Մեզ համար անցած, ուրիշների համար՝ դեռեւս անցնող արձակուրդային երեք շաբաթները, փաշինյանական-մախինացիական ամենօրյա սկանդալներից դուրս հատկանշվեցին ուշագրավ երկու իրադարձություններով, մեկը՝ տարածաշրջանային, մյուսը՝ համաշխարհային մակարդակով, երկուսն էլ խաղաղության հասնելու խոստումով, երկուսն էլ նույն վայրում, Սպիտակ տան Ձվաձեւ գրասենյակում, նախագահ Դոնալդ Թրամփի նախաձեռնությամբ:
Օգոստոսի 8-ին կայացած այդ հանդիպումը, որը ՔՊ-ականները կոչում են բանակցություններ, մինչ Իլհամ Ալիեւը օրերս հայտարարեց, որ այն ընթացել է ի՛ր նախագծած հունով, եւ այս պարագայում այդ հոխորտանքը չի կարելի նրա ինքնագովերգությանը վերագրել, քանզի առաջ քաշված բոլոր կետերը, որոնք իբրեւ համաձայնեցված փաստաթուղթ հանդիպման ավարտին ստորագրվեցին ու ներկայացվեցին որպես հուշագիր, արտացոլում են ադրբեջանական՝ անընդհատ կրկնվող նախապայմանները, մինչ հայկական կողմի որեւէ պահանջ կամ դույզն ակնկալություն գոյություն չունի այնտեղ: Ո՛չ Արցախի եւ արցախահայության գոյավիճակի, ո՛չ գերեվարվածների եւ առեւանգվածների ազատ արձակման, ո՛չ Հայաստանի Հանրապետությունից զավթված նոր տարածքների վերադարձման պահանջ:
Հարց է ծագում՝ Ն. Փաշինյանը ինչո՞ւ էր գնացել Վաշինգտոն. ո՞ւմ էր ներկայացնում, ի՞նչ էր ներկայացնում, կարիք կա՞ր նախագահ Թրամփի միջնորդության, բրոքերության, մանավանդ որ վերջինի երաշխավոր լինելը փաստաթղթում չի երեւում, եթե հաշվի չառնենք հանդիպման ավարտին նրա արտահայտած պատրաստակամությունը՝ դժվարություններ ծագելու դեպքում իրեն զանգահարելու վերաբերյալ…
Եվ այդ էր պատճառը, որ հռչակագրին ծանոթանալուց հետո շատերն այն անվանեցին «ղազագիր», իսկ ՀՀ երրորդ նախագահը իրավամբ այն կոչեց «Հայաստանի պարտության ընդունման՝ կապիտուլացիայի փաստաթուղթ:
Միակ շոշափելի բանը այդ հուշագրում այն է, որ Մ. Նահանգները պատրաստակամություն է հայտնում գործնականորեն ներգրավվել Սյունիքով անցնելիք ճանապարհի, տեղում շողոքորթաբար «Թրամփի միջանցք» անունով կնքված անցուղու կառուցման եւ կառավարման գործում, ինչը, ինչպես գրել եմ նախորդ՝ հուլիսի 27-ի հոդվածում, ուրիշ բան չէ, եթե ոչ՝ ռազմաստրատեգիական մնայուն եւ թեժ օջախ ստեղծել մեր երկրի հարավում եւ տեւական սպառնալիք ընդդեմ հարեւան Իրանի եւ հայ-իրանական սահմանը վերահսկող Ռուսաստանի համար եւ այն օգտագործել որպես ռազմահետախուզական հենակետ ե՛ւ Մ. Նահանգների, ե՛ւ Իսրայելի համար, ի վերջո հանգելու համար Գյումրիի 102-րդ ռազմաբազայի խոցելիությանը եւ ընդհուպ՝ հեռացմանը: Մի ծրագիր՝ որի իրականացմանը լծված է, ինչպես տեսանք օրերս, լավ վարձատրվող գործակալական մի ամբողջ խումբ:
Քաղաքագետ կամ ռազմագետ լինելու կարիք չկա այս բոլորը հասկանալու համար. ակնհայտ է վերահաս վտանգների մոտենալը մեր երկրին: Օգոստոսի 8-ի հուշագիրը՝ ստորագրված, չստորագրված կամ նախաստորագրված, հակառակ իշխող խմբակի ու նրա պարագլխի ինքնագովերգական, խաղաղասիրական ու սիրախաղային ճամարտակություններին, ազգաբնակչությանը դոլարախեղդ անելու շլացուցիչ խոստումներին, խոստանում է նորանոր պատուհասներ բերել մեր պետությանը, մանավանդ որ դեռեւս կան «տնային առաջադրանքներ», Ալիեւի կողմից տրված Փաշինյանին, որն ամեն ինչ անելու է Անկախության հռչակագիրն ու դրանից բխող Սահմանադրությունը աղճատելու, հայրենասեր մարդկանց պատժելու, հայրենիք պաշտպանած հերոսներին թշնամու ողորմածությանը հանձնելու համար, ի խնդիր իշխանական լծակները իր եւ յուրայինների ձեռքը պահելու գերնպատակի:
Այնքան ժամանակ, քանի դեռ պետական լծակներն ու միջոցները գտնվում են այս խմբակի ձեռքում, խաղաղությունը, այն էլ՝ տեւական խաղաղությունը, մեր ժողովրդի ու պետության համար կմնա անմատչելի երազանք:
ՀԱԿՈԲ ԱՎԵՏԻՔՅԱՆ