Փաշինյանի հետ հանդիպմումը Էրդողանին վարակել է «անկեղծության» ախտանիշով

Նա անկեղծորեն մասնակցել էր 44-օրյա պատերազմին, հիմա էլ Ադրբեջանի հետ հաշտությունն է պայմանավորում Թուրքիայի միջնորդությամբ

Հոկտեմբերի 6-ին Պրահայում Եվրոպական համայնքի գագաթաժողովի շրջանակում հանդիպեցին ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն ու Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը։ Հանդիպումը լայն արձագանք գտավ Հայաստանում, Թուրքիայում, Ռուսաստանում, ինչու չէ՝ նաեւ արեւմտյան երկրներում, տարաբնույթ մեկնաբանություններում։ Սակայն մինչ այդ Էրդողանի, Փաշինյանի, Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի, Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի եւ Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի մասնակցությանբ տեղի էր ունեցել քառակողմ հանդիպում, որտեղ քննարկվել էր հայ-ադրբեջանական սահմանին «քաղաքացիական առաքելություն» տեղակայելու Եվրոպական միության առաջարկը։

ԱՄՆ-ը, ի դեմս պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենի, եւ անշուշտ ԵՄ-ի երկրները ողջունել են դա, իսկ Ռուսաստանի  արտգործնախարարության ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան՝ քննադատել, պատճառաբանելով. «Բաքվի ու Երեւանի հաշտեցման, տարածաշրջանում մնայուն խաղաղության եւ երկարաժամկետ կայունության հաստատման միակ բանալին Ռուսաստանի, Հայաստանի եւ Ադրբեջանի ղեկավարների եռակողմ հայտարարությունների լիարժեք իրականացումն է»։ Թվում է, թե առաջարկին Մոսկվայի առարկությունն Հայաստանի տեսանկյունից ավելի է կարեւորում քառակողմ այդ հանդիպումը, քան Էրդողանի հետ Փաշինյանինն էր։

Երկկողմ հանդիպումից առաջ այդ հարցը մի քանի կցկուտուր տեղեկություններով շրջանցող թուրքական լրատվամիջոցները հանդիպման ավարտին այն լայնորեն լուսաբանեցին։ Նույնը վերաբերում է ռուսականներին։ Գալով հայկական լրատվամիջոցներին, ըստ երեւույթին չստանալով անհրաժեշտ տեղեկատվություն իշխանություններից, չկարողացան պատշաճ մակարդակով լուսաբանել։ Մինչդեռ նախատեսվող հանդիպմանը, բացի մեր լրատվամիջոցներից, ակտիվորեն անդրադառնում էին նաեւ իշխանության բարձրագույն ներկայացուցիչները, այն էլ ամենաբարձր մակարդակով։ Ստեղծվել էր այնպիսի տպավորություն, թե Փաշինյան-Էրդողան հանդիպման շահագրգիռ կողմը հենց Հայաստանն է։ Հանդիպումից հետո, սակայն, պատկերը փոխվեց։

Ինչո՞վ բացատրել դա։ Ըստ երեւույթին հանդիպման ոչ հայանպաստ ընթացքով եւ օրակարգի հարցերի՝ մեր հանրապետության համար ավելի քան անբարենպաստ բնույթով։ Ինչո՞ւ, մինչ հարցին պատասխանելը նշենք, որ տողերիս հեղինակը «Ազգ»ի նախորդ համարում առանձին հոդվածով արձագանքել է հանդիպմանը։ Թեեւ հոդվածը գրի էի առել հանդիպումից առաջ, սակայն ելնելով էրդողանի հակահայաստանյան նկրտումներից, որոնք մշտապես արտացոլվում են նրա հայտարարություններում, նշել էի, թե ինչ հարցեր են ընդգրկվելու հանդիպման օրակարգում։ Ցավոք չեմ սխալվել։

 Համենայնդեպս թուրքական «Միլլիյեթ»-ի մեջբերմամբ հանդիպումից հետո Էրդողանն ասել է. «Հայաստանի վարչապետ մեծարգո Փաշինյանի հետ հանդիպում ենք ունեցել։ Ես անկեղծորեն հավատում եմ, որ տարածաշրջանում բարիդրացիական հարաբերությունների սկզբունքով հասնելու ենք հարաբերությունների լիարժեք նորմալացման մեր նպատակին։ Հատուկ ներկացուցիչների միջոցով փոխադարձաբար շարունակվում են բանակցությունները։ Մենք էլ մեր այսօրվա հանդիպումն անցկացրել ենք ջերմ մթնոլորտում։ Համդիպման ընթացքում խնդրո առարկա դարձան որոշ պահանջներ։ Դրանց առնչությամբ հանձնարարականներ ենք տվել ինչպես հատուկ ներկայացուցչին, այնպես էլ մեր արտգործնախարարին»։ “Timeturk”-ը պահանջների առնչությամբ հավելում է «Միլլիյեթ»-ին, թե բանակցությունների ավարտին (հավանաբար նկատի է ունեցել հատուկ բանագնացներինը) թուրքական կողմը կկատարի անհրաժեշտ քայլերը, իսկ INTERFAX.RU-ն հաստատում, նշելով հանդիպման ավարտին ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ Էրդողանի ունեցած հեռախոսազրույցի մասին։

Փաշինյան-Էրդողան հանդիպմանն անդրադարձել է նաեւ «Աքշամ» թերթը, որի փոխանցմամբ Էրդողանը մատնանշել է. «Մենք (Հայաստանի առջեւ) որեւէ պայման չենք դնում, եթե հաշտության պայմանագիրն ստորագրեն Ադրբեջանի հետ, ապա ինքնըստինքյան կվերանան  բոլոր խնդիրները»։ “CNN Turk”-ը, նշելով Ալիեւի մասնակցությամբ տեղի ունեցած ոչ պաշտոնական եռակողմ հանդիպման մասին, ընդգծում է Հայաստան-Ադրբեջան, այսպես կոչված, հաշտության պայմանագրի ստորագրման վերաբերյալ Էրդողանի հետեւյալ դիրքորոշումը. «Հաշտության պայմանագիրն ստորագրվելու է Թուրքիայի միջնորդությամբ»։

Որքան է հավաստի թուրքական հեռուստատեսության այս տեղեկությունը, դժվար է ասել։ Բայց որ Փաշինյանի հետ հանդիպումը Էրդողանին վարակել է անկեղծության ախտանիշով, ակնհայտ է։ Նա անկեղծորեն մասնակցեց արցախյան  44-օրյա պատերազմին, դրանում անկեղծությամբ ներգրավեց սիրիացի վարձկան ահաբեկիչներին, Հայաստանի եւ հայ ժողովրդի դեմ բոլոր չարագործությոիններում անկեղծորեն խրախուսեց եւ շարունակում է խրախուսել ադրբեջանցի հրոսակին, հիմա էլ ամենայն անկեղծությամբ միջնորդի դեր ստանձնում, որ Հայաստանը հաշտության պայմանագիր ստորագրի Ադրբեջանի հետ, քանի դեռ նրա ազերի եղբայրները ռազմական շարունական ներխուժումներով  ոչ միայն մշտական սպառնալիքի տակ են պահում հայ ժողովրդին, այլեւ շարունակում յուրացնել նրա պատմական տարածքները, խախտելով երկրի ինքնիշխանության հետ նաեւ տարածքային ամբողջականությունը։

ՀԱԿՈԲ ՉԱՔՐՅԱՆ

Թուրքագետ