ԼՈՒՌ ՄԵԾԱՄԱՍՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ԳԼԽԱՎՈՐ ՏՈՒԺՈՂՆ Է ՀԱԿՈԲ ԱՎԵՏԻՔՅԱՆ Ընդհատվեցին ժնեւյան բանակցությունները, երեք շաբաթով: Սկզբից էլ պարզից պարզ էր, որ դժվար են լինելու բանակցությունները, որոնք հակադիր կողմերի միջեւ տեղի էին ունենալու արտասովոր պայմաններում ու մթնոլորտում: Պայմաններ ասելով պետք է հասկանալ ընտրված ձեւաչափըՙ քովնտի սրահներում միջնորդավորված ձեւով, իսկ մթնոլորտ ասելովՙ ոչ թե երկու կողմերի, այլՙ բազմաթիվ, նկատի ունենալով սիրիական ընդդիմության իրարմեջ բաժանվածությունը: Եվ առհասարակ, ինչպես Սիրիայի հարեւան Լիբանանի 15-ամյա պատերազմի ժամանակ, նման երկարատեւ կոնֆլիկտների պարագայում հաշտության կամ համաձայնության հասնելը լինում է շատ դժվար, քանի դեռ կողմերից մեկը չի պարտվել կամ, ինչպես լիբանանյան կոնֆլիկտի պարագայում, քանի հակամարտ կողմերը լրիվ չեն սպառել իրենց ուժերը: Համենայնդեպս, պետք է լավատես լինել, քանի որ միջազգային գլխավոր երեք ուժերըՙ Մ. Նահանգները, Ռուսաստանը եւ Եվրոմիությունը շահագրգռված են սիրիական հակամարտության ավարտով: Առաջինըՙ նախընտրական ներկա տարում Մերձավոր Արեւելքում հակամարտության թեժացում թույլ չտալու, երկրորդըՙ Սիրիայում իր ռազմական նախաձեռնությունը խաղաղությամբ արդարացնելու, մինչ երրորդըՙ փախստականների ներխուժումից փրկվելու շահագրգռվածությամբ: Ու թեեւ վերոհիշյալ երեք ուժերն իրենց հերթին լուրջ խնդիրներ ունեն զսպելու տարածաշրջանի երեք ուժերինՙ ի դեմս Թուրքիայի, Իրանի եւ Սաուդյան Արաբիայի, սակայն կարծում եմ իրավացի են միջազգային այն քաղաքագետները, ովքեր հավատում են սիրիական կոնֆլիկտի հաղթահարմանը մինչեւ տարեվերջ: Մինչ այդՙ կարծում եմ թույլ է տրվում մի լուրջ սխալ, որը եթե ոչ այս հանգրվանում, ապա հետագայում իր բացասական հետեւանքները անպայման ունենալու է Սիրիա-պետության համար: Դա սիրիացի ժողովրդի հիմնական զանգվածի, ինչպես ընդունված է ասելՙ լուռ մեծամասնության անտեսումն է բանակցությունների սեղանինՙ բանակցությունների կազմակերպիչների կողմից: Այն մեծամասնության, որի թվումՙ սիրիահայ համեմատաբար փոքրաթիվ, բայց օրինակելիորեն կառուցողական համայնքը, որը անցնող հինգ տարիների ընթացքում մերժեց զենք բարձրացնել, սակայն կրեց բոլոր տառապանքները, ունեցավ մարդկային ու նյութական ամենածանր կորուստները: Գիտեմ, ասվելու է, որ այդ զանգվածները բանակցություններում ինքնըստինքյան ներկայացված են նախագահ Բաշար Ասադի կառավարության պատվիրակությամբ, բայց դա ճիշտ չէ- հիշյալ զանգվածները, որոնց թվումՙ բացի հայերիցՙ նաեւ արաբ քրիստոնյաները, տասնամյակներ ամբողջ իրենց խոսքը չեն ունեցել երկրի ղեկավարման գործում, հարգվել ենՙ բայց չեն գնահատվել քաղաքական-պետական առումով, այդ երկրում նրանց հետ հաշվի չեն նստել անգամ այն ժամանակ, երբ երկիրն ամբողջովին բացել էին Թուրքիայի առջեւ, կամ երբ սխալ ձեւերով էին պայքարում երկրում արմատական իսլամի տարածման դեմ... Ահա՛, նորից է կրկնվում սխալըՙ գլխավոր տուժողը միշտ մնում է լուռ մեծամասնությունը: Նաեւՙ անտեսվա՛ծը: |
