում ապրողները պետք է գան, իրենց փորձով ու գիտելիքներով օգտակար լինեն մեր երկրին: Զարեհ Սինանյանի նշանակումը սփյուռքի հանձնակատարի պաշտոնում այս առումով եւս որոշակի ուղերձ է պարունակում:
-<Սփյուռքի ներուժ> ասելով՝ հասկանում են սփյուռքի կապիտալը, ֆինանսը: Սփյուռքի ներուժն օգտագործելու համար չեն փակում սփյուռքի նախարարությունը, այլ այն դարձնում են սփյուռքի հետ տնտեսական կապերի նախարարություն: Եթե դու փակում ես այդ նախարարությունը, սփյուռքի հետ կապերն իրականացնում հանձնակատարի մակարդակով, նշանակում ղեկավար, որը զբաղված է փոքրամասնությունների քարոզչությամբ, անպտուղ գործունեությամբ, անիմաստ է սփյուռքի ներուժն օգտագործելու մասին խոսելը: Եվ եթե դու չունես անկախ դատական համակարգ, պետք է մոռանաս սփյուռքի ներուժի մասին: Սփյուռքը միջոցներ չի ներդնի մի միջավայրում, որտեղ չկա անկախ դատական համակարգ: Եթե նրա սեփականությունը պաշտպանված չի լինելու մի տարածքում, նա այնտեղ ներդրում չի անի:
Իսկ Հայաստանում մարդիկ տեսնում են միայն նոր փռած ասֆալտ, ինչը պարբերաբար փռում էին նաեւ հանրապետականները:
-Իշխանությունները կարող են հակադարձել, որ այսօր չկա նախկին քրեաօլիգարխիկ համակարգը, նախկին օլիգարխներն այլեւս եղանակ չեն ստեղծում:
-Եթե այսօր կան ավելի անորակ ԱԺ պատգամավորներ, որոնք հեղինակում եւ ընդունում են անորակ օրենքներ, ո?րն է տարբերությունը: Եթե այսօր Շմայսը կամ Գալուստ Սահակյանն ԱԺ-ում չեն, ապա նրանց փոխարեն նստած են ուրիշները: Եթե այդ օլիգարխները նախկինում հանցանքներ էին գործել, ապա ինչո?ւ են նրանք մնացել անպատիժ: Նրանց մոնոպոլիաները, կապիտալը պահպանվել են, ի?նչն է փոխվել: