Յուրաքանչյուր պատերազմ ի հայտ է բերում նոր՝ իր հզորությամբ նախորդներին գերազանցող զինատեսակներ՝ հարձակողական եւ պաշտպանական: Այդպիսի զինատեսակներ ի հայտ բերեց նաեւ ռուս–ուկրաինական պատերազմը: Ռուսական
«Ленты.ру»-ն օրերս հրապարակել էր մի ծավալուն հոդված՝ նշելով այն հիմնական զինատեսակները, որոնք օգտագործվում են ռուսական բանակի կողմից: Հոդվածը թարգմանաբար ներկայացնում ենք ստորեւ.
«Կալիբր» («Калибр») թեւավոր հրթիռ
ՌԴ պաշտպանության նախարարությունը պնդում է, որ ռուս զինվորականներն օգտագործում են «Կալիբր» հեռահար թեւավոր հրթիռները՝ ոչնչացնելու Ուկրաինայի զինված ուժերի ռազմական ենթակառուցվածքը: «Կալիբրը» մշակվել է «Նովատոր» փորձարարական նախագծային բյուրոյում: Ենթադրվում է, որ համալիրի 3M14 հրթիռի կրակային հեռահարությունը մոտ 1,4 հազար կիլոմետր է. հրթիռի մարտագլխիկը 450 կգ է: Մարտի 23-ին ՊՆ-ն ցուցադրել է ցամաքային թիրախների դեմ միանգամից ութ հրթիռի արձակում:
«Իսկանդեր»(«Искандер») հրթիռային համալիր
Կարեւոր թիրախների վրա հարձակումների համար օգտագործվում են օպերատիվ-տակտիկական հրթիռային համակարգեր (OTRK) 9K720 «Իսկանդեր» գերճշգրիտ զինատեսակները: «Իսկանդեր» համալիրը նախատեսված է թշնամու հակաօդային և հակահրթիռային պաշտպանության համակարգերը, ինչպես նաեւ ռազմական օբյեկտները ոչնչացնելու համար: «Իսկանդերը» թույլ է տալիս խոցել թիրախները 50-ից 500 կիլոմետր հեռավորության վրա: Հրթիռները կարող են կրել բետոն ծակող, բարձր պայթյունավտանգությամբ բեկորներ եւ մինչև 480 կիլոգրամ քաշով հատուկ մարտագլխիկներ: ՌԴ ՊՆ-ն արդեն հայտարարել է «Իսկանդեր»-ի երկու հրթիռներով Ուկրաինայի զինուժին պատկանող «Տոչկա-Ու» համալիրի արձակման կայանների ոչնչացման մասին:
«Կինժալ» («Кинжал») հիպերձայնային հրթիռային համակարգ
Մարտի 20-ին հայտնի դարձավ, որ Ուկրաինայում կիրառվել է Kh-47M2 «Կինժալ» հիպերձայնային հրթիռային համակարգը: Ավելի ուշ ՌԴ պաշտպանության գերատեսչությունը հայտնեց, որ «ԿԻնժալի» օգտագործումը հաստատել է դրա արդյունավետությունը պաշտպանված օբյեկտների ոչնչացման գործում:
2018 թվականին «Կինժալ» համալիրի բնութագրերը թվարկվել են Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի կողմից Դաշնային ժողովին ուղղված ուղերձում: Հրթիռի արագությունը տասն անգամ գերազանցում է ձայնի արագությունը, իսկ թռիչքի հեռահարությունը գերազանցում է երկու հազար կիլոմետրը: MiG-31K կործանիչը դարձել է «Կինժալ»-ի կրողը:
Սու-35 եւ Սու-34 (Су -35 и Су -34) կործանիչներ
Ռուսական բանակն օգտագործում է նաեւ Սու-35 կործանիչներ: Դեռ մարտի սկզբին ՌԴ ՊՆ-ն հայտարարեց, որ առաջին օդաչուն, ում շնորհվել է Ռուսաստանի հերոսի կոչուում, եղել է Սու-35-ի օդաչու մայոր Վիկտոր Դուդինը: Սու-35 բազմաֆունկցիոնալ գերմանեւրային կործանիչը դարձել է Սու-27-ի զարգացման գագաթնակետը եւ անցումային կապը 4++ սերնդի ինքնաթիռների եւ հինգերորդ սերնդի Սու-57-ի միջեւ: Ինքնաթիռը ստացել է ամրացված շրջանակ եւ նոր մղման վեկտորային շարժիչներ:
Սու-34 կործանիչ-ռմբակոծիչները, որոնք, ինչպես Սու-35-ը, դարձան Սու-27-ի մշակումը: Մարտի 24-ին ՊՆ-ն հրապարակել է տեսաձայնագրություն, որտեղ երեւում է, թե ինչպես են Ռուսաստանի օդատիեզերական ուժերի Սու-34 ինքնաթիռները ոչնչացնում թիրախները:
«Կա-52» (Ка -52) հետախուզական եւ հարվածային ուղղաթիռ
Կա-52-ը Կա-50 հարվածային ուղղաթիռի հետագա զարգացումն էր: Առաջին օրինակները բանակային ավիացիայում ծառայության են անցել 2011թ.: Ուղղաթիռն ունի ժամանակակից ավիացիոն սարքավորումներ: Կա-52-ը հագեցած է օդադեսանտային պաշտպանության համակարգով, որը պաշտպանում է ուղղաթիռը կառավարվող հրթիռներից: Կա-52-ը կարող է նաեւ ռումբեր, հակաօդային, չկառավարվող եւ հակատանկային կառավարվող հրթիռներ կրել:
Կա-52 հետախուզական եւ հարվածային ուղղաթիռները նաեւ օդային աջակցություն է ցուցաբերում ցամաքային ուժերին: ՌԴ ՊՆ-ն հրապարակել է կադրեր, որոնք ցույց են տալիս Կա-52 զինատեսակներից հակառակորդի տեխնիկայի խոցումը: Այս ուղղաթիռն ունի նաեւ ավտոմատ թնդանոթային համակարգ: Պաշտպանության վարչությունը ցուցադրել է նաեւ ուղղաթիռից «Վիխր» («ԹՌւՐՖ») կառավարվող հրթիռների արձակման կադրեր:
«Մի-28» (Ми-28НМ) հարվածային ուղղաթիռ
Կա-52-ի հետ մեկտեղ օգտագործվում է վերջին Mi-28NM-ը: Mi-28NM-ը, որը Mi-28N-ի արդիականացումն է, իր առաջին թռիչքն իրականացրել է 2016թ.: Այն ստացել է H025-ի վրա գտնվող ռադիոլոկացիոն կայանը եւ կրկնօրինակ կառավարման համակարգ՝ անօդաչու մեքենան կառավարելու ունակությամբ: Մի-28NM-ի մարտական ծանրաբեռնվածության զանգվածը 2,3 հազար կիլոգրամ է: Ուղղաթիռը ունի նաեւ մեծ տրամաչափի հրաձգային զենքերի կիրառման չորս կետ: Մարտի 10-ին ՌԴ պաշտպանության նախարարությունը տեսանյութ է հրապարակել, որտեղ երեւում է, թե ինչպես է օգտագործվում այդ ուղղաթիռը: Ուղղաթիռների անձնակազմերը ավտոմատ թնդանոթներով եւ չկառավարվող հրթիռներով հարձակվում են թիրախների վրա:
«Ֆորպոստ» («Форпост») անօդաչու թռչող սարք
2021 թվականի օգոստոսին Army-2021 ֆորումում ներկայացվեց անօդաչու թռչող սարքի հարվածային տարբերակը: «Ֆորպոստ-Ռ»-ը ներառում է երկու կոնտեյներ՝ կառավարվող հրթիռներով, արբանյակային կապի ալեհավաք, ինչպես նաեւ հսկողության եւ թիրախի նշանակման համակարգ: ԱԹՍ-ի օգտակար բեռնվածքը 100 կիլոգրամ է: ՌԴ պաշտպանության նախարարության հայտարարությունների համաձայն՝ անօդաչու սարքերն օգտագործվում են նաեւ ցամաքային թիրախները ոչնչացնելու համար: Մարտի 20-ին ցուցադրվել են «Ֆորպոստ»-ի հաջող օգտագործման կադրեր:
«Բուկ–Մ3» («Бук–М3») զենիթահրթիռային համակարգ
Մարտական գործողությունների ժամանակ օդային տարածքն ապահովող համալիրներից մեկը Բուկ-Մ3-ն է: Հակաօդային պաշտպանության այդ համակարգի առաջին դիվիզիոնները բանակ են մտել 2016թ.: Այս համալիրը համարվում է իր դասի հակաօդային պաշտպանության ամենաառաջադեմ համակարգերից մեկը: Համակարգերի մեկ ստորաբաժանումը կարող է միաժամանակ խոցել մինչև 36 թիրախ՝ 5-ից 35 կիլոմետր բարձրության վրա: Համալիրը կրում է 9M317M հրթիռ, որը թույլ է տալիս խոցել բարձր ամրության նյութեր: Մարտի 22-ին հայտնի դարձավ, որ զենիթահրթիռային համակարգի (ՀՀՀ) անձնակազմը խոցել է Ուկրաինայի Զինված ուժերի երկու Սու-25 գրոհային ինքնաթիռ:
«Տ-80» (Т-80БВМ) տանկ
Ռուսական բանակը մարտադաշտ է հանել նաեւ գազատուրբինային շարժիչներով հագեցված T-80 տանկեր: Բացի T-80U-ից, զինվորականներն օգտագործում են արդիականացված T-80BVM տանկեր: Տանկն ունի արդիականացված կրակային փող եւ լիցքավորման մեխանիզմ, որը թույլ է տալիս օգտագործել ժամանակակից զրահաթափանց արկեր: Մեքենայի անվտանգությունն ապահովում են վանդակավոր էկրանները եւ «Relic» դինամիկ պաշտպանությունը: Մեքենան պարունակում է նաեւ փոփոխված շարժիչ, կատարելագործված դիտորդական սարքեր եւ նոր գնդացիր:
Տ-72 (Т-72Б3М)
Ռուսական զինուժն այս օրերին Ուկրաինայում օգտագործում է նաեւ T-72 մակնիշի տանկեր: Ռուս զինվորականներն օգտագործում են մեքենայի մի քանի մոդիֆիկացիաներ, այդ թվում՝ արդիականացված T-72B3 եւ T-72B3M: Արդիականացված մեքենաները հիմնված են T-72B-ի վրա: Մեքենայի բնութագրերի մի մասը արդիականացման ընթացքում հասցվել է T-90A-ի մակարդակին: 2017 թվականին առաջին անգամ ցուցադրվեց տանկի փոփոխված տարբերակը: T-72B3M շարժիչի հզորությունը 1130 ձիաուժ է: Մեքենան համալրված է նաեւ լրացուցիչ պաշտպանությամբ եւ առաջադեմ հակահրդեհային համակարգով:
«ՏՕՍ-1Ա» (TOS-1A) ծանր հրանետային համակարգ
ՏՕՍ-1Ա մարտական մեքենան կրակի ռեակտիվ համակարգ է, որն արձակում է չկառավարվող հրթիռներ: Զինատեսակը նախատեսված է թեթեւ զրահատեխնիկան շարքից հանելու, շինություններ ոչնչացնելու եւ ապաստարանային թիրախները խոցելու համար: Մարտի 15-ին ՌԴ ՊՆ-ն հայտնել է ՏՕՍ-1Ա համակարգի անձնակազմի գործողությունների մասին:
«ԲՄԴ-4Մ» (БМД -4 М)
BMD-4M-ը շահագործման է հանձնվել 2016թ.: «Երկկենցաղ» մեքենան կրում է 100 մմ թնդանոթ, 30 մմ ավտոմատ թնդանոթ եւ ժամանակակից գնդացիր: BMD-4M-ը կրում է նաեւ հակատանկային կառավարվող հրթիռներ: Ռուսաստանի օդադեսանտային զորքերի ստորաբաժանումները ռազմական գործողությունների ժամանակ օգտագործել նաեւ են BMD-4M օդադեսանտային մարտական մեքենաներ: ՌԴ ՊՆ-ի հրապարակած՝ Կիեւի մարզում օդադեսանտային ստորաբաժանման երթի կադրերում երեւում են այդ մեքենաներ:
«Թայֆուն–Կ» (Тайфун–К)
Ռուսական ստորաբաժանումներն օգտագործում են Թայֆուն (KamAZ-63968) բարձր անվտանգության զրահատեխնիկա: Այս մեքենաները կարելի է տեսնել մարտի 21-ին երկրի Պաշտպանության նախարարության հրապարակած կադրերում: Տեսանյութում ներկայացված է ռուսական ստորաբաժանումների առաջխաղացումը Սումիի շրջանում: Անվտանգության առումով Թայֆուն-Կ-ն թույլ է տալիս դիմակայել ութ կիլոգրամ տրոտիլ կշռող պայթուցիկ հրթիռներին:
Աղբյուրը՝ Ленты.ру
Թարգմանեց՝ Գեւորգ ԳՅՈՒԼՈՒՄՅԱՆԸ
