Ազգային վերապրումի համազգային ռազմավարության կառույցի ստեղծումը՝ առաջնահերթություն

Սփյուռքահայ ղեկավարի ձայն

2024-ը հասնում է իր ավարտին, գիտակից մարդկանց շարքում հայ ժողովուրդը նույնպես շշմած է եւ ականատես օրեցօր առավել ցնցիչ քաղաքական զարգացումների, որոնք տեղի են ունենում Արեւելքից Արեւմուտք, ու դրանց միջեւ Երկիր մոլորակի տարբեր հանգույցներում: Մնացած բոլորի նման՝ մենք եւս, Հայաստանում, Սփյուռքի տարածքներում ապրող գիտակից հայերս, հետեւում ենք հետզհետե առավել հաճախականությամբ տեղի ունեցող զարգացումներին, որոնք դեռ քիչ առաջ թվում էին գրեթե բոլորովին անկարելի:

Սակայն որքան գիտակից որեւէ անհատի պարագայում, նույնքան եւ ավելի մեծ պատասխանատվություն ունեցող հավաքականության համար արտոնելի չէ շշմած կանգնել վտանգի դիմաց, անզոր ու ջլատված: Ավելին՝ դա աններելի հանցանք է:

Առնվազն վերապրելու բնազդը, առավել եւս՝ գործող, մտքով օժտված ու հնարամտություն ունեցող հավաքականության պարագայում. պատասխանատվությունից բխած բուռն ուժով այդ հավաքականությունը փութկոտությամբ մղվում է ի մի բերելու իրեն տրամադրելի բոլոր միջոցները, կազմակերպելու եւ կանխելու հայտնապես իրեն կործանումի տանող վտանգը:

Վերջին շրջանում տեսնում ենք ողջ աշխարհը՝ անփույթ կամ գուցե թմրած վիճակում ինչպես է դիտում հարյուր հազարավոր անզոր պաղեստինցիների, ներառյալ նրանց երեխաների, հիվանդների, տարեցների ոչնչացումը Իսրայելի զինված ահարկու ուժերի կողմից: Մինչ քիչ այն կողմում, տեսնում ենք դեռ երեկ Սիրիա կոչված՝ ՄԱԿ-ի անդամ պատկառելի մի պետության վերացումը քարտեզի վրայից՝ իրարից տարբեր շահեր հետապնդող, այսպես կոչված մեծ պետությունների լուռ գործակցությամբ: Նույն՝ անհոգ դիտորդների աչքերի դիմաց, մի ուրիշ՝ Լիբանան կոչված երկիրը, անզոր դիակի նման ոտքի կոխան է դարձել մտնող-ելնող հարեւան զինված ուժերի համար: Ավելի այն կողմ, աշխարհը շշմած դիտում է «քաղաքակիրթ ու դեմոկրատական» երկրներում տեղի ունեցող քաղաքական աներեւակայելի վերիվայրումները: Ֆրանսիան՝ ուր ծայրահեղ աջակողմյան եւ օտարատյաց տիկին Լըպենը՝ Ֆրանսիան միջազգային ասպարեզից հեռացնելու բացահայտ խոստումով, որեւէ պահի պետության գլուխ կանգնելու հնարավորությամբ: Ականատեսն եղանք նաեւ Մ. Նահանգներում թրամփյան հաղթանակին, որը կարող է երկիրը առաջնորդել աշխարհի մեծ բեմերից անջատելու ուղիով:

Այս բոլորի դիմաց, սիրելի հայրենակիցներ, բոլորս, առանց բացառության, որպես հայկական իրականության մեջ մեծ թե փոքր պատասխանատվություն ստանձնած անձինք, պարտավոր ենք անդրադառնալ, որ վերեւում նկարագրված աշխարհի քաղաքական Բաբելոնյան վիճակում հաջորդ մեծ հարվածը կրելու հերթը շուտով մերն է լինելու, եւ դրանում կասկածելը արտոնելի չէ որեւէ հայի համար:

Անվիճելի իրականությունն այն է, որ դեռ մոտիկ անցյալում դարձյալ ակնկալելի էր, որ մեր փոքրիկ Արցախը ենթակա էր անհետանալու: Այդպես էլ պատահեց՝ առանց նվազագույն իսկ չափով անհանգստացնելու աշխարհի «մեծ ու փոքր, բարեկամ թե հանդիսատես պետությունները, մինչ մենք բոլորս, Հայաստանում թե Սփյուռքում, որքա՜ն ամոթ, անկարող ու խեղճուկ, միայն մեր կրծքերը ծեծելով, հազիվ կարողացանք լսելի դարձնել մեր բողոքները: Գործնականում բոլորովին անկարող մնացինք ընդդեմ մարդկության եւ մեր աչքերի դիմաց կատարվող այդ մեծ ոճրի դիմաց: Ո՛չ մենք կարողացանք դիմադրել, ո՛չ էլ կարողացանք համաշխարհային կարծիքը ի նպաստ մեզ թեքել:

Վտանգը, սակայն, շատ ավելի լուրջ եւ ծանրակշիռ է այսօր: Հայ աշխարհի ղեկավարությունը հավաքաբար պետք է գիտակցի, որ այսօր, նույնինքն Մայր հայրենիքը՝ Հայաստանը, ինչպես նաեւ մոտիկ անցյալի մեր ծաղկած եւ կարեւորագույն համայնքները ենթակա են նույն ճակատագրին ենթարկվելու:

Այս ահազանգը, սիրելի հայրենակիցներ, իրական եւ իրատեսական է: Երբ Ադրբեջանն իր պատասխանատու ներկայացուցիչների բերանով հրապարակավ Հայաստանի տարածքը կոչում է «Արեւմտյան Ադրբեջան», երբ այն իր ռազմական բյուջեին հատկացնում է երեք անգամ ավելի միջցոներ՝ քան Հայաստանը, հայաշխարհի պատասխանատուները եւ, առաջին հերթին, օրվա իշխանությունները արտոնված չե՛ն առանց համապատասխան քայլերի շարունակել իրենց ընթացիկ գործելակերպը:

Երբ հանկարծ ազերի բանակը ներխուժի եւ ամբողջությամբ գրավի Հայաստանը, իսկ Ս. Էջմիածինն էլ, Արցախի օրինակով, մզկիթի վերածի, արդյոք ա՞յն ժամանակ միայն, առավել եւս խեղճացած, պիտի վազենք աջ ու ձախ եւ բողոքագիր ներկայացնենք տարբեր հասցեների, այն էլ՝ եթե գտնենք դրանք ընդունելու պատրաստ հասցեատերեր:

Սիրելի հայրենակիցներ, որպես արժանապատիվ ժառանգները մեր պանծալի պատմության, մշակույթին եւ անցյալին, պարտավոր ենք անվարան պատրաստվելու եւ գործի լծվելու՝ պահապան կանգնելու համար մեր հողին ու ժառանգության:

Բնականաբար առաջին հերթին եւ իսկույն, ամբողջ հայությանը պետք է դուրս բերել իր ներկա շշմած, հավաքականորեն բոլորովին անկազմակերպ վիճակից:

Գործնապես կազմակերպվելու համար նախապայման է զորաշարժի ենթարկել մեր ժողովրդի տրամադրելի ամենաազդու բոլո՛ր միջոցները:

Այս աշխատանքը ձեռնարկելու համար առաջին անհրաժեշտություն է կյանքի կոչել ցարդ գոյություն չունեցող Համազգային կառույց, որի պարտականությունն է լինելու մշակել Ազգային վերապրումի ռազմավարության (National Survival Strategy) մի ծրագիր եւ ապա վերահսկել դրա գործադրությունը:

Այդ կառույցի մեջ պետք է մեկտեղվեն հայ հավաքականության կողմից առավելագույնս ընդունելի հանգամանք ունեցող ներկայացուցիչներ:

Որքան գիտենք, դժբախտաբար հայ իրականության մեջ համազգային չափանիշով բոլորի կողմից ընդունված հանգամանք ունեցող կողմեր դժվար է գտնել, սակայն հստակ է, որ դրանց շարքին անվիճելիորեն առաջինը պիտի լինի Հայաստանի օրվա իշխանությունը, որին հաջորդում են հոգեւոր պետերը, ապա Հայաստանում թե Սփյուռքում գործունեություն, վաստակ եւ ավանդություն ունեցող կուսակցական, բարեգործական եւ մշակութային կազմակերպությունների ղեկավարները, ինչպես նաեւ, վերջապես, ազգային թե միջազգային անվիճելի ճանաչում վայելող բացառիկ անձնավորությունները: Թեեւ, ավա՜ղ, գիտենք, որ Վիկտոր Համբարձումյաններ ու Պարույր Սեւակներ մեզ հետ չեն այլեւս:

Ահա՛ ուրեմն, տարեվերջի ու Նոր տարվա սեմին այս խորհրդածությունների միջոցով մեր խոսքը, պատգամը եւ շեշտակի պահանջը, որն ստորագծված կերպով առաջին հերթին ուղղված է Հայաստանի Հանրապետության իշխանության՝ գլխավորությամբ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին, եւ անմիջական հաջորդականությամբ Ամենայն Հայոց Գարեգին Բ Հայրապետին եւ Կիլիկիո Աթոռի գահակալ Արամ Ա կաթողիկոսին, եւ ապա՝ վերեւում հիշված կուսակցական ու հասարակական ավանդաշատ խոշոր կազմակերպությունների ղեկավարներին: Նրանց բոլորին կոչ ենք ուղղում շուտափույթ իշխանության հետ գործակցել՝ կազմելու համար վերեւում բնութագրված Ազգային անվտանգության եւ վերապրումի ռազմավարության մշակման եւ գործադրության վերահսկիչ խորհուրդ, որի կողքին, բնականաբար, անհրաժեշտ է լինելու ստեղծել մասնագիտացված ենթակառույցներ՝ կազմված դիվանագիտական, ֆինանսական, իրավաբանական, լրագրողական հարցերի փորձառու մասնագետներից: Հայաստանն ու Սփյուռքը կարող են այս կարգի պատկառելի մասնագետներ առատորեն հայթայթել:

Հստակ կոչ ենք ուղղում նաեւ Հայաստանի թե Սփյուռքի մեր մամուլին եւ գիտակից ժողովրդին, որպեսզի նրանք եւս ձայնակցեն մեզ եւ իրենք եւս, տրամադրելի իրենց միջոցներով, այս պահանջը ուժգնորեն արտահայտեն՝ այն ուղղելով վերեւում հիշատակված կառույցներին եւ անձնավորություններին:

Արդարեւ, առաջին անգամը չէ, որ ազգային գոյութենական ակնհայտորեն տագնպալից վտանգի օրերին ազգային միասնական ու կազմակերպված աշխատանքի կոչ ենք անում այս էջերից: Սակայն դրանք ցարդ մնացել են անհետեւանք: Այսօր պարտավոր ենք անդրադառնալ, որ վտանգը հասել է բարձրագույն կետին: Կազմակերպված աշխատանքի կառույցի ստեղծումը գտնվում է առաջնահերթությունների առաջին շարքում:

Համազգային կազմակերպվածության պահանջը անհետաձգելի է:

Այլեւս հնարավոր չէ ներկա վտանգների դիմագրավումը առանձին որեւէ կազմակերպության կողմից, ո՛չ էլ դրանից մեկնումեկի անհամադրված ու պատահական նախաձեռնությամբ:
Այս սրտաբաց խոսքը եզրափակենք շեշտելով, թե այս անգամ ազգային հավանական աղետի դեպքում, եթե տակավին մնացած լինենք անկազմակերպ վիճակում, պատասխանատուների հասցեները բացահայտորեն մատնանշված պիտի լինեն այս էջերում:

Թող Աստված պահապան կանգնի մեր ազգին ու պետության: Սակայն գիտենք նաեւ, որ Աստված օգնում է նրանց, ովքեր գիտեն օգնել իրենք իրենց:

Խմբ. կողմից.- Կարծում ենք, որ մեր բազմավաստակ ղեկավար ընկերոջ ներկա կոչը, ավելի ճիշտ՝ համազգային համախմբման հրավերը, առաջինը մերժվելու է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի կողմից:

Դոկտ. ԱՐՇԱՎԻՐ ԳՅՈՆՋՅԱՆ

Մոնրեալ, Կանադա

---

Creating a Pan-ArmenianStructure for National SurvivalNowIs Imperative

By Dr. Arshavir Gundjian, C.M.

Special to the Mirror-Spectator

The year 2024 is coming to its end.

Like all perceptive people, the Armenian people as well, are stunned, witnessing every dayincreasingly shocking political developments that take place from the East to the West and in-between, and that just a short time agowas considered to bealmost impossible.

For any attentive individual, and much more so for a collectivitybearing responsibility, it is simply not permissible to stand stunned and weakened in the face of danger. In fact, for the latter, this wouldbe considered an unforgivable crime.

Anyone with an instinct of survival,endowed with an active intelligence, and especially a resourceful collectivity, is driven with a fierce power and urgency arising from responsibility to assembly all means available to it to organize itself and oppose thedanger which clearly threatens its destruction.

Recently, we have seen the entire world, in a state of indifference or perhaps numbness, observing the extermination of hundreds and thousands of the helpless Palestinian people, including their children, sick and elderly, by the formidable regular armed forces of Israel. Not too far away, a respectable state, still called Syria until yesterday, a member of the UN,essentially disappeared from the map silently, with the cooperation of so-called “great powers,” each pursuing their own interests that are different from each other. In clearview of the same uncaring observers, the country called Lebanon, like a helpless corpse, has become a doormat for the incoming and exiting armed forces of its neighbors. Moreover, the world is alsowatching in amazement the unimaginable political vicissitudeswithin the more “civilized and democratic” large countries. France, where the far-right and xenophobic Mrs. Marine Le Pen, with the promise of removing France from the international stage, appears to be able to come to power at any time now. We have also seen the Trumpian victory in the United States, which similarly leads the country towards an unpredictable new era of governance that may largely distance it from the world stage.

Considering all this, dear compatriots, we are obliged, without exception, to considerthatin the political Babylonian state of today’s world described above, the next big blow will certainlysoon fall on us. The indisputable reality is that in the recent past, it was also to be expected that our Artsakh, which had no more fortitudethan an autumn leaf, wouldevidently be doomed to disappear. And so it happened, without the slightest concern of the big or small, friendly or observer states of the world.

Meanwhile how shameful that all of us in Armenia and the Diaspora, in our helpless state, only beat our breasts and made onlybarely audible protests. In reality, we remained completely helpless in the face of that great crime against humanity that wascommitted before our eyes. Actually,neitherwere we able to show resistance, nor could we shape world opinion in our favor.

However, the danger today, dear compatriots, is much more serious and weightier. The leadership of the Armenian world must collectively realize that today, it is ourhomeland itself,Armenia, together with some of our flourishing and most important Diasporan communities of the recent past, that is about to be subjected to the same fate.

This alarm, dear compatriots, is realistic and real. When Azerbaijan, through the mouths of its most responsible representatives, several times publiclyand freelycalls the territory of Armenia “Western Azerbaijan,” when it allocates three times more resources in its military preparation budget than Armenia, allresponsible people of the Armenian world, and most of all the leaders of today’s Armenian government, are simply not allowed to continue their current course of action without taking correspondingly exceptional serious initiatives.

Will it be only when suddenly the Azerbaijani army invades and completely occupies Armenia, and HolyEchmiadzin, following the examplesin Artsakh, should be turned into a mosque, that, weakened even further, we will miserablyrun left and right andat best write protest letters, if westillfind addressees willing to accept such a letter?

Dear compatriots, as worthy heirs of our glorious history, culture and past, we are all obliged at this point to prepare without hesitation and take action to stand guard over our land and our heritage.

First of all, as soon as possible, the entire Armenian nation within Armenia and the Diasporamust be brought out of its current evidentlystunned andactuallycompletely disorganized state.

In order tobecome organized, it is necessary to mobilize literally all of the most effective means available to the Armenian people.       

The first condition for undertaking this work is to create a pan-national structure which must develop a national survival strategy program, and then supervise its implementation.

This structure must bring together representatives who enjoy the highest recognition,esteem and credibilityamong the Armenian people.

While we know that unfortunately, in the Armenian reality it is difficult to find parties that enjoy such recognition by all, it is clearthat the first groupis indisputablythe current government and authorities of Armenia, followed by Armenian spiritual leaders, then leaders of party, philanthropic and cultural organizations which have indisputable proven track records of achievements operating in Armenia or the Diaspora,as well asfinally – if there are any – exceptional personalities who have earned indisputable national or international recognition. Alas, we know that such personalities asVictor Hambardzumyan and Paruyr Sevak are not with us today!

Thus, at the end of thisyear, on the eve of the New Year, thisis a message of urgency and a demand addressed first of all to thedistinguishedauthorities of the Republic of Armenia, headed by the HonorablePrime Minister Nikol Pashinyan, and in immediate succession to our esteemed spiritual leaders, headed byTheir Holiness theCatholicos of All Armenians Karekin II and theCatholicos Aram I of theGreat See of Cilicia. This demand is thenaddressedto the leaders of the large political party and charitable and culturalorganizations with a longand proven tradition, asmentioned above. We call on all of them within Armenia and the Diasporato cooperate with the authorities,to form as soon as possible a Pan-Armenian National Council for the development and implementation of the above-described national security and survival strategy. Naturally, it will be necessary to create specialized substructures alongside this Council, consisting of experienced specialists in diplomatic, financial, legal, journalistic and military matters. Armenia and the Diasporacan certainly provide such respected specialists in abundance.

At thissame time, and quite importantly, we address a special appeal to our press in general, and the intelligent and responsible people of Armenia and the Diaspora, so that they too join us and thatthey too, with all their available different means, vigorously express this demand, addressing it first of all to the government of the Republic of Armenia headed by the Prime Minister Nikol Pashinyan, as well as allother parties clearly specified above.

Indeed, thisis not the first time that, in the days of an obviously alarming national existential threat, we have called for the necessity of national united and organized work from these pages. However, until today such appeals have remained without consequences. Today we must reflect that the danger has reached the highest degree. The creation of an organized operationalpan-Armenian national structure is at the top of the list ofnationalpriorities.

It is no longer possible to confront today’s greatest dangers separately, merelyby any one of our organizations, nor by many uncoordinated random initiatives.

Today, this demand for pan-Armenian organization is of the highest urgency.

I conclude this heartfeltdiscourse by emphasizing that this time, in the event of a possible national disaster, ifwe unfortunately happen to be still left in the current disorganized state, the addresses of those responsible will be found clearly indicated above.

May Almighty God protect our nation – but we know that God first helps those who know how to help themselves!